“Bác sĩ Nguyễn Văn Luyện và một thời” được ông Nguyễn Xuân Hải dày công sưu tầm, biên soạn, Nhà xuất bản Hội Nhà văn cấp phép (2018). Mười chương sách là những tư liệu lịch sử viết về cuộc đời và sự nghiệp của bác sĩ Nguyễn Văn Luyện (1898 - 1946) theo dòng thời đại.
 |
| Cuốn sách “Bác sĩ Nguyễn Văn Luyện và một thời” (2018) |
Đó là cuộc đời 48 năm của nhà trí thức yêu nước, bác sĩ sản khoa người Việt Nam đầu tiên, tác giả của sách “Sản dục chỉ nam” (hướng dẫn cách chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh) của ông được in ấn, tái bản nhiều lần, có tác dụng rộng rãi trong nhiều cộng đồng dân cư. Nối nghiệp ông, ba thế hệ tiếp theo đều theo nghề y.
Đó là cuộc đời 48 năm của nhà trí thức yêu nước, đã tham gia vào sự nghiệp xây dựng đất nước từ “cái thuở ban đầu dân quốc ấy/ nghìn năm chưa dễ mấy ai quên”: Cố vấn Chính phủ, Đại biểu Quốc hội khóa đầu tiên của Thủ đô Hà Nội, Ủy viên Ban Thường trực (nay là Ủy ban Thường vụ) Quốc hội… Bác sĩ Nguyễn Văn Luyện đã đóng góp ý kiến tham gia xây dựng bản Hiến pháp đầu tiên (1946), Uỷ viên Ủy ban nghiên cứu kế hoạch kiến thiết, Tổng thanh tra tài chính, thành viên tham gia Hội nghị Đà Lạt và Hội nghị Fontainebleau đàm phán ngoại giao với chính quyền Pháp về độc lập, tự chủ cho Việt Nam (1946).
Đó là cuộc đời 48 năm của nhà trí thức yêu nước đã ngã xuống để bảo vệ Thủ đô ngay trong đêm đầu tiên Toàn quốc kháng chiến (19/12/1946). Chỉ trong một đêm, những người đàn ông trong gia đình, hai dòng họ Nguyễn - Phùng đều hy sinh tại nhà riêng 65 Lý Thường Kiệt - Hà Nội (nay là trụ sở Đại sứ quán Cuba).
Vì vậy, chiều ngày 18/1/2018, những người tham dự lễ truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng cho cụ Phùng Thị Thược (1904-1979) - vợ bác sĩ Nguyễn Văn Luyện - đã lặng đi khi được nghe bà Nguyễn Thị Hồng, người con gái út phát biểu cảm ơn đã tâm sự: Chỉ trong một đêm, cha tôi, cậu tôi và hai anh trai tôi, những người đàn ông trụ cột của hai dòng họ, bên nội - họ Nguyễn, bên ngoại - họ Phùng, đều ngã xuống để bảo vệ Thủ đô, bảo vệ đất nước. Nếu nói như dân gian thì gia đình chúng tôi là tuyệt tự!
