Cần chính sách đầu tư toàn diện nông nghiệp

Ông Dương Quốc Xuân - Phó Trưởng ban chỉ đạo Tây Nam bộ (ảnh), là người từng có thời gian công tác nhiều năm ở địa phương với chức vụ Phó Chủ tịch, Chủ tịch UBND tỉnh Long An.

Trao đổi với PV NNVN bên lề hội thảo “Mô hình tổ chức sản xuất, quản lý mới trong nông nghiệp, nông thôn” diễn ra trong 2 ngày 4-5/9 tại TP Cần Thơ, do UB Kinh tế Quốc hội phối hợp Bộ NN-PTNT, Hội Nông dân Việt Nam tổ chức, ông nhấn mạnh một động lực là chính sách Nhà nước.

Qua nhiều ý kiến tham luận về các mô hình SX mới cùng với đề xuất tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy SX nông nghiệp, theo ông đâu là vấn đề mấu chốt cần khơi thông?

Đây là hội thảo có nhiều tham luận của nhiều giới, từ các cấp lãnh đạo Trung ương, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học, DN, đại diện HTX, tổ hợp tác và nông dân.

Qua đó các ý kiến tập trung nhấn mạnh đến vai trò nông nghiệp, nông dân, nông thôn như Nghị quyết Trung ương 7 khóa X khẳng định. Vấn đề đặt ra là làm thế nào phát triển các mô hình SX, quản lý mới có hiệu quả để tăng thu nhập cao cho nông dân (ND).

Tôi về công tác BCĐ Tây Nam bộ, qua những chuyến đi các tỉnh, thấy nhiều nông hộ thu nhập nghề nông 20 triệu đồng/ha, quả là thấp. Làm thế nào áp dụng, tổ chức nhân rộng mô hình SX mới để ND SX nhỏ có thể tham gia, nâng cao mức thu nhập?

Muốn thực hiện cần có chính sách khuyến khích và một yếu tố còn tồn tại lâu nay là cần xác định rõ quy hoạch SX từng vùng, từng tỉnh.

Mô hình SX, quản lý mới trong nông nghiệp minh chứng tính khả thi và đặt ra vấn đề liên kết. ND liên kết ND; ND tham gia HTX, tổ hợp tác; liên kết DN… Tuy nhiên cho đến nay các mô hình SX mới thành công bước đầu chỉ dừng lại con số nhỏ lẻ. Những hạn chế đó là gì, vì sao?

Các DN như Cty CP BVTV An Giang (AGPPS), Cty Trung An (Thốt Nốt - TP Cần Thơ)… tham gia thực hiện mô hình cánh đồng mẫu lớn (tại hội thảo gọi lại là CĐL) khá thành công.

DN đóng vai trò cung cấp vật tư nông nghiệp đầu vào phân bón, thuốc BVTV và ứng vốn ND thực hiện theo qui trình SX; đồng thời DN có nhà máy, thiết bị sấy lúa, xay xát và đảm bảo khả năng tiêu thụ lúa sau thu hoạch cho ND. Đó là những yếu tố cần có.

Trong điều kiện liên kết cần phân định rõ ràng giữa các bên, trong đó thành phần nòng cốt là DN và ND, trong đó DN đóng vai trò chủ động. Tuy nhiên nếu tổ chức đại trà hiện còn khó, do chưa có nhiều DN đủ điều kiện làm được như AGPPS. Đó là mặt hạn chế.

Mô hình Cánh đồng mẫu lớn từng kêu gọi DN tham gia, tuy nhiên một số DN có điều kiện vẫn còn dè dặt đầu tư, liên kết, cách nào tháo gỡ trở ngại này?

Đầu tư vào nông nghiệp có nhiều rủi ro. Thiên tai, lũ lụt, hạn hán, dịch bệnh… Đặc biệt khó khăn lo nhất là về thị trường. Nhưng đầu tư làm ăn liên kết giữa các bên nếu gặp rủi ro phải chia sẻ, còn về lâu dài cần có bảo hiểm nông nghiệp. 

Mà không riêng gì lĩnh vực nông nghiệp, ngành SX nào cũng có thể gặp khó khăn trong một giai đoạn nào đó.

Vấn đề là DN phải chủ động xây dựng kế hoạch, chuẩn bị đội ngũ nhân sự, có chuyên viên hiểu biết khoa học kỹ thuật để phân ra từng khâu SX, xây dựng vùng nguyên liệu, quản lý chất lượng sản phẩm tốt đáp ứng tiêu chuẩn thị trường. Những việc này DN phải hoàn toàn chủ động.

Theo ông cần có sự bổ sung hay ban hành chính sách mới thế nào sau hội thảo này?

Đầu tiên cần có chính sách về tín dụng để DN có “lực” cho việc đầu tư, thực hiện liên kết với ND.

Do chưa có nhiều DN đủ thực lực như AGPPS, Trung An nên cũng cần có chính sách khuyến khích các HTX về đất đai, thuế (VAT, thuế thu nhập DN), tín dụng… để HTX có đủ tư cách pháp nhân giống như một DN và SX cung ứng hàng xuất khẩu nông - thủy sản, giao dịch, hợp đồng làm ăn với đối tác.

Đối với ND, cần chính sách, biện pháp nào để tham gia liên kết SX?

Chính sách ban hành, vai trò cán bộ lãnh đạo các địa phương nếu không có sự chuẩn bị, không tổ chức vận động được ND trong SX nông nghiệp thì mô hình SX không thể thành công. Nông dân ta cần cù, chất phác và từng qua nhiều năm làm ăn riêng lẻ.

Tuy nhiên hiện tại điều kiện SX đã khác trước. Như trong SX lúa, trồng một loại giống trên CĐML, gieo sạ đồng loạt, đến thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp và dự trữ, lưu thông số lượng hàng hóa lớn. Do đó tổ chức ND liên kết làm ăn rất thuận lợi.

Từ chủ trương chính sách, các cấp chính quyền địa phương phải tuyên truyền, vận động ND qua việc tham gia liên kết làm ăn cụ thể. Qua đó ND nhận thấy lợi ích khi tham gia HTX, CĐML hiệu quả, thu nhập cao hơn, ND sẽ tự nguyện tham gia.

Xin cảm ơn ông!