Bao giờ hết ô nhiễm!?

+ Hy vọng Cty Hoài Nam Hoài Bắc

Từ dự án chăn nuôi tập trung, công trình xử lí chất thải nhiều tỉ nay đều đắp chiếu. Có những nhà đầu tư bạo miệng sẽ bỏ ra trăm tỉ xử lí triệt để môi trường nhưng khi về khảo sát thì… một đi không trở lại.

Công trình tiền tỉ đắp chiếu

Xin được nhắc lại, dự án quy hoạch khu chăn nuôi tập trung rộng 5,3ha của xã Ngọc Lũ từ năm 2012 nay vẫn chỉ nằm trên giấy. Trước đó, năm 2009, một dự án xử lí nước thải chăn nuôi của Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên- Môi trường) làm chủ đầu tư cũng đã được vạch ra tại đây. Đơn vị tư vấn là Trung tâm Tư vấn và Công nghệ môi trường, địa chỉ Long Biên - Hà Nội.

Công trình này được xây dựng tại đội 1 của xã Ngọc Lũ theo tiêu chuẩn khép kín từ khâu thu gom cho tới xử lí chất thải. Công trình nằm trên diện tích 1 mẫu với số vốn đầu tư 6,9 tỉ đồng. Các hạng mục gồm đường mạng lưới thu gom và hệ thống xử lí nước thải. Khi đi vào hoạt động, công trình sẽ giải quyết vấn đề nước thải chăn nuôi cho khoảng 200 hộ dân, nuôi tương ứng 10.000 con lợn.

Khi vận hành thử nghiệm, công trình tỏ ra hoạt động hiệu quả. Nhưng từ đầu năm 2011, sau khi Tổng cục Môi trường bàn giao lại cho chính quyền địa phương, công trình gần 7 tỉ đồng nói trên chính thức “đắp chiếu”. Ông Trần Đình Mão, Bí thư Đảng ủy xã khẳng định, từ khi bàn giao, công trình chưa được vận hành dù chỉ một ngày.

Nhà chứa máy móc phục vụ công trình cửa đóng then cài

Mất 15 phút tìm đường, đi bộ xuyên qua mấy lùm cây chúng tôi đến được công trình xử lí nước thải đó. Trên bể xử lí, rêu đã đóng cặn, nổi lềnh phềnh. Các chi tiết bằng kim loại đã bắt đầu hoen gỉ. Xung quanh, cây cối mọc um tùm, bọc kín lấy bể nước.

Ông Trần Văn Hưng, người được UBND xã giao trông coi ở đây lắc đầu nguầy nguậy, xây xong rồi để đó chú à, có chạy được ngày nào đâu. Ông Hưng cho biết, máy móc, nguồn điện vẫn chạy tốt nhưng bể nước, đường dẫn nước thải thì không biết thế nào. Ba năm qua, ông Hưng vẫn phải trông coi công trình dù không được trả lương.

Theo những hộ chăn nuôi, công trình không thể hoạt động vì đường ống dẫn nước thải bị đặt ngược. Nước thải từ các hộ chăn nuôi không thể chảy về công trình mà xả thẳng xuống mương. Còn theo ông Mão, khi xã được bàn giao lại thì một số đoạn ống dẫn nước thải của công trình được xây bằng gạch đã bị vỡ. “Chúng tôi nhiều lần yêu cầu đơn vị chủ đầu tư kiểm tra, sửa chữa lại nhưng họ không sửa”, ông Mão thông tin.

Trước khi bàn giao, công trình chạy được gần 2 tháng. Nhưng sau đó đã bị cắt nguồn điện vì không bên nào chịu trả tiền điện. Số tiền điện gần 4 triệu đồng, đến nay vẫn “âm” vào ngân sách hàng năm của xã Ngọc Lũ. Chính những nguyên nhân kể trên đã khiến công trình xử lí nước thải “đắp chiếu” suốt 3 năm qua. “Xã giờ cũng chỉ để đó, cấp huyện, tỉnh, Tổng cục Môi Trường mấy năm qua cũng không có giải pháp gì, gần 7 tỷ đồng đi tong”, ông Mão nói.

