| Hotline: 0983.970.780

Cần giữ hồn cốt của làng

Thứ Ba 21/08/2012 , 10:53 (GMT+7)

Chúng tôi có cuộc khảo sát ở một số vùng quê khu vực Bắc Trung bộ, khi đến những vùng thực hiện bê tông hóa toàn phần, trông vào có vẻ như hiện đại hóa làng mạc, toàn bộ nét quê cũ ngày xưa đã bị biến dạng.

Tôi nhớ cái thuở còn cắp sách đến trường, có những câu thơ nằm lòng, như: "Lũy tre xanh xanh/ Làng tôi làng anh/Cũng giống nhau nhỉ/Có lũy tre xanh/Trên lũy tre xanh/Có chim vàng anh/Chuyền cành nhảy nhót/Nó hót thanh thanh/Dưới lũy tre xanh/Có mái nhà tranh/Có người cày cấy/Nuôi tôi và anh/Chúng ta yêu lũy tre xanh/Yêu làng, yêu xóm, yêu anh đi cày..."

>> Khó mở rộng đường
>> Ngưng trệ vì đất ế
>> Nỗi lo tiêu chí “chọi” nhau
>> Một số bất cập trong xây dựng NTM

Lũy tre xanh, con chim vàng anh ngày ấy đã không còn, bóng dáng làng quê cũng dần phai nhạt bởi cuộc chiến tranh tàn khốc đã phá hủy nhiều làng mạc, nhiều di tích lịch sử văn hóa. Thế rồi sau hơn 30 năm hàn gắn vết thương đó chúng ta đã có được sự trở lại của những làng quê yên ắng, yêu dấu, nhiều nơi vẫn lưu giữ được nét văn hóa làng quê với cây đa, bến nước, sân đình, những rặng tre xanh, những con đường làng với bờ rào hàng cây mận hảo, cây dâm bụt, cây giới được các "nghệ nhân" tạo hình như những thành lũy nét quê xưa để lại.

Phong trào ngói hóa nhà ở toàn dân được phát động gần chục năm qua, những mái nhà tranh có hàng trăm năm đã được dỡ bỏ thay vào đó là những mái ngói đỏ tươi. Ừ, đấy là bản sắc dân tộc và công cuộc xóa nhà tranh tre dột nát thực sự đưa bộ mặt nông thôn phát triển lên một bước nhưng bản sắc văn hóa làng quê Việt Nam vẫn không bị phai mờ. Từ đó, nhiều địa phương trong cả nước đã bằng sức lực, trí tuệ của mình với sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, tất cả vào cuộc thực hiện phong trào làm giao thông nông thôn.

Sau một thời gian phát động những con đường làng ngập ngụa ngày xưa đã được thay vào đó bằng đường nhựa, bê tông láng mịn, êm ru. Và nét làng mạc vẫn được giữ nguyên, vẫn ruộng đồng cò bay thẳng cánh.

Kể từ khi bắt tay xây dựng NTM, chính quyền và người dân phải thực hiện cho bằng được theo bộ tiêu chí quy định của Trung ương về đường giao thông: tuyến đường trục xã tối thiểu mặt đường rộng 5 - 6 mét; trục thôn 4,5 - 5 mét; đường ngõ xóm 3,5 - 4 mét; bờ vùng 3,5 - 4 mét và bờ thửa 1,5 - 2 mét. Với quy định trên, để thực hiệt đạt tiêu chí đề ra, người dân phải dỡ bỏ, chặt phá bờ rào, cây cối là những hàng dâm bụt, cây mận hảo, cây giới đến cả những cây cổ thụ lưu niên mà nhiều đời cha ông để lại.

Mặc dầu tiếc, nhớ lắm nhưng vì chí hướng xây dựng NTM nên người dân đã tự giác chặt bỏ để mở đường đúng với yêu cầu đề ra. Sau một thời gian thực hiện, tiếng kẽo kẹt võng đưa của những lũy tre xanh hay hình ảnh trưa hè trẻ nhỏ nấp dưới bóng cây cổ thụ nghe người già kể chuyện cổ tích cô Tấm ngày xưa nhiều nơi không còn nữa, thay vào đó là những khối bê tông bao kín cả làng, cái nắng nóng gay gắt buổi trưa hè hắt vào nhà dân khiến cho không khí trở nên ngột ngạt, oi bức. Đường chính bê tông, vỉa hè bê tông, ngõ xóm bê tông đến cả bờ vùng, bờ thửa cũng bê tông.

Chúng tôi có cuộc khảo sát ở một số vùng quê khu vực Bắc Trung bộ, khi đến những vùng thực hiện bê tông hóa toàn phần, trông vào có vẻ như hiện đại hóa làng mạc, toàn bộ nét quê cũ ngày xưa đã bị biến dạng.

Lẽ dĩ nhiên, không phải bất cứ ngôi làng nào cũng đã mất nét quê. Vẫn có những vùng khi xây dựng NTM, thực hiện các tiêu chí giao thông mà vẫn giữ được hồn quê, ví như câu chuyện ở Đức Thọ (Hà Tĩnh). Về đây, chúng tôi chứng kiến những bờ cây mận hảo, cây giới, dâm bụt nối liền với các lũy tre bao quanh vườn nhà dân, trông thật gần gũi mà thương mến biết bao.

