25.000 ha đậu tương trong tầm tay

Theo kế hoạch đến 2015, diện tích trồng đậu tương đạt 25.000 ha, sản lượng 40.000 tấn, Hà Giang sẽ trở thành một trong những địa phương có diện tích đậu tương lớn nhất cả nước. 

Đưa giống mới vào canh tác, năng suất đậu tương tại Hà Giang được cải thiện

GHI ĐIỂM TRÊN CAO NGUYÊN ĐÁ

Hà Giang có 11 huyện, thành phố; trong đó 4 huyện địa hình toàn núi đá hiểm trở là Mèo Vạc, Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn. Nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo cho 4 huyện thuộc Chương trình 30a của Chính phủ và một số huyện vùng cao khác, các thế hệ lãnh đạo tỉnh Hà Giang đã đưa về thử nghiệm rất nhiều loại cây trồng như, cải dầu, táo Israel, cà phê chè… song đều không thành công do điều kiện khí hậu, đất đai khắc nghiệt, trình độ kỹ thuật canh tác của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây còn hạn chế.

Trong khi tỉnh Hà Giang đang loay hoay tìm loại cây trồng tạo bước đột phá kinh tế thì cây đậu tương vẫn âm thầm “ghi điểm” trên mảnh đất biên cương.

Qua thực tế cho thấy, dù chưa mang lại hiệu quả cao, song cây đậu tương đã thể hiện được khả năng thích nghi ưu việt với địa hình, khí hậu khắc nghiệt tại Hà Giang. Diện tích, năng suất, sản lượng những năm gần đây tăng lên đáng kể. Nếu năm 2006, diện tích đậu tương của Hà Giang chỉ hơn 15.000 ha đến năm 2010 tăng lên xấp xỉ 21.000 ha, riêng trong năm 2011 đạt trên 22.000 ha.

Nếu như năm 2006 năng suất đậu tương bình quân tại đây chỉ dao động trong khoảng 8- 9 tạ/ha thì năm 2010 đã đạt 11 tạ/ha, tăng 2- 3 tạ/ha. Sản lượng đậu tương của Hà Giang cũng tăng từ 14.000 tấn năm 2006 lên 23.000 tấn năm 2010. Tuy nhiên, do tập quán canh tác cũ nên hầu hết diện tích đậu tương tại Hà Giang chưa được thâm canh đầy đủ, đặc biệt là việc đầu tư phân bón hạn chế, người dân tự để giống không có chọn lọc nên chỉ sau khoảng 3- 5 vụ giống đã bị thoái hóa khiến năng suất khó cải thiện.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Vinh- GĐ Sở NN- PTNT Hà Giang cho biết, trước đòi hỏi cấp bách từ thực tiễn, đầu năm 2011, UBND tỉnh ban hành đề án phát triển câu đậu tương hàng hoá tập trung giai đoạn 2011- 2015. Đặt mục tiêu khi hoàn thành, diện tích đậu tương của tỉnh đạt 25.000 ha, năng suất trên 1 ha ít nhất phải trên 16 tạ; sản lượng trên 40.000 tấn; hiệu quả kinh tế đạt trên 28 triệu đồng/ha; tạo công ăn việc làm cho khoảng 45.000 lao động, đưa cây đậu tương trở thành cây chủ lực tại Hà Giang.

LỘ TRÌNH KHẢ THI

Sau khi ban hành đề án, UBND tỉnh Hà Giang cụ thể hóa bằng việc phối hợp với Viện Di truyền Nông nghiệp (Viện KHNN Việt Nam) thực hiện đề tài khoa học “Nghiên cứu ứng dụng giống đậu tương chịu hạn, năng suất cao, phù hợp trên chân đất 1 vụ của tỉnh Hà Giang” do PGS.TS. Mai Quang Vinh- chuyên gia đầu ngành về cây đậu tương làm Chủ nhiệm. Với 7 giống đậu tương tham gia thí nghiệm tuyển chọn giống là ĐT26, DT96, DT2001, DT2006, DT2008, DT84 (ĐC 1), VXHG (ĐC2).

PGS.TS Mai Quang Vinh cho biết, sau 2 vụ khảo nghiệm trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt, Viện Di truyền Nông nghiệp đã xác định được 2 giống triển vọng cho năng suất cao phù hợp với điều kiện sinh thái, canh tác của Hà Giang là DT2008 và ĐT26.

Kết quả khảo nghiệm đã cho thấy giống đậu tương DT2008 có khả năng chống chịu tốt với các loại sâu bệnh, chịu hạn, chịu rét tốt, sinh trưởng phát triển mạnh, năng suất trong thí nghiệm với các điều kiện khó khăn đã đạt 15- 18 tạ/ha, trong điều kiện thuận lợi có thể đạt 20- 25 tạ/ha (thời gian sinh trưởng vụ xuân từ 110 - 120 ngày, vụ hè thu từ 81- 85 ngày).

ĐT26 có TGST ngắn hơn, chống chịu khá, năng suất đạt 15- 20 tạ/ha (TGST vụ xuân từ 90- 100 ngày, vụ hè thu từ 70- 80 ngày). Năng suất cao hơn từ 1,5- 2 lần so với các giống cũ tại địa phương đang trồng. Qua đó, có thể nói giống đậu tương DT2008 và ĐT26 có khả năng thích nghi với các điều kiện SX khó khăn trên đất 1 vụ của các huyện vùng cao Hà Giang.

Ngoài ra, trong quá trình khảo nghiệm Viện Di truyền nông nghiệp cũng tiến hành tập huấn nâng cao kiến thức gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản đậu tương cho người dân tại các địa phương thực hiện đề tài mang lại hiểu quả rất tích cực.

Song song với việc đẩy mạnh việc khảo nghiệm giống đậu tương mới, năng suất cao để chuyển đổi thay thế dần bộ giống cũ, UBND tỉnh Hà Giang tăng cường nhiều giải pháp hỗ trợ về đất đai, vốn và kỹ thuật đẩy mạnh phát triển cây đậu tương theo chiều hướng SX hàng hoá.

Cụ thể, tỉnh giao Sở NN- PTNT, KH- CN phối hợp xây dựng vùng SX giống tập trung trên cơ sở nhập giống nguyên chủng của các viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu và phát triển đậu đỗ… để SX giống cấp 1, cấp 2 cung cấp ổn định cho các địa phương, mục tiêu hạ giá thành giống càng thấp càng tốt. Các hộ dân trong tỉnh được tạo mọi điều kiện để phát triển cây đậu tương như hỗ trợ giống, cho vay vốn ưu đãi mua phân bón, tập huấn KHKT... nên kế hoạch 25.000 ha đậu tương năm 2015 với Hà Giang hoàn toàn khả thi.