Bàn cách “hợp lý hóa” sai phạm

Hợp đồng 2 năm chưa được ký

Dự án NEDO có tổng mức đầu tư lên tới hơn 612 tỷ đồng, được giao cho Urenco làm chủ đầu tư, là một trong những dự án môi trường quan trọng của TP Hà Nội. 

Đơn vị được ủy thác nhập khẩu, vận chuyển các thiết bị đặc chủng của dự án là Cty TNHH MTV Đầu tư thương mại và dịch vụ quốc tế (Interserco).

Điều đáng nói, đã gần 2 năm, chủ đầu tư và nhà thầu chưa thể đặt bút ký được hợp đồng kinh tế với nhau, lý do được hai bên tranh cãi là, giá trị tạm tính của gói thầu hơn 7,9 tỷ, trong khi giá thực tế được xác định chỉ còn lại 4,6 tỷ đồng.

Trong cuộc họp của Tổ công tác dự án NEDO ngày 31/3/2015 tại Urenco, chủ đầu tư (ông Phạm Ngọc Hải - Chủ tịch HĐTV, ông Vũ Cường - Phó TGĐ, phụ trách gói thầu số 11) thừa nhận đã sai phạm rất nhiều trong quá trình quản lý dự án, làm ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của Cty.

Việc quản lý dự án, nhất là dự án xây dựng cơ bản không tuân thủ theo đúng trình tự thủ tục về quản lý đầu tư xây dựng. Nhiều ý kiến tại cuộc họp của các thành viên tổ công tác cũng thẳng thắn, việc mời Interserco vào làm nhà thầu thiếu rất nhiều thủ tục về chỉ định thầu cũng như các thủ tục khác.

Chỉ riêng việc này, khi thanh tra, kiểm toán, đặc biệt là Thanh tra Bộ Xây dựng vào cuộc, sẽ bộc lộ thêm rất nhiều sai phạm.

Ngoài ra, chủ đầu tư còn sai phạm ở chỗ chưa thẩm định hồ sơ năng lực của nhà thầu, chưa thống nhất về phương án vận chuyển. Việc ký hợp đồng nguyên tắc cũng không đúng quy định.

Thêm nữa việc chỉ định thầu trong gói vận chuyển trên rất khó. Trong hệ thống định mức xây dựng cơ bản mà Bộ Xây dựng quy định hiện hành cũng còn thiếu quy định này. Vì thế nên khi triển khai gói thầu 11 đã phát sinh nhiều sai phạm về thủ tục.

Đáng lẽ ngay từ ban đầu, chủ đầu tư phải có phương án vận chuyển, nếu không xây dựng được phương án thì phải thuê đơn vị tư vấn. Nhưng ở đây, chủ đầu tư đã bỏ qua khâu này.

Một chuyên gia trong ngành xây dựng nhận xét rằng, việc chủ đầu tư và nhà thầu chưa thể ký kết hợp đồng và tranh cãi trong gần 2 năm qua có nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân quan trọng nhất là cả nhà thầu và chủ đầu tư đều không đủ năng lực trong thực hiện dự án.

Mang tiền nhà nước đi góp vốn không phép

Năm 2009, Urenco tiến hành đầu tư xây dựng dự án Trạm xử lý nước rác số 2 tại KCN Nam Sóc Sơn.

Trong quá trình xây dựng, ông Nguyễn Xuân Huynh, Phó TGĐ Cty đã cùng các cán bộ dưới quyền là ông Đỗ Khắc Thắng, GĐ Ban Quản lý Dự án và ông Đoàn Anh Tuấn, chuyên viên Ban QLDA thanh quyết toán sai cho nhà thầu là Cty CP Kỹ thuật SEEN với kinh phí cao hơn thực tế là 265,9 triệu đồng.

Sau khi xác minh, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự kinh tế và chức vụ CA TP Hà Nội (PC46) đã kết luận việc “bội chi” số tiền trên là vi phạm. Tuy nhiên, từ đó đến nay, chưa có một hội đồng kỷ luật nào được lập ra để xử lý sai phạm. Và, không những không có cá nhân nào bị xử lý.

Sau khi vụ việc “Trạm xử lý nước rác số 2” được xem là đã “chìm xuồng một cách cố ý”, lãnh đạo Urenco tiếp tục thực hiện các dự án khác và sai phạm lại nối tiếp các sai phạm.

Điển hình là dự án 2T (dự án hợp tác liên doanh giữa Urenco và Cty CP Kỹ thuật công trình Việt Nam – 2T), đó là đầu tư nâng cấp công suất xử lý nước rác tại khu xử lý rác Xuân Sơn, TX Sơn Tây (Hà Nội) công suất 300m3/ngày đêm.

Theo Hợp đồng nguyên tắc hợp tác kinh doanh đầu tư xây dựng và vận hành nhà máy xử lý nước rác được ký giữa Urenco (do ông Phạm Ngọc Hải, Chủ tịch HĐTV Urenco làm đại diện) và 2T ngày 10/9/2012, Urenco góp vốn bằng tổ máy số 1 hiện đang hoạt động với công suất 100m3/ngày đêm (trị giá 33,4% tổng vốn).

Số vốn còn lại do Cty 2T đầu tư bằng việc xây dựng tổ máy số 2 công suất 200m3/ngày đêm. Thời gian thực hiện liên doanh là 30 năm.

Chưa nói đến thời hạn liên doanh có vượt quá quy định của pháp luật hay không hoặc hiệu quả của việc liên doanh thế nào, nhưng được biết, Urenco là DN 100% vốn nhà nước, trực thuộc UBND TP Hà Nội.

Việc mang tài sản Nhà nước đi liên doanh với một tổ chức khác phải được sự đồng ý của cơ quan chủ quản là UBND TP Hà Nội. Tuy nhiên, theo điều tra của PV, UBND TP chưa có bất cứ một văn bản nào đồng ý cho việc liên doanh này.

Quay trở lại câu chuyện liên doanh giữa Urenco và Cty 2T, tổng mức đầu tư cho dự án nâng cấp công suất xử lý nước rác tại Xuân Sơn là 14,88 tỷ đồng.

Trong Quyết định số 152/MTĐT của Urenco về phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật của dự án do ông Phạm Ngọc Hải ký, Điều 2 có ghi rõ: “Urenco và 2T phải thực hiện đầu tư dự án theo đúng Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, Nghị định của Chính phủ về quản lý đầu tư xây dựng, các thông tư hướng dẫn…”.

Tuy vậy, thực tế ông Phạm Ngọc Hải đã làm ngược lại quyết định do chính mình ký là không thực hiện công tác đấu thầu và thông báo mời thầu theo đúng quy định của Luật Đấu thầu mà giao trực tiếp cho Cty 2T thực hiện gói thầu trên.