Thứ sáu, 29/03/2024 | 22:09 GMT +7

  • Click để copy
Thứ ba- 09:45, 19/05/2020

Thương quá điều ơi!

Bài 9: Tương lai ngành điều Việt Nam

Giá trị cốt lõi ngành điều Việt Nam là gì? Phải chăng là vị thế hạt điều nước ta; là vì sức khỏe người tiêu dùng; là phát triển gắn với bảo vệ môi trường?

Thử đi tìm giá trị cốt lõi của ngành điều Việt Nam

Vâng, tôi đồng ý với đa số ý kiến: kinh doanh là để kiếm tiền. Mục tiêu đó, câu nói đó ngàn đời vẫn vậy, vì nếu kinh doanh không vì mục tiêu lợi nhuận thì vì cái gì đây. Trong khi bạn đang cần tiền mỗi ngày phải không? Mà chuyện kinh doanh kiếm tiền thì có gì đâu mà phải bàn, cái đáng bàn ở đây là “cách kiếm tiền của chúng ta”. Thôi thì ở đời luôn có chuyện này chuyện nọ, doanh nghiệp cũng vậy, lúc thăng lúc trầm, khó khăn lắm, áp lực ghê lắm. Cái chính là trong 30 năm qua lớp anh trước, lớp em sau, chúng ta đã vượt lên được chính mình...

Ngành điều Việt Nam đã tạo nên kỳ tích trong nhiều năm qua. Ảnh: NNVN.

Ngành điều Việt Nam đã tạo nên kỳ tích trong nhiều năm qua. Ảnh: NNVN.

Sự thật thì những việc mà chúng ta làm được trong hơn 30 năm qua cho xã hội, cho gia đình và cho chính bản thân chúng ta là quá lớn, quá ấn tượng. Tôi xin đảm bảo với quí vị rằng vào những năm 1990 của thế kỷ trước không một ai, kể cả những người lạc quan nhất dám nghĩ rằng chỉ 20 năm sau năng suất lao động trong khâu chế biến của ngành điều đã tăng trên 10 lần (Còn nhớ hồi đó để sản xuất 50 tấn hạt điều nguyên liệu/ngày các nhà máy cần khoảng 3.000 lao động, nhưng bây giờ chỉ cần 200 - 250 lao động).

Từ thủ công lên máy móc, ngành điều đã giảm sức lao động lên tới trên 90%. Ảnh: NNVN.

Từ thủ công lên máy móc, ngành điều đã giảm sức lao động lên tới trên 90%. Ảnh: NNVN.

Còn nữa, lúc bấy giờ cũng không ai ngờ rằng cũng chừng ấy năm sau, Việt Nam từ một quốc gia chỉ biết xuất khẩu hạt điều thô, đến nay đã nhiều năm liền trở thành quốc gia chế biến xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới. Tôi gọi chuyện này là “Ngôi vương của kẻ đến sau” vì Việt Nam có lịch sử chế biến điều sau Brazin và Ấn Độ khá xa. Chưa hết, hiện nay chúng ta còn đẩy mạnh chế biến sâu, việc này đã làm gia tăng giá trị điều Việt Nam. Theo tính toán của tôi, hiện hầu hết sản lượng điều thô trong nước, phần lớn điều từ Campuchia, một phần của Châu Phi đã được dùng vào chế biến sâu, doanh thu của dòng sản phẩm này đã lên tới cả tỷ USD vào năm 2019.

Đóng gói nhân điều xuất khẩu. Ảnh: NNVN.

Đóng gói nhân điều xuất khẩu. Ảnh: NNVN.

Nhưng giá trị cốt lõi của ngành điều Việt Nam là gì? Phải chăng chúng ta phải tiếp tục giữ vững vị thế của chúng ta, cao hơn nữa hạt điều Việt Nam phải luôn mang lại lợi ích về sức khỏe cho người tiêu dùng, phát triển đi đôi với bảo vệ môi trường vì cộng đồng. Hạt điều Việt Nam luôn là niềm tự hào chung của dân tộc Việt Nam, xứng danh với ngôn từ mà bạn bè quốc tế tặng cho chúng ta:

“NÓI ĐẾN HẠT ĐIỀU – NGHĨ ĐẾN VIỆT NAM.”

Hạt điều - Thương hiệu thực phẩm Việt Nam. Ảnh: VINACAS.

Hạt điều - Thương hiệu thực phẩm Việt Nam. Ảnh: VINACAS.

Bàn về chiến lược phát triển ngành điều Việt Nam

(Giai đoạn 2020-2030 và tầm nhìn 2045)

Chúng ta bắt đầu câu chuyện bằng việc thống nhất với nhau là chuỗi giá trị của ngành điều có những phân khúc chính sau đây:

Một là: Những người trồng điều (hay còn gọi là nhà sản xuất)

Hai là: Nhà chế biến xuất khẩu sản phẩm điều

Ba là: Nhà nhập khẩu, rang chiên, đóng gói (bán buôn)

Bốn là: Nhà bán lẻ là tập đoàn siêu thị.

Thời gian tới cần tiếp tục gia tăng giá trị chuỗi mà ngành điều Việt Nam tham gia. Ảnh: NNVN.

Thời gian tới cần tiếp tục gia tăng giá trị chuỗi mà ngành điều Việt Nam tham gia. Ảnh: NNVN.

