Haruyuki Takahashi, thành viên hội đồng điều hành Ủy ban tổ chức Olympic và Paralympic Tokyo 2020, tới dự một cuộc họp ở Tokyo hôm 30/3. Ảnh: Reuters.
Theo báo cáo tài chính Reuters thu thập, ủy ban ứng cử Tokyo, phụ trách nỗ lực giành quyền đăng cai Olympic Tokyo 2020, trả 8,2 triệu USD cho Haruyuki Takahashi, 75 tuổi, cựu giám đốc điều hành công ty quảng cáo Dentsu.
Takahashi cho biết công việc của ông bao gồm vận động hành lang các thành viên Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) như Lamine Diack, một cựu trung gian Olympic quyền lực. Ông tặng Diack các món quà như máy ảnh kỹ thuật số và đồng hồ Seiko.
“Chúng đều không đắt tiền”, Takahashi nói.
Khoản thanh toán trên khiến Takahashi trở thành bên nhận nhiều tiền nhất từ ủy ban ứng cử Tokyo, được tài trợ chủ yếu bởi các công ty Nhật Bản. Sau khi Nhật Bản giành quyền tổ chức thành công, Takahashi còn có tên trong ủy ban Tokyo 2020, nhóm phụ trách tổ chức thế vận hội mùa hè.
Takahashi từ chối liệt kê các khoản chi. Ông từng kêu gọi Diack hỗ trợ Tokyo nhưng khẳng định không có khuất tất trong những lần thảo luận đó và việc tặng quà để xây dựng quan hệ với các quan chức quan trọng là hoàn toàn bình thường.
“Bạn không thể đến tay không được. Đó là lẽ thường”.
Sao kê ngân hàng từ ủy ban ứng cử Tokyo cho thấy họ đã chi 46.500 USD cho đồng hồ Seiko. Một quan chức ủy ban tiết lộ họ còn tặng các đồng hồ “tốt”, không nêu thương hiệu, tại những bữa tiệc nằm trong nỗ lực giành quyền tổ chức Olympic.
IOC cho phép việc tặng quà, giá trị không đáng kể, trong quá trình tìm kiếm nước tổ chức Olympic nhưng không nêu con số cụ thể.
Một ngày trước cuộc bỏ phiếu quyết định hồi năm 2013, Diack thông báo tại cuộc họp với các đại diện Olympic châu Phi rằng ông ủng hộ Tokyo vì họ xứng đáng, luật sư của một vận động viện Senegal kể lại. Tuy nhiên, Diack không hướng dẫn cách bỏ phiếu.
Ủy ban ứng cử Tokyo còn trả 1,3 triệu USD cho Viện Thể thao Quốc tế Tưởng niệm Jigoro Kano, viện phi lợi nhuận ít người biết của cựu thủ tướng Nhật Bản Yoshiro Mori, người đứng đầu ủy ban tổ chức Olympic Tokyo.
Các khoản chi cho Dentsu và viện Kano không được liệt kê trong sao kê ngân hàng của ủy ban ứng cử Tokyo. Sao kê được chính phủ Nhật Bản cung cấp cho công tố viên Pháp trong cuộc điều tra của Paris về việc ủy ban ứng cử Tokyo có trả 2,3 triệu USD cho một cố vấn người Singapore để giành lấy sự ủng hộ từ Diack hay không.
Diack, 86 tuổi, khẳng định ông không phạm pháp. Luật sư của Diack nói thân chủ “bác bỏ mọi cáo buộc nhận hối lộ”. Pháp còn điều tra Papa Massata Diack, con trai của Diack, vì nghi đã nhận tiền từ cố vấn Singapore rồi chuyển cho cha để gom phiếu bầu cho Tokyo.
Papa Massata cũng khẳng định bản thân trong sạch và sẽ “giải thích tại tòa án”.
Mori không phản hồi đề nghị bình luận từ Reuters. Người đại diện cho viện Kona nói họ được ủy ban ứng cử Tokyo thanh toán “chủ yếu cho việc phân tích thông tin quốc tế”.