Bể chứa bị rêu, cây cỏ phủ kín

Nhiều năm qua, lãnh đạo địa phương không còn nhớ nổi có bao nhiêu đơn vị xử lí môi trường về làm việc. Nhưng hầu hết, không có đơn vị nào dám bắt tay vào xây dựng sau khi đi khảo sát địa bàn. Mới đây, một Cty hoạt động trong lĩnh vực xử lí môi trường, có trụ sở đóng tại Ninh Bình gửi cho UBND một bức thư điện tử (email). Nội dung là sẽ xây dựng một hệ thống xử lí chất thải cho xã Ngọc Lũ.

Bức thư dài cả trăm trang, nhiều đến mức lãnh đạo địa phương đọc xong không nhớ được gì. Vị Giám đốc Cty này đưa ra số vốn xây dựng là 100 tỉ đồng. Ngay sau đó, lãnh đạo xã Ngọc Lũ, mà trực tiếp là Chủ tịch UBND xã Bùi Xuân Hùng đã mời vị Giám đốc về khảo sát. Quá trình khảo sát diễn ra trong một ngày. Nhưng khi khảo sát xong, vị Giám đốc không phát biểu gì thêm, rồi chuồn thẳng!

Niệm hy vọng Hoài Nam Hoài Bắc

Ngày 23/5/2014, ông Nguyễn Xuân Đông, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam đã chủ trì Hội nghị nghe báo cáo ý tưởng “Dự án xây dựng khu liên hợp xử lí ô nhiễm thu hồi khí Biogas phát điện theo Cơ chế phát triển sạch CDM xã Ngọc Lũ, huyện Bình Lục”. Đơn vị đưa ra dự án là Cty TNHH MTV XD – TM – DV Hoài Nam Hoài Bắc, trụ sở tại TP Hồ Chí Mình. Đại diện Cty là TGĐ Huỳnh Viết Thanh.

Tại hội nghị, ông Thanh cho biết, dự án sẽ nằm trên diện tích khoảng 5ha, chia làm 3 phân khu xử lí. Công trình được đầu tư mới, theo hình thức đầu tư khai thác. Tổng số vốn đầu tư khoảng 210 tỉ đồng. Trong đó, đơn vị tư vấn đề nghị UBND tỉnh Hà Nam góp 1 phần vốn đối ứng là 10 tỉ đồng.

Trao đổi với NNVN, ông Huỳnh Viết Thanh khẳng định, bằng kinh nghiệm nhiều năm của một DN môi trường hàng đầu đã xử lý ô nhiễm chăn nuôi thành công cho nhiều đơn vị, địa phương bằng công nghệ tiên tiến nhất, tin chắc dự án sẽ thành công nếu nhân dân và chính quyền đồng tâm ủng hộ. Theo đó, dự kiến chỉ sau 4 năm, đơn vị sẽ hoàn vốn đầu tư.

Hầm hút chất thải của công trình bỏ hoang

Đối với UBND tỉnh Hà Nam, ông Thanh đưa ra 5 yêu cầu. Thứ nhất là đề nghị được trả phí xử lí chất thải rắn mức 10USD/tấn. Thứ hai, đơn vị này phải được ưu đãi về đất đai. Thứ ba là hỗ trợ một phần về tài chính theo đúng chính sách Nhà nước. Thứ tư, đề xuất thu của người chăn nuôi 4.000 đồng/con/tháng. Và cuối cùng là đề nghị địa phương có chính sách, quy định từng hộ dân chấp hành quy định xử lí môi trường.

Ông Thanh cho biết, dự án sẽ do chính Cty đầu tư xây dựng và vận hành. “Hiện dự án đang chờ các thủ tục thông qua. Dự án sẽ được xây dựng trong vòng 6 tháng, dự kiến sẽ khởi công vào tháng 8 năm nay”, ông Thanh thông báo.

Đại diện lãnh đạo xã Ngọc Lũ, ông Trần Đình Mão khẳng định, địa phương hết sức ủng hộ dự án. Tuy nhiên, sau nhiều lần thất bại, sự hoài nghi về kết quả của dự án là không tránh khỏi. “Nếu như dự án thành công, chúng tôi sẽ vận động nhân dân đóng góp vốn, cái gì chứ từ 7 – 10 tỉ là có thể. Dự án mà thành công, không phải 4 nghìn, 10 nghìn dân xã tôi người ta cũng sẵn sàng đóng góp”, ông Mão nói. Đồng thời, địa phương sẽ cắt một phần đất từ dự án khu chăn nuôi tập trung cho Cty Hoài Nam Hoài Bắc.