Những chiêu trò móc nối
Các sản phẩm y tế miễn phí ở Trung Quốc, có thể được đóng gói trong một thương vụ mua bán thiết bị y tế đắt tiền, không hẳn được cung cấp cho tất cả bệnh nhân, theo Finacial Times. Thay vào đó, nó sẽ được bán ở thị trường chợ đen. Các thương vụ gian lận này không chỉ cho phép nhân viên bán dược phẩm kiếm tiền, mà còn có “quỹ” để hối lộ.
 |
| Bên ngoài một hiệu thuốc ở Trung Quốc (Ảnh: Reuters) |
Một cách gian lận phổ biến khác là thành lập nhóm đấu thầu, công ty A (hoặc thông qua một đại lý đấu thầu), chuẩn bị tài liệu cho chính công ty A, cùng lúc đó đưa tài liệu cho các “đối thủ” là công ty B và C. Sau đó, họ sẽ cùng tham gia dự thầu. Tất nhiên, công ty A bỏ giá thấp nhất và giành được gói thầu theo đúng toan tính của nhóm phân phối.
Nhóm phân phối gồm hàng loạt công ty sẽ chia chác nhau để lần lượt thắng thầu các dự án, dùng các biện pháp gian lận để buộc các đối thủ cạnh tranh phải tham gia nhóm, nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi. Mặt khác, nhóm phân phối sử dụng mối quan hệ với các quan chức tham nhũng, câu kết với nhân viên của các cơ quan tổ chức đấu thầu, để luôn giành được hợp đồng béo bở.
Trong quá khứ, và kéo dài đến tận ngày nay, có một ngành công nghiệp ngầm liên quan đến sản xuất hóa đơn giả và chứng từ bổ sung. Hóa đơn, chứng từ trong tiếng Trung Quốc là “fa piao” có thể được kiểm tra dễ dàng thông qua đường dây nóng của các cơ quan thuế. Ngành công nghiệp này nổi lên với việc cung cấp hóa đơn cho các dịch vụ hoặc hàng hóa không tồn tại, giúp các công ty dược và quan chức tham nhũng hợp pháp hóa những khoản “đi đêm”.
Sau khi mua “fa piao”, các nhân viên bán dược phẩm có thể yêu cầu những khoản tiền “lại quả”. Tiền bất chính kiếm được có thể mau chóng chui vào túi bác sĩ, để họ kê đơn ưu ái cho những dược phẩm của các công ty chịu khó “đi đêm”.
Điều tra 13.500 bệnh viện
Trước thực trạng lũng đoạn thị trường của các nhóm phân phối dược phẩm, từ năm 2013, Cơ quan Quản lý Nhà nước về Công nghiệp và Thương mại Trung Quốc (SAIC), quyết định ra tay để ổn định thị trường, chống gian lận, hối lộ và các hành vi cạnh tranh phi pháp, theo Xinhua.
SAIC sẽ đưa ra các hình phạt nặng nề đối với hành vi hối lộ trong dược phẩm và hối lộ trong các gói dịch vụ cung cấp dược phẩm và thiết bị y tế.
Từ năm 2013, SAIC điều tra toàn bộ 13.500 bệnh viện công trên toàn Trung Quốc. Đây là khu vực thường xuyên có tham nhũng, hối lộ bởi mức lương thấp của các bác sĩ.
“Việc hối lộ thương mại trong ngành dược phẩm không chỉ đẩy giá lên mức cao phi lý, nó còn phá hủy trật tự thị trường, gây cạnh tranh phi pháp và làm hỏng đạo đức của các bác sĩ”, Xinhua dẫn lời lãnh đạo SAIC.
Ủy ban Phát triển và Cải cách Nhà nước Trung Quốc (NDRC) cũng vào cuộc thanh tra hàng chục công ty dược phẩm trong nước và nước ngoài.