Chủ tịch ủy ban tổ chức Olympic Tokyo 2020 Yoshiro Mori phát biểu tại Tokyo hôm 30/3. Ảnh: AP.
Nobumoto Higuchi, tổng thư ký ủy ban ứng cử Tokyo, nói Takahashi “nhận tiền hoa hồng dựa trên các khoản tài trợ ông ấy mang về”.
“Takahashi có các mối quan hệ. Chúng tôi cần ai đó hiểu rõ thế giới doanh nghiệp”.
IOC thông báo chưa biết về những khoản thanh toán giữa các bên tư nhân hoặc quà tặng cho thành viên IOC.
Quá trình chuẩn bị cho Olympic của Nhật Bản tốn khoảng 13 tỷ USD. Việc sự kiện thể thao này bị hoãn tới tháng 7/2021 vì đại dịch virus corona khiến các nhà tài trợ - đã chi khoảng 3 tỷ USD kể từ tháng 6/2019 – lo lắng.
Mori và Takahashi đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực giành quyền tổ chức Olympic của Nhật Bản, triển khai từ năm 2011 và trở thành ưu tiên quốc gia dưới thời Thủ tướng Shinzo Abe. Mori đã công khai cách ông vận động hành lang các quan chức IOC trước thời điểm bỏ phiếu.
Từ năm 2015, Pháp bắt đầu điều tra Diack, cựu lãnh đạo Liên đoàn Điền kinh Quốc tế (IAAF). Diack còn bị cáo buộc nhận hối lộ 2 triệu USD để tập hợp phiếu bầu cho Rio de Janeiro, Brazil, giúp thành phố này giành quyền tổ chức Olympic 2016.
Diack bị quản thúc tại gia sau khi xuất hiện cáo buộc nhận hối lộ liên quan dùng chất kích thích trong thể thao khi ông còn lãnh đạo IAAF. Luật sư của Diack khẳng định thân chủ “không nhận tiền từ bất kỳ ai liên quan đến Olympic ở Tokyo hay Rio de Janeiro”.
Tsunekazu Takeda, đứng đầu ủy ban ứng cử Tokyo cũng bị phía Pháp điều tra vì nghi là người cho phép chuyển tiền cho cố vấn Singapore. Takeda rời IOC và Ủy ban Olympic Nhật Bản (JOC) hồi năm 2019 và phủ nhận mọi cáo buộc. Ông cho rằng các khoản thanh toán là hoạt động vận động hành lang hợp pháp.
Luật sư của Takeda nói thân chủ không yêu cầu Takahashi vận động Diack và không biết về việc Takahashi tặng quà cho Diack.
Thủ tướng Abe đã cam kết hợp tác với Pháp trong cuộc điều tra, trong nỗ lực xử lý nạn tham nhũng trong thể thao quốc tế.
IOC cho biết họ ủng hộ “các nhà điều tra Pháp và cần tôn trọng tính bảo mật của quy trình”. Theo IOC, họ có thể là nạn nhân dân sự của vụ việc và được quyền đòi bồi thường.
Cuộc điều tra năm 2016 do bên thứ ba được JOC thành lập nhằm vào các khoản thanh toán của ủy ban ứng cử Tokyo không phát hiện sai phạm. Cuộc điều tra bị chỉ trích là hời hợt vì không xem xét các khoản chi cho Takahashi hoặc viện Kano. JOC cho biết họ tách biệt với ủy ban ứng cử Tokyo và không biết đến những khoản chi trên.
Người phát ngôn JOC cho biết ủy ban ứng cử Tokyo đã bị giải tán và họ “không ở vị thế được biết chi tiết”.
Phó chánh văn phòng nội các Nhật Bản Akihiro Nishimura nói chính phủ không thể trả lời các câu hỏi về hoạt động của ủy ban ứng cử Tokyo. Mọi thắc mắc nên được chuyển tới JOC và chính quyền Tokyo.
Chính quyền Tokyo không phản hồi đề nghị bình luận.