Tuy mới bắt tay thực hiện hơn 2 năm nhưng huyện Đức Thọ được đánh giá là một trong những huyện đi đầu trong công cuộc xây dựng NTM, phong trào hiến đất được người dân đồng loạt hưởng ứng. Điển hình như xã Tùng Ảnh, đến nay xã đã đạt 17 tiêu chí và cuối 2012 này Tùng Ảnh sẽ cùng với 2 xã Thiên Lộc (Can Lộc) và Gia Phố (Hương Khê) về đích 19 tiêu chí đề ra. Sau Tùng Ảnh là các xã Trường Sơn, Trung Lễ, Thái Yên... cũng sẽ về đích những năm tiếp theo.

Theo lời giới thiệu của Chủ tịch UBND huyện Võ Công Hàm, chúng tôi về thôn Châu Nội, một trong những thôn đi đầu trong phong trào hiến đất làm đường. Thôn Châu Nội không thực hiện bê tông hóa toàn phần nhưng vẫn hoàn tất được tiêu chí giao thông. Vì thế, Châu Nội vẫn còn đó những lũy tre xanh, vẫn tiếng kẽo kẹt võng đưa giữa trưa hè. Lũ trẻ ngày ngày vẫn ngồi nghe ngoại kể chuyện cổ tích dưới bóng cây cổ thụ hàng trăm năm soi bóng bên bờ sông Lam.

Vào thăm gia đình ông Mai Xuân Bảng, bao quanh nhà ông là tường rào bằng cây giới được cắt tỉa phẳng lỳ, 4 góc vườn là 4 lũy tre đang phát ra âm thanh kẽo kẹt mỗi khi có cơn gió nào thổi qua. Ông Bảng tâm sự: "Nhà tôi xem đây như một gia sản quý báu nên phải được duy trì, phát triển".

Quả đúng như chuyến đi thực tế mà chúng tôi ghi nhận, việc xây dựng NTM là một chủ trương đúng đắn nhưng việc thực hiện còn nhiều vấn đề bất cập, trong đó việc bê tông hóa toàn phần tiêu chí giao thông cần phải được xem lại bởi nếu lạm dụng bê tông hóa toàn phần thì làng mạc sẽ trở thành một khối bê tông chẳng khách gì ụ lô cốt ngày xưa.

Vì thế, việc xây dựng NTM phải được nhìn từ nhiều góc độ, phải phân định cách làm cụ thể cho mỗi vùng quê nhằm bảo vệ được tính lịch sử truyền thống và phải có biện pháp chặn đứng ngay việc quy hoạch theo kiểu "râu ông nọ chắp cằm bà kia".

Cũng theo ông Bảng, phong trào xây dựng NTM tưởng rằng phải chặt bỏ đi để làm đường nhưng theo nguyện vọng của gia đình cũng như thôn xóm, chính quyền xã, huyện đồng tình cần bảo tồn nên đường vẫn được mở đúng với tiêu chí đặt ra mà nét đẹp của làng quê vẫn được lưu giữ nguyên vẹn.

Còn trưởng thôn Mai Đình Thao cho hay: 162 hộ dân thôn Châu Nội rất đồng tình với chủ trương xây dựng NTM. Vì thế, khi phát động hiến đất, dỡ bỏ tường rào để mở rộng đường ai ai cũng tham gia nên đến nay 100% đường giao thông của thôn đã được bê tông hóa. Tuy nhiên, song song với thực hiện bê tông hóa, thôn Châu Nội đang thực hiện theo Nghị quyết của Đảng ủy xã trồng cây xanh, cây giới, mận hảo ở các trục đường, ngõ xóm để làm bờ rào, dựng lại một làng quê trong toàn thôn.

"Bê tông hóa là việc làm cần thiết đối với các trục đường liên xã, liên thôn nhưng cần thực hiện hài hòa giữa cái cũ và cái mới, không nên làm mất đi những cái thuộc về cha ông, những nét đặc trưng của hồn quê Việt Nam. Đây cũng là một cách bảo vệ môi trường sống của con người, gìn giữ nét văn hóa vốn có đặc trưng của từng vùng quê", ông Thao nói.

Ngoài thôn Châu Nội, hầu hết các thôn trong xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ đều giữ được nét văn hóa độc đáo của làng quê Việt Nam mà không ảnh hưởng gì đến công cuộc xây dựng NTM.

Xem thêm
Thái Nguyên chấp thuận nhà đầu tư 2 dự án dân cư nông thôn

Thái Nguyên chấp thuận nhà đầu tư Dự án Khu dân cư nông thôn số 1 xã Ký Phú và Dự án Điểm dân cư nông thôn số 1 xã Bình Thuận (huyện Đại Từ).

Hưng Yên: Nhiều giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trường nông thôn

Những giải pháp dưới đây vừa giúp giảm căn bản ô nhiễm môi trường, vừa tạo ra lượng lớn phân hữu cơ chất lượng tốt chăm bón cho cây trồng.

Bà Rịa - Vũng Tàu có thêm 22 sản phẩm OCOP 4 sao

Chiều 28/3, Sở NN-PTNT Bà Rịa - Vũng Tàu tổ chức hội nghị giao ban tổng kết hoạt động của các HTX nông nghiệp và lễ công bố, trao giấy chứng nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh.

Bình luận mới nhất