Trung Quốc ra tay quyết liệt, bởi chính phủ muốn người dân được mở rộng quyền tiếp cận dịch vụ y tế. Mặt khác, Trung Quốc dự tính sẽ thông qua dự luật chăm sóc sức khỏe trị giá đến hơn 1.000 tỷ USD vào năm 2020.
 |
| Người Trung Quốc xem xét kỹ một vỉ thuốc trước khi mua (Ảnh: Reuters) |
Có hai yếu tố chính dẫn tới thành công về doanh thu của một sản phẩm thuốc. Đầu tiên, nó phải nằm trong danh sách các loại thuốc được bảo hiểm xã hội chi trả, sau đó là sự ưu ái của các bác sĩ kê đơn. Nhà thuốc sẽ làm công việc còn lại. Tham nhũng, lũng đoạn giá cả thuốc thường xuất hiện trong vòng quay này.
Các vụ bê bối dược phẩm tầm cỡ lớn ở Trung Quốc cho tới nay đều dính dáng đến các công ty dược phẩm nước ngoài hoặc liên doanh. Tâm lý chung người Trung Quốc cho rằng các công ty này có quy trình chặt chẽ, chịu sự giám sát của luật Trung Quốc và các đạo luật chống tham nhũng khắt khe ở phương Tây, nên thuốc tốt hơn. Trong khi thuốc Trung Quốc bị chính người dân nước này nghi ngại bởi vấn nạn hàng giả tràn lan.
Năm 2013, báo giới Trung Quốc rúng động với việc cựu nhân viên Novartis AG, một hãng dược phẩm Thụy Sĩ, tố cáo công ty này hối lộ cho các bác sĩ để bán thuốc chống ung thư.
Cựu nhân viên Li li cho biết, cô được cấp trên chỉ đạo gợi ý với bác sĩ về khoản hoa hồng 50.000 Nhân dân tệ nếu số thuốc chống ung thư trị giá 640.000 Nhân dân tệ được các bác sĩ ưu ái kê đơn.
Ít lâu sau, một vụ việc khác cũng bị đưa lên mặt báo. Công ty sản xuất thuốc Eli Lilly của Mỹ bị một tờ báo địa phương Trung Quốc cáo buộc "đi đêm, chi khoảng 4,9 triệu USD cho bác sĩ để những người này kê các loại thuốc của họ vào đơn cho bệnh nhân. Cả hai vụ bê bối này đến nay vẫn chưa có kết quả.
Duy nhất một vụ mà doanh nghiệp thừa nhận sai phạm, là công ty dược phẩm GlaxoSmithKline (GSK - Anh) có hành động tương tự như Eli Lilly. Công ty GSK thừa nhận một số lãnh đạo cấp cao của chi nhánh tại Trung Quốc bỏ ra nhiều triệu USD để lót tay cho các quan chức, bác sĩ.
| Bác sĩ không dám gặp nhân viên tiếp thị dược phẩm Chiến dịch trấn áp mạnh mẽ của Trung Quốc khiến các bác sĩ không dám gặp nhân viên tiếp thị dược phẩm, theo điều tra của Financial Times. Báo này dẫn lời một đại diện công ty dược phẩm nước ngoài ở Bắc Kinh, cho biết: “Trước vụ GSK, hoa hồng cho bác sĩ là nửa công khai nửa không, nhưng hiện tại không bác sĩ nào dám tiếp xúc nhân viên tiếp thị dược phẩm vì sợ bị bắt. Nếu có hoa hồng, nó cũng hoàn toàn bị che giấu, không thể công khai”. “Trước kia, mỗi nhân viên tiếp thị dược phẩm đều có danh sách bác sĩ phải tiếp cận. Từ năm 2013 đến nay, các nhân viên tiếp thị dược phẩm vẫn đến bệnh viện, song nếu bị ai đó nhìn với ánh mắt nghi ngờ, họ phải đi ngay”, đại diện hãng dược phẩm nói. |
