Chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng, diện tích mía cháy ở Tây Ninh đã lên tới hàng trăm ha, gây thiệt hại rất lớn cho bà con nông dân. Công an điều tra đã vào cuộc nhưng đến nay chưa tìm ra manh mối…
Tại xã Tân Hưng (Tân Châu, Tây Ninh) nơi có diện tích trồng mía nhiều nhất với trên 1.200 ha, chỉ sau tết đến nay đã xảy ra hàng loạt vụ mía cháy với tổng diện tích lên tới 60 ha. Vụ gần đây nhất, chỉ nội trong ngày 5/2 đã có tới 30 ha mía ở khu vực ấp Tân Đông bỗng dưng… bốc cháy! Do gặp thời tiết nắng nóng, khô hanh và gió thổi mạnh nên người dân vô phương cứu chữa. Từ đó đến nay, hầu như ngày nào cũng có mía cháy, ít thì 0,5 ha, nhiều hơn là 1 đến 2 ha.
Nguyên nhân gây cháy hiện vẫn chưa được xác định nhưng thiệt hại cho người trồng mía là rất lớn. Ông Trần Văn Thời (ấp Tân Đông) một chủ mía có mía bị cháy buồn bã nói: “Mía tui vốn đã khô héo, bây giờ lại bị cháy coi như lỗ nặng. Cuối vụ nhà máy bao 8,5 chữ đường, nhưng mía cháy họ không chịu “bao”, mà mía cháy thì mất chữ đường, cao lắm còn có 6, 7 chữ. Ngoài ra, năng suất mía còn giảm và chi phí thu hoạch lại tăng cao. Mỗi một xe tải chở mía cháy, tụi tui phải bồi dưỡng thêm cho công vác 200 ngàn đồng/xe; tài xế 500 ngàn đồng/xe vì một xe tải chở mía tươi được từ 15-18 tấn, trong khi chở mía cháy chỉ được từ 7-9 tấn”.
Cũng theo ông Thời, hiện nay đang vào thời điểm cuối vụ nên có nhiều diện tích mía bị khô héo trên đồng do phải chờ các nhà máy đường “xếp lịch” mới được thu hoạch, trong khi các rẫy mía đang được nhà máy cho thu hoạch thì mỗi ngày cấp lệnh có được 1 xe (!?). Thời tiết nắng hạn, mía khô héo càng nhanh nên mía bất ngờ bị đốt cháy xảy ra không biết lúc nào, và tất nhiên mọi rủi ro người trồng mía phải gánh chịu.
Bà Thái Liên, một chủ mía có mía bị cháy nói như thừa nhận: “Nói thật với nhà báo, người ta không đốt mía mới lạ! Các nhà máy đường hết nghỉ tết rồi lại ngưng sản xuất để sửa chữa. Trên đồng mía khô trỗ cờ đến kỳ thu hoạch nhưng lại không xin được lệnh chặt, chỉ đốt mía thì mấy ông nhà máy mới chịu xuống “lệnh” mua cho”.
Ông Phan Văn Quang - Chủ tịch UBND xã Tân Hưng cho hay, việc mía cháy có nhiều nguyên nhân nhưng rất khó nói, bởi có khi do chính chủ mía đốt vì họ bức xúc trước việc để mía khô trên đồng quá lâu, hoặc do chính mấy ông đầu công chặt mía đến đốt, bởi công chặt mía cháy lên tới 300.000 đ/ngày cao gấp 2 lần so với chặt mía không cháy. Thậm chí, có khi giữa hai chủ mía trên đồng ghét nhau cũng đốt.
Tuy nhiên, theo tiết lộ của một cán bộ công an huyện Tân Châu đang điều tra các vụ cháy trên địa bàn vừa qua, thực tế là rất khó tìm ra thủ phạm, đầu công chặt mía tại địa phương thì có rất nhiều nên cũng khó khoanh vùng đối tượng…
Ông Nguyễn Việt Hùng, PGĐ Nhà máy đường Biên Hoà - Tây Ninh thừa nhận, đúng là sau tết Nhâm Thìn, áp lực thu hoạch mía giai đoạn cuối vụ có tăng hơn thời gian trước tết. Nguyên nhân chủ yếu làm tăng áp lực thu hoạch là do mía cháy nhiều. Năm nay, tuy mía đứng đồng sau tết không khô nhanh như năm trước, do xuất hiện một số cơn mưa lớn trái mùa, nhưng nhiều hộ trồng mía vẫn bức xúc vì lịch thu hoạch bị lùi ngày do nhà máy phải hạn chế thu hoạch mía tươi để tiêu thụ mía cháy cho nông dân.
Điều đáng nói, trong những ngày nhà máy nghỉ tết thì diện tích mía bị cháy không nhiều, chỉ khoảng 10 ha, thế nhưng khi nhà máy bắt đầu hoạt động trở lại thì mía cháy lại tăng lên. Chỉ trong thời gian nửa đầu tháng 2/2012, sản lượng mía cháy đưa về nhà máy đã lên đến hơn 18.200 tấn (tương đương gần 300 ha mía bị cháy). Nếu tính từ đầu vụ đến nay, sản lượng mía cháy đưa về nhà máy đã lên đến hơn 68.300 tấn (tương đương gần 1.000 ha mía bị cháy).
Khi có nhiều diện tích mía cháy, do phải ưu tiên đưa về nhà máy để giảm thiệt hại nên tiến độ thu hoạch mía tươi bị chậm lại, làm nhiều hộ nông dân nôn nóng. Ngoài ra, ở những thời điểm có mía cháy nhiều, nhu cầu nhân công thu hoạch mía tăng nên có một số đầu công làm yêu sách với nông dân như đòi tăng giá, tăng tiền bồi dưỡng và một số nhà xe cũng đòi nông dân chi thêm tiền cước vận chuyển… khiến chi phí thu hoạch tăng, hạn chế thu nhập của nông dân.
Ông Ngô Khắc Lợi - Chủ tịch HND xã Tân Đông cho biết thêm, tại địa phương mới đây trong 1 ngày cũng xảy ra cháy cả 15 ha mía tại ấp Đông Hiệp nhưng đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân. Có trường hợp như ông Thạch Sem bị cháy 4 ha, bán cho nhà máy được 120 tấn, chữ đường đạt chưa đến 7 chữ (nếu mía không cháy thì được nhà máy bao 8,5 chữ). Tuy nhà máy mua giá 1.190.000 đồng/tấn/10 chữ đường nhưng ông Sem vẫn bị thiệt hại mất vài chục triệu đồng do mía vừa mất năng suất mà chất lượng đường cũng giảm theo. “So với mía tươi, mía cháy bị thiệt hại khoảng 20-30%” - ông Sem khẳng định.
