96% các chương trình ca nhạc diễn ra trên địa bàn Hà Nội không trả quyền tác giả. Đó là thông tin do Trung tâm Bản quyền tác giả âm nhạc cung cấp. Nhạc sĩ Phó Đức Phương, Giám đốc Trung tâm, cho biết: Hơn 2.000 thành viên của Trung tâm, đa phần là những nghệ sĩ nổi tiếng tỏ ra rất bức xúc trước tình trạng này. 
Ảnh minh họa
Mặc cả như mua rau
Theo quy chế thì mỗi chương trình nghệ thuật tổ chức phải trả tác quyền là 5% tổng số tiền bán vé. Tuy nhiên, quy định này dường như trở nên “thừa”, vì theo nhạc sĩ Phó Đức Phương thì: Trung tâm hay nhận được những lời mặc cả hơn là trả đúng quy định.
Trường hợp của Cty TNHH Giải trí Bích Ngọc chỉ là một trong hàng trăm ví dụ. Cty này hiện vẫn nợ Trung tâm tới 90 triệu đồng tiền bản quyền. Ngay trong liveshow Chế Linh vừa rồi, có tới 4.000 khán giả, bán vé cao nhất tới 3 triệu đồng/vé nhưng cho tới nay đơn vị (được cho là) thay thế Cty Bích Ngọc là Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Việt Bắc vẫn chưa trả tiền tác quyền.
Trước đó, mãi đến 18h ngày hôm trước khi diễn ra liveshow, đơn vị này mới cử người tới Trung tâm và chỉ khăng khăng trả 300 nghìn/bài. Như vậy với 10 bài hát, đơn vị này chỉ trả 3 triệu = 1 chiếc vé hạng VIP của đêm diễn. Trong khi đó, ước tính đêm diễn đó phải thu về khoảng 4 tỷ tiền bán vé.
Nhạc sĩ Phó Đức Phương tỏ ra bất lực khi không thể cứ mãi chạy theo đòi nợ các đơn vị biểu diễn vì họ chỉ cần lấy cớ là có đến Trung tâm nhưng không thương thảo được mức giá là…yên tâm ra về để tiếp tục biểu diễn. Họ sẽ đổ lỗi cho Trung tâm là đã đến xin phép và thỏa thuận rồi nhưng không thỏa thuận được!
Ngoài ra, việc hát không đúng danh mục xin cấp phép cũng ngày càng trở nên phổ biến. Họ xin cấp phép 10 bài nhưng lại hát thành 15 bài để khỏi phải trả tiền 5 bài kia. Trong khi nếu Trung tâm không cử người đi theo dõi, ghi hình, ghi âm, thì họ sẽ chối và không thu được tiền của đơn vị biểu diễn. Nhà văn Trần Thị Trường, Phó giám đốc Trung tâm thở dài: Không biết đến bao giờ Trung tâm mới hết cảnh bị xù và chạy theo để đòi nợ một cách vô vọng như hiện nay.
Nhập nhằng
Trung tâm Bản quyền tác giả âm nhạc hiện nay có hơn 2.000 thành viên. Họ chủ yếu là các văn nghệ sĩ gửi gắm tác phẩm của mình cho Trung tâm. Có nghệ sĩ mỗi năm chỉ nhận được 200 nghìn đồng, nhưng họ vẫn vui vẻ vì tác phẩm của họ trong năm qua được sử dụng đã được trả bản quyền. Tuy nhiên cũng có những tác giả mà hằng quý, nhờ Trung tâm họ đã thu về gần 70 triệu đồng. Điều đó cho thấy Trung tâm đang phát huy được vai trò trong vấn đề tác quyền âm nhạc.
Lẽ ra các cơ quan chức năng phải có những điều chỉnh hợp lý trong khâu cấp giấy phép và hướng dẫn những nhà tổ chức thực thi pháp luật chứ không nên đóng dấu cấp phép trước khi các đơn vị này thực hiện nghĩa vụ tác quyền.
Tuy nhiên, nhạc sĩ Phó Đức Phương cho rằng: Nếu thực thi đúng theo luật thì số tiền mà các văn nghệ sĩ nhận được sẽ cao hơn rất nhiều. Họ xứng đáng nhận được thù lao cho công sức của mình.
Luật Sở hữu Trí tuệ quy định: Tổ chức, cá nhân khi khai thác sử dụng tác phẩm phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao và các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả. Thế nhưng đa phần các đơn vị tổ chức khi xin được giấy phép biểu diễn do Sở VHTTDL hoặc Cục Nghệ thuật Biểu diễn cấp rồi là họ tự coi đã đủ và cứ diễn. Họ phớt lờ chuyện xin phép, thỏa thuận. Đáng ra, trước khi cấp giấy phép, các cơ quan chức năng phải buộc các đơn vị này có đủ giấy tờ nộp tiền tác quyền mới cấp thì có lẽ quyền tác giả đã được thực thi hiệu quả.
Bức xúc với việc bị các đơn vị nghệ thuật “xù nợ”, Trung tâm Bản quyền tác giả âm nhạc đã gửi nhiều công văn tới các cơ quan Bộ, Sở, Thanh tra văn hóa… Tuy nhiên bản thân ông Phạm Quang Long, Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội cũng thừa nhận: Với chế độ xử phạt là 8 triệu đồng như hiện nay (so với giá vé 3 triệu/vé VIP) thì đúng là chả thấm vào đâu chứ đừng nói gì đủ sức răn đe.
