Bảo vệ, phát triển vốn rừng ngày càng được củng cố

Lãnh đạo Tổng cục Lâm nghiệp kiểm tra chất lượng rừng trồng ở Hà Tĩnh

Dấu ấn “5 triệu ha rừng”

Theo Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN-PTNT), Việt Nam là nước có nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi, nhu cầu sử dụng tài nguyên rừng và đất rừng rất lớn, do vậy tài nguyên rừng đã và đang bị suy giảm nhiều. Đứng trước thực trạng này, việc phát triển và bảo vệ rừng là nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu.

Một trong những giải pháp được ngành lâm nghiệp chú trọng thực hiện là triển khai tốt dự án trồng mới 5 triệu ha rừng của Chính phủ, coi đây là nhiệm vụ xuyên suốt về phát triển rừng trong thập kỷ đầu của thế kỷ XXI. Theo đó, diện tích trồng rừng mới, nhất là rừng trồng sản xuất ngày một tăng và nay đã trở thành phong trào rộng lớn trong nhân dân ở những xã có đất để trồng rừng. Kết quả, diện tích trồng rừng đã đạt 2,45 triệu ha, trong đó trồng rừng phòng hộ, đặc dụng đạt 898 nghìn ha, trồng rừng sản xuất đạt 1,5 triệu ha…

Năm 2011, mặc dù rất khó khăn về vốn ngân sách nhưng với quyết tâm của toàn ngành, diện tích trồng rừng ước khoảng 198,5 nghìn ha, đạt 99,25% kế hoạch. “Có được kết quả trên là do các cơ chế, chính sách cho dự án nói chung và cho phát triển rừng nói riêng cũng ngày càng hoàn thiện, đã từng bước chuyển đầu tư theo “suất đầu tư” được ấn định sang đầu tư theo dự án và dự toán được duyệt. Các cơ chế hưởng lợi từ rừng cũng ngày một hoàn thiện”, ông Hà Công Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, cho hay.

Để diện tích rừng trồng đạt chất lượng, công tác quản lý giống cây lâm nghiệp được Bộ NN-PTNT quan tâm chỉ đạo sát sao. Hiện Quy chế quản lý giống cây trồng lâm nghiệp đã được ban hành, nguồn giống chất lượng cao cho phát triển rừng và trồng cây phân tán từng bước được chủ động.

Ngoài ra, các công trình và đề tài nghiên cứu khoa học về chọn tạo giống cây trồng lâm nghiệp trong nhiều năm qua đã đưa ra nhiều bộ giống cây trồng có năng suất và chất lượng cao, góp phần kích thích phong trào trồng rừng trong nhân dân.

Song song với việc quản lý và phát triển rừng, công tác bảo vệ cũng đã được tăng cường. Tổng cục Lâm nghiệp đã chuyển việc bảo vệ rừng chủ yếu thông qua việc kiểm tra, kiểm soát lâm sản trên đường vận chuyển đến việc bảo vệ rừng tận gốc, tại rừng và tại các cơ sở chế biến tiêu thụ. Lực lượng kiểm lâm cũng được tăng cường về cơ sở. Nhờ đó, số vụ vi phạm giảm theo từng năm.

Nếu như cách đây 10 năm, số vụ vi phạm lâm luật gần 60 nghìn vụ, năm 2005 là 39 nghìn vụ, thì đến năm 2010 giảm còn hơn 33 nghìn vụ và 10 tháng đầu năm 2011 là 24 nghìn vụ. Tuy diện tích rừng bị mất do các hành vi vi phạm các quy định nhà nước về bảo vệ rừng tuy vẫn còn lớn, nhưng cũng đã có xu hướng giảm mạnh, nếu năm 2001 là 22 nghìn ha, năm 2005 gần 14 nghìn ha thì đến năm 2010 chỉ còn 7 nghìn ha .

Nâng cao thu nhập cho dân vùng rừng

Xã Thu Cúc, huyện Tân Sơn (Phú Thọ) có tổng diện tích rừng tự nhiên hơn 8,5 nghìn ha, trong đó chủ yếu là rừng thứ sinh, nghèo kiệt, nên việc khôi phục, phát triển và giữ rừng là đòi hỏi cấp bách.

Trước tình hình đó, Bộ NN-PTNT đặt ra nhiệm vụ xây dựng các mô hình trình diễn kỹ thuật tốt nhất nhằm nâng cao các giá trị sinh thái và kinh tế. Trước mắt, cần nâng cao thu nhập của người dân địa phương bằng các loài cây lâm sản ngoài gỗ. Với mô hình thí điểm là 50 ha, 500 bụi tre, luồng và các loại cây cho gỗ quý khác đã được người dân trong vùng dự án đưa vào trồng, bước đầu cho hiệu quả kinh tế.

Cùng với đó, nhiều quy ước thôn bản về quản lý, bảo vệ rừng và chia sẻ lợi ích từ rừng cũng được xây dựng. Nhờ vậy, thu nhập của nông dân huyện Tân Sơn đã được nâng cao lên mức 7 triệu đồng/người/năm, tăng 30% so với trước.

Trong thời gian qua, việc khai thác rừng trồng là rừng sản xuất do dân tự đầu tư đã rất dễ dàng. Sản lượng khai thác tăng từ 2,68 triệu m3 gỗ năm 2001 lên 4,95 triệu m3 gỗ năm 2010, trong đó sản lượng gỗ từ rừng trồng chiếm 90% đã làm giảm áp lực lên rừng tự nhiên.

Cùng với việc góp phần đáng kể vào công cuộc đổi mới cơ cấu kinh tế và xóa đói giảm nghèo ở miền núi, nhất là những vùng còn nhiều khó khăn, giá trị khai thác, chế biến và XK sản phẩm từ gỗ và lâm sản cũng không ngừng gia tăng.

Theo thống kê của Tổng cục Lâm nghiệp, giá trị sản xuất của công nghiệp chế biến gỗ đã tăng 194%, từ 60 nghìn tỷ đồng năm 2005 lên 116,6 nghìn tỷ đồng năm 2009 (giá thực tế); giá trị XK các sản phẩm của ngành tăng từ 335 triệu USD năm 2001 lên 3,45 tỷ USD vào năm 2010 (tốc độ tăng trung bình 20%/ năm) và dự kiến năm 2011 kim ngạch XK lâm sản đạt 4,1 tỷ USD. Đồ gỗ Việt Nam đã XK tới gần 100 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới.