 |
| Nhà khoa học Hạ Kiến Khuê phát biểu tại hội nghị quốc tế về chỉnh sửa gen người ở Hong Kong tháng 11/2018 (Ảnh: Sky News) |
Hạ Kiến Khuê, nhà khoa học đến từ thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, hôm 26/11/2018 tuyên bố ông đã thay đổi gen của hai bé gái sinh đôi chào đời hồi đầu tháng. Thông tin trên lập tức gây chấn động dư luận Trung Quốc cũng như thế giới, làm dấy lên hàng loạt câu hỏi về đạo đức liên quan việc chỉnh sửa gen và “những đứa trẻ biến đổi gen”.
Thực hư về em bé biến đổi gen
Nhà chức trách Trung Quốc đã vào cuộc để xác thực thông tin. Một nhóm điều tra viên ngày 21/1 nói với hãng thông tấn Xinhua rằng họ kết luận Hạ đã “lập ra một nhóm dự án gồm cả người nước ngoài, cố tình né tránh sự giám sát và sử dụng công nghệ chưa chắc chắn về độ an toàn cũng như tính hiệu quả để thực hiện chỉnh sửa gen phôi người cho mục đích sinh sản - hoạt động bị cấm ở Trung Quốc”.
Trong khoảng thời gian từ tháng 3/2017 đến tháng 11/2018, Hạ đã làm giả các tài liệu đánh giá đạo đức và tuyển 8 cặp vợ chồng tham gia thử nghiệm với kết quả hai người mang thai. Một trong hai người mẹ đã sinh đôi, đặt tên con là “Lulu” và “Nana”, các nhà điều tra cho biết. Người phụ nữ còn lại vẫn đang trong giai đoạn mang thai.
Theo các nhà điều tra, Hạ cùng nhân viên, các tổ chức có liên quan đến dự án sẽ bị trừng phạt theo đúng pháp luật Trung Quốc. Chính quyền tỉnh Quảng Đông sẽ tiếp tục theo dõi y tế sát sao đối với cặp song sinh.
Quyết định trên của nhà chức trách Trung Quốc được cộng đồng khoa học hoan nghênh.
“Tôi rất vui trước kết quả này”, một nhà sinh học giấu tên nói. “Đó là việc nên làm. Ngoài ra, các em bé cũng cần có sự bảo vệ”. Ông cũng nghiên cứu chỉnh sửa gen nhưng toàn bộ thử nghiệm chỉ tiến hành trên chuột.
Trong cuộc phỏng vấn với tờ Beijing Youth Daily hôm 20/1, Shao Feng, đến từ Học viện Khoa học Trung Quốc và là viện phó Viện Quốc gia về Khoa học Sinh học, cho rằng cần điều tra toàn bộ sự việc một cách kỹ càng.
“Nếu được giải quyết vấn đề, tôi sẽ không bao giờ nói cho cặp song sinh biết chúng đã bị biến đổi gen, cho phép chúng có thể sống như những người bình thường. Tôi nghĩ đây là cách tốt nhất”, theo Shao.
Là chuyên gia trong cùng lĩnh vực, Shao lo ngại về nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn các em bé biến đổi gen và hệ quả lên loài người.
“Khi cánh cửa chỉnh sửa gen mở rộng, loài người sẽ kết thúc”, Shao cảnh báo. “Công nghệ này rất mạnh mẽ nhưng sự thật khủng khiếp là bất cứ ai được dạy trong phòng thí nghiệm cũng có thể thực hiện nó”.
Hạ không xuất hiện trước công chúng kể từ sau ngày công bố kết quả dự án tại hội nghị quốc tế về chỉnh sửa gen người ở Hong Kong hồi tháng 11. Một số đồn đoán cho rằng ông đang bị quản thúc tại nhà hoặc thậm chí đã bị cảnh sát bắt.
Người phát ngôn Đại học Khoa học và Công nghệ miền Nam, nơi hạ làm việc, cho biết việc Hạ bị bắt chỉ là lời đồn.
Hạ phải đối mặt làn sóng chỉ trích dữ dội từ cộng đồng khoa học Trung Quốc. Các quan chức y tế nhấn mạnh họ không hề biết về thử nghiệm chỉnh sửa gen người này.
Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc yêu cầu các viện nghiên cứu đình chỉ toàn bộ dự án khoa học của Hạ.
Kết quả điều tra cho thấy ủy ban đánh giá đạo đức tại Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em Thâm Quyến, bộ phận cấp đánh giá đạo đức cho Hạ, không đăng ký với nhà chức trách y tế thành phố.
Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em Thâm Quyến trước đó đã bác bỏ cáo buộc họ có liên quan đến dự án của Hạ.
“Chúng tôi có thể đảm bảo nghiên cứu đó không được thực hiện tại bệnh viện của chúng tôi. Các em bé trong nghiên cứu cũng không được sinh ra tại đây”, một đại diện bệnh viện nói. Người này xác nhận hai bác sĩ có tên trong tài liệu của Hạ làm việc tại bệnh viện và họ đã mở một cuộc điều tra nội bộ. Kết quả điều tra sơ bộ cho thấy chữ ký trên mẫu xác nhận đạo đức của Hạ là giả. Bệnh viện chưa bao giờ triệu tập họp ủy ban đạo đức về việc biến đổi gen các em bé.
Tháng 12, nhà chức trách Thâm Quyến thông báo họ sẽ ban hành dự thảo hướng dẫn đánh giá đạo đức với các nghiên cứu y sinh có liên quan con người.
Người dùng Internet Trung Quốc đã có hàng loạt bình luận liên quan kết quả điều tra.
“Giáo sư này không xứng đáng với những gì đã được giảng dạy. Ông ta có tham vọng độc ác của một tên khủng bố trong những bộ phim thảm họa”, một tài khoản mạng xã hội Weibo viết.
“Tôi biết ông ta sẽ kết thúc thảm hại. Điều này sẽ tác động đến cộng đồng khoa học Trung Quốc”, một tài khoản khác viết.
Án tử?
Hiện chưa rõ Hạ sẽ bị trừng phạt như thế nào và hậu quả đối với cặp song sinh cùng những người tình nguyện mang thai, nếu có.
Giáo sư Robin Lovell-Badge, người tổ chức hội nghị quốc tế về chỉnh sửa gen người ở Hong Kong, nói Hạ có thể lĩnh án tử hình.
“Đã có một cuộc điều tra chính thức do các bộ về khoa học và y tế phụ trách”, ông Lovell-Badge nói với tờ Telegraph. “Ông ta có thể chịu mọi cáo buộc liên quan tham nhũng” và đi kèm theo đó thường là án tử hình.
Tuy nhiên, luật sư Zhang Xingshui ở Bắc Kinh cho rằng Hạ không phải quan chức chính quyền Trung Quốc và giới khoa học thường khó bị kết án tử hình với các cáo buộc tham nhũng.
| Theo China Daily, 2 chú khỉ (ảnh) ra đời nhờ phương pháp nhân bản vô tính từ một khỉ mẹ được chỉnh sửa gen tại Viện Khoa học thần kinh thuộc Viện Hàn lâm kho học Trung Quốc Thượng Hải hiện đang phát triển tốt. Đây là công trình nghiên cứu để điều trị bệnh Alzheimer, suy sụp thể chất và có vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Khỉ con có đủ biểu hiện mà các nhà nghiên cứu kỳ vọng như mất ngủ, hoảng loạn vô cớ... |