Chúng ta cũng dễ dàng thống kê đuợc giá bán lẻ tại các siêu thị (cho tất cả các mã) khoảng 18.000 USD/Mt. Như vậy:

Phân khúc 1 chiếm 34,00% của chuỗi giá trị (khoảng 5 kg hạt tươi/kg nhân xuất khẩu theo tiêu chuẩn AFI. Thống kê 10 năm giá nguyên liệu bình quân gia quyền là 1.200USD/Mt tươi. Như vậy định mức 5kg/kg xuất khẩu giá trị là 6.000USD).

Phân khúc 2 chiếm 7,00% (chúng tôi tính chi phí chế biến 1.200 USD/ Mt.  nhân xuất khẩu)

Phân khúc 3 chiếm 9,00% (đó là chi phí rang chiên - bao bì - đóng gói)

Phân khúc 4 chiếm 50,00% (phần còn lại của chuỗi giá trị)

Như vậy, đa phần các quốc gia sản xuất điều như Việt Nam, Ấn Độ, Bờ Biển Ngà, Nigeria, Tanzania,… tham gia 34% vào chuỗi và nếu sơ chế thì có thêm được 7% giá trị chuỗi. Rõ ràng là chúng ta muốn tăng thêm giá trị trong chuỗi thì chỉ có 2 cách, một là tham gia sâu vào chuỗi như Ấn Độ đã làm, hai là làm gia tăng giá trị chuỗi chúng ta tham gia.

Mục tiêu đến năm 2045, tổng doanh thu ngành điều sẽ đạt 7 - 8 tỷ USD. Ảnh: NNVN.

Mục tiêu đến năm 2045, tổng doanh thu ngành điều sẽ đạt 7 - 8 tỷ USD. Ảnh: NNVN.

Về giải pháp, theo TS.Hoàng Tuấn, giải pháp liên kết chuỗi là phù hợp nhất. Song trước hết chúng ta phải tăng giá trị chuỗi bằng chiến lược “mềm” bao gồm cải tạo giống và sản xuất theo hướng hữu cơ an toàn thực phẩm. Chúng ta còn có thị trường trong nước 100 triệu dân lại có thị trường sân sau là Trung Quốc với 1,5 tỷ dân vào năm 2025, trong khi đó giá trị dinh dưỡng của hạt điều, xu hướng tiêu dùng đã rõ. Do vậy, chúng tôi cho rằng, nếu như các doanh nghiệp lớn có chiến lược tốt sẽ có cơ hội tham gia ngày càng tốt hơn, sâu hơn vào chuỗi giá trị ngành điều thế giới.

Về mục tiêu tổng quát, chúng tôi cho rằng tổng doanh thu ngành điều VN năm 2025 sẽ đạt vào khoảng 5 tỷ USD, năm 2030 đạt 6 tỷ USD và năm 2045 đạt 7-8 tỷ USD.

Cụ thể:

Nội dung

Năm 2025

Năm 2030

Năm 2045

Tổng diện tích (ngàn ha)

300

300

300

Năng suất (tấn/ha)

2,00

2,20

2,5

Sản lượng (ngàn tấn)

600

660

750

Sản lượng chế biến (ngàn tấn)

2,500

3,000

4,000

Tổng doanh thu (tỷ USD)

5 tỷ

6 tỷ

8 tỷ

Dự báo:

  • 10 năm sau Campuchia có 1 triệu tấn điều thô, trong khi Việt Nam chỉ có 600 ngàn tấn.
  • 10 năm sau Bờ Biển Ngà trở thành quốc gia chế biến điều lớn của thế giới nhưng vẫn xếp sau Việt Nam và Ấn Độ.
  • 10 năm sau sản lượng điều thô của Việt Nam chỉ đủ cho tiêu dùng trong nước.
  • 10 năm sau Việt Nam sẽ có khoảng 20 doanh nghiệp có doanh thu xuất khẩu 100 triệu USD trở lên.
Nguyễn Đức Thanh và các cộng sự

Trang trại 20 nghìn gốc hoa hồng cổ

Trang trại 20 nghìn gốc hoa hồng cổ

HÀ NỘI Năm 2021, chị Bùi Thị Thanh Hằng quyết định từ bỏ công việc với mức lương ổn định để làm nông nghiệp toàn thời gian, trồng 20.000 gốc hoa hồng cổ trên diện tích 4ha.

Khu phố có doanh thu 150 tỉ đồng/năm nhờ làm nem Bùi

Khu phố có doanh thu 150 tỉ đồng/năm nhờ làm nem Bùi

Khu phố Bùi Xá thuộc phường Ninh Xá, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh hiện có khoảng 130 hộ làm nem Bùi mỗi năm tạo ra doanh thu 140-150 tỉ đồng.

Cao Bằng có 13 sản phẩm OCOP 4 sao

Cao Bằng có 13 sản phẩm OCOP 4 sao

Dù xuất phát điểm thấp nhưng đến thời điểm này, tỉnh Cao Bằng đã có 144 sản phẩm OCOP, trong đó 13 sản phẩm đạt 4 sao và 131 sản phẩm 3 sao.

Xã có 500 hộ trồng cà dừa, thu nhập gấp 3 - 4 lần trồng lúa

Xã có 500 hộ trồng cà dừa, thu nhập gấp 3 - 4 lần trồng lúa

HÀ TĨNH Xã Thượng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh) có gần 500 hộ trồng cà dừa với diện tích 25ha, thu nhập gấp 3-4 lần so với cấy lúa, bình quân đạt hơn 200 triệu đồng/ha.

Xem Thêm