Lâu nay dân nuôi cá tra và các NM chế biến ở ĐBSCL đau đầu nhất chuyện thừa hoặc thiếu cá tra. Thời điểm này, cá tra thừa hay thiếu thông tin cũng rất mập mờ khiến người nuôi cá đứng ngồi chẳng yên.
Sau năm 2008 khủng hoảng thừa, dân nuôi cá tra thua lỗ liểng xiểng. Hệ quả dây dưa tới giữa năm 2009 khi vùng nuôi cá tra ở ĐBSCL giảm 30% diện tích, tương đương khoảng 1.000ha. Lúc này có một số DN chế biến thủy sản đánh tiếng thiếu nguyên liệu nên chưa dám ký hợp đồng XK với đối tác. Các tỉnh sau khi khảo sát vùng nuôi cũng dự báo thiếu cá, vì dân nuôi cá “treo ao”. Tới cuối năm 2009 đầu năm nay, lập luận thiếu cá tra càng được “gia cố” trên cơ sở giá cá bắt đầu tăng lên thêm 1.000đ/kg.
Ông Trần Thanh Hải, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Cần Thơ xác nhận: Hiện thời vùng nuôi cá tra của Cần Thơ chỉ còn chừng 400ha, còn lúc cao điểm nhất 1.000ha. Dân “treo ao” là có thật, do trước đây nuôi cá thua lỗ, thiếu vốn và nếu tiếp tục vay vốn nuôi thêm thì rủi ro càng lớn, vì giá thành tính ra cao xấp xỉ giá bán, làm sao có lời?
Thế nhưng đến thăm khu vực nuôi cá của các DN có vùng nguyên liệu dọc hai bên dòng sông Hậu như Cty Caseamex, Cafatex, Mekongfish…tận mắt chứng kiến lúc nào hoạt động nuôi cá cũng rầm rộ mới thấy thông tin thiếu cá tra có thể chỉ là...giả mạo. Một cán bộ Cty Caseamex nói: “Nếu dân nuôi cá bên ngoài ngơi tay thì vùng nuôi nguyên liệu của NM càng phải hoạt động mạnh hơn để bù đắp lại. Luôn cân bằng và không thiếu”. DN cho biết, nếu xây dựng vùng nguyên liệu khép kín DN có thể chủ động được 30-40% nguyên liệu.
Theo quy hoạch ĐBSCL đến năm 2010 diện tích nuôi cá tra 8.600ha tập trung chủ yếu ở Đồng Tháp là 2.300 ha, An Giang 2.100 ha. Đến năm 2015, diện tích nuôi cá tra của vùng đạt 11.000 ha và đến năm 2020 là 13.000 ha.
Tại vùng nuôi 30ha nằm bên hữu ngạn sông Hậu, ông Nguyễn Ngọc Hải, Chủ nhiệm HTX nuôi cá tra Thới An, phường Thới An, quận Ô Môn, TP Cần Thơ nói: “2 năm qua 36 xã viên đã chịu ngồi “chung xuồng” thành lập HTX Thới An để làm ăn liên kết, nuôi cá gia công cho Cty Chế biến thủy sản XK Hùng Vương. Mỗi năm xoay vòng 2 vụ, cung ứng nguyên liệu khoảng 10.000 tấn cá, trong đó đạt chuẩn cá thịt trắng trên 80%. Năm ngoái DN Hùng Vương định mức tính cho HTX có lãi 1.000đ/kg, nhưng năm nay giảm xuống còn 500đ/kg. Nhưng lỡ đào ao rồi chẳng lẽ để không, như dân nuôi heo lỡ xây chuồng...bỏ thì tiếc”.
Nói tới chuyện thiếu nguyên liệu, ông Hải khẳng định không đúng. Trước đây mỗi khi tung lên tin này ra mà dân nuôi cá lại thả nuôi mong đón gió giá cá lên. Nhưng thật ra cá tra không thiếu. Hậu quả chỉ dân nuôi cá chết. Ông phân tích, có lúc nào NM chế biến nào chạy hết 100% công suất theo thiết kế đâu, chỉ chạy 50% thôi. Nên đừng lấy tổng công suất các NM ra để đồn đoán thiếu cá tra.
Ông M. Giám đốc một DN XK thủy sản M. có vùng nuôi cá riêng hiện chủ động nguồn nguyên liệu được 20% công suất NM tại Cần Thơ cho rằng: “Hiện nay cá tra còn nhiều chứ không thiếu. Tại nhà máy M. thu mua cá tra bình quân 80-100 tấn/ngày. Ngay bây giờ chỉ cần mua giá 16.000đ/kg thì ghe chở cá đổ về bến NM đã tràn ngập, mua không xuể. Vả lại vì sao thiếu cá mà giá vẫn không tăng quá 16.000đ/kg?”.
