Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, đến năm 2020, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có thể trở thành căn bệnh gây tử vong đứng hàng thứ 3 trên thế giới.
Tại các nước giàu, khoảng 73% trường hợp tử vong do COPD liên quan tới việc hút thuốc lá. Tỷ lệ này là khoảng 40% tại các nước có thu nhập trung bình hoặc thấp.
COPD là căn bệnh bị nghẽn luồng không khí trong phổi, bị nghẽn kinh niên, mạn tính. Khi nói đến COPD tức là nói đến hai loại bệnh, viêm cuống phổi kinh niên (chronic bronchitis) và tràn khí (emphysema). Còn bệnh hen suyễn (asthma) không nằm trong COPD. Như vậy, chúng ta cần phải phân biệt bệnh COPD với bệnh hen suyễn.
COPD là loại bệnh gây tử vong cao, đứng hàng thứ 4 ở Mỹ. Trung bình, mỗi năm có khoảng 110.000 người bị chết vì căn bệnh này kể từ năm 1985.
Nguyên nhân
Hút thuốc là nguyên nhân chính gây ra COPD. Tuy nhiên, hơn 15% trường hợp bị bệnh là ở những người không hút thuốc.
Một nghiên cứu được thực hiện với 20.000 người trong độ tuổi trên 50 tuổi, trong đó có tới 15.000 người không hút thuốc lá. Các nhà nghiên cứu ghi nhận rằng, chứng nhiễm độc thuốc lá thụ động đã gây ra khoảng 10.000 ca tử vong ở Trung Quốc, trong đó có 45% trường hợp là do COPD, còn các trường hợp khác là do bệnh tim mạch và ung thư phổi.
Khói thuốc lá kích thích bạch cầu trong phổi sinh ra các gốc tự do và các chất oxy hóa, gây hiện tượng oxy hóa, làm giảm các chất phân hóa antiproteases phát sinh peroxides từ mỡ trong đường hô hấp và túi phổi. Viêm phổi vừa làm tổn thương đường phổi và túi phổi, vừa tiết ra đờm.
Triệu chứng
Có những trường hợp đã bị bệnh kéo dài tới 30 năm mới phát sinh các triệu chứng. Lúc đầu, bệnh không có gì trầm trọng, chỉ thấy ho vào buổi sáng.
Khi bệnh nặng hơn, bệnh nhân mới bắt đầu thấy khó thở, ho, có đờm, và thở khò khè. Để phát hiện bệnh, cần tiến hành soi chụp phim, xét nghiệm máu, đo hơi thở...
Điều trị
Có một số loại thuốc làm giãn cuống phổi, như anticholinergics, beta agonists (albuterol, metaproterenol, pibuterol acetate, salmeterol), theophylline...). Cũng có thể dùng thuốc corticosteroids hay kháng sinh. Có những khi bệnh nhân phải sử dụng bình dưỡng khí (oxy) để giúp cho dễ thở.
Lời khuyên
- Điều đầu tiên chúng ta phải biết rằng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra bệnh COPD. Cho nên, việc cần làm ngay là phải bỏ hút thuốc lá.
- Nhớ uống các loại thuốc cần thiết để làm giãn cuống phổi. Phải tập thở đúng, thậm chí, đôi khi phải thở bằng bình dưỡng khí.
- Có lúc người bệnh cần đến những sự giúp đỡ của người thân về tinh thần, hoặc giúp đỡ trong việc điều trị.
- Bệnh nhân cần đọc thêm các tài liệu để hiểu biết rõ hơn về căn bệnh COPD và những phương pháp điều trị, kể cả những mối nguy hiểm của bệnh. Bệnh nhân cũng cần biết trong trường hợp nào sẽ phải giải phẫu thay phổi...
- Người bị bệnh COPD nên đi bộ 2 lần mỗi ngày và mỗi lần khoảng 20 phút, thậm chí trên 30 phút cũng được. Việc tập thể dục sẽ giúp cho bệnh nhân giảm các triệu chứng khó thở, làm việc thấy hiệu quả hơn, ăn ngon miệng hơn. Nói chung là chất lượng cuộc sống sẽ được nâng cao hơn.
