“Tôi nghĩ, một cán bộ đi chữa bệnh có gì đâu mà phải bí mật? Mắc bệnh có gì đâu mà mật? Sao không cung cấp thông tin sớm cho báo chí", Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn đã nói như vậy trong phiên họp 40 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khi cho ý kiến về dự án Luật tiếp cận thông tin diễn ra sáng 12/8.
Qua thảo luận, nhiều ý kiến cho rằng việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin là điều kiện cần thiết để người dân thực hiện quyền làm chủ của mình trong tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội và phục vụ cuộc sống của mình; góp phần nâng cao tính minh bạch của chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước.
Cho rằng người dân có nhiều cách để tiếp cận thông tin, không chỉ từ cơ quan nhà nước mà có thể từ các nguồn thông tin ngoài, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của QH Phùng Quốc Hiển đánh giá dự thảo luật mới chỉ quy định tiếp cận thông tin của công dân và người cung cấp thông tin là nhà nước. Ồng Hiển đặt câu hỏi, liệu những thông tin liên quan tới kinh doanh độc quyền như điện, xăng dầu… công dân muốn biết thì có được tiếp cận hay không bởi dự luật không quy định về việc này.
Dự thảo luật chỉ điều chỉnh việc cung cấp thông tin giữa cơ quan nhà nước với công dân, không “điều chỉnh việc cung cấp thông tin giữa các cơ quan nhà nước với nhau trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, giữa cơ quan Nhà nước với các tổ chức trong hệ thống chính trị”.
Ông Phùng Quốc Hiển cho rằng, như vậy thì tên gọi của dự án luật cần thay đổi thành Luật tiếp cận thông tin của công dân. Một số ý kiến khác trong UBTVQH cũng tán thành đề nghị này.
Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của QH Trương Thị Mai đặt vấn đề cần mở rộng phạm vi điều chỉnh để nâng cao trách nhiệm của các cơ quan khác ngoài nhóm cơ quan nhà nước.
Đề nghị này cũng được nhiều ý kiến cho rằng cần làm rõ những thông tin nào sẽ được công khai cung cấp; những thông tin nào bị hạn chế cung cấp một phần và những thông tin nào bị cấm.
Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn phàn nàn hội chứng “mật”, khi tài liệu mật, tối mật, tuyệt mật được áp dụng tràn lan - như chuyện sức khoẻ đồng chí Nguyễn Bá Thanh – nguyên Trưởng Ban Nội chính Trung ương có gì đâu mà mật, sao không cung cấp sớm cho báo chí?
Ông Sơn đề nghị cần ra soát lại hết. Quan điểm đã mở cố gắng mở hết sức, cái gì mật, tối mật quốc gia thì quy định cụ thể để không trả lời.
Đồng tình với quan điểm này, ông Đào Trọng Thi, Chủ nhiệm Ủy ban giáo dục thanh niên Thiếu niên và Nhi đồng của QH cho rằng, quy định từ dự thảo luật này dễ xảy ra mâu thuẫn trong việc cung cấp thông tin. Ông Thi dẫn chứng về cung cấp thông tin học phí, viện phí.
“Tại sao trường công lập công bố thông tin học phí, còn ngoài công lập lại không cho dù bản chất thông tin như nhau và cùng tác động đến người dân. Viện phí cũng vậy”, ông Thi nêu vấn đề.
Điều 22 về chi phí tiếp cận thông tin quy định “Người yêu cầu cung cấp thông tin phải trả chi phí in ấn, sao chép, chụp, gửi hồ sơ, tài liệu qua đường bưu điện”. Tuy nhiên, một số ý kiến trong UBTVQH đề nghị dự luật cần phải cụ thể hoá các khoản mà người nhận thông tin sẽ phải trả; những nội dung thông tin nào khi cung cấp sẽ phải trả tiền, những nội dung nào không cần trả tiền. Việc quy định chi phí tiếp cận thông tin cần phù hợp với các quy định trong Luật phí và lệ phí...