Cần sửa các chính sách BHXH "cản" quyền lợi của dân

Tình hình nợ tiền đóng BHXH của người lao động vẫn xảy ra ở hầu hết các DN ngoài Nhà nước đã ảnh hưởng nhiều quyền lợi khi người lao động gặp khó khăn. Trong khi có nhiều quy định, thủ tục đã gây khó khăn trong việc mở rộng đối tượng là người nông dân tiếp cận với BHXH tự nguyện. Quỹ BHXH, nhất là quỹ hưu trí tử tuất sẽ mất cân đối trong thời gian tới…

Để khắc phục những bất cập trên, đảm bảo quyền lợi của người dân khi tham gia bảo hiểm, Bảo hiểm Xã hội VN (BHXH VN) vừa gửi một số Bộ, ngành liên quan những kiến nghị nhằm khắc phục một số bất cập trong Luật BHXH ngay trong năm 2013. Đó là quy định phạm vi người thất nghiệp được hưởng trợ cấp thất nghiệp cho phù hợp, đúng bản chất của loại hình bảo hiểm này. Cụ thể, trường hợp vi phạm phải chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không do hoàn cảnh cá nhân, người đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH hưởng lương hưu nghỉ việc thì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Quy định cụ thể về trách nhiệm quản lý nhà nước về BHXH của các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố, nhất là việc quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, tổ chức thực hiện BHXH tự nguyện.

Phần lớn người dân muốn có thẻ BHYT để bớt gánh nặng khi vào viện

Đặc biệt, có hàng loạt quy định mà BHXH VN cùng kiến nghị như Quy định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu (từ năm 2020 trở đi, cứ 2 năm tăng một tuổi đến khi nam đủ 65 tuổi, nữ đủ 60 tuổi); quy định chặt về điều kiện giảm tuổi nghỉ hưu, nghỉ hưu trước tuổi (chỉ giảm 5 tuổi so với quy định và tăng tỉ lệ trừ % lương hưu từ 1%/năm lên 2%/năm nghỉ trước tuổi). Quy định lộ trình về cách tính lương hưu để đến khi 20 năm đóng BHXH tính bằng 45%, sau đó mỗi năm tính thêm 2% với nam, 3% với nữ để đạt tỉ lệ tối đa 75% thì nam phải đóng BHXH đủ 35 năm, nữ đóng 30 năm. Quy định cách tính lương bình quân tháng đóng BHXH để tính lương hưu cho hợp lý, tiến tới tính bình quân toàn bộ quá trình đóng BHXH (đảm bảo bình đẳng giữa khu vực hưởng lương nhà nước và hưởng lương theo quy định của người sử dụng lao động).

Theo ông Nguyễn Hùng Cường, Phó trưởng ban thực hiện chính sách BHXH, BHXH VN, vấn đề đảm bảo lương hưu của người nghỉ hưu cũng được ngành bảo hiểm quan tâm. Vì vậy, để đảm bảo lương của nhóm đối tượng này không giảm nhiều so với thu nhập khi còn đang làm việc, đảm bảo mức sống của người được nghỉ hưu tốt hơn và có điều kiện để thực hiện quy định về cách tính lương hưu của ngành BHXH, cần có quy định mức đóng BHXH để làm căn cứ tính lương hưu là thu nhập lương thực tế của người lao động. Bên cạnh đó, tránh tình trạng lợi dụng hưởng BHXH nhiều lần, cần có qui định hưởng BHXH một lần chỉ trong một số trường hợp như hết tuổi lao động, đi định cư nước ngoài. Nhất là nên bỏ quy định để lại 2% số thu BHXH tại đơn vị sử dụng lao động để chi chế độ ốm đau, thai sản.

Để tạo điều kiện cho khoảng 32 triệu người tham BHXH tự nguyện (chủ yếu là lao động tự do, nông dân) trong thời gian tới thì không nên quy định khống chế tuổi hưởng lương hưu và thời gian đóng BHXH như hiện nay là 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với nữ hay đóng thêm 5 năm nếu đã đóng BHXH ít nhất 15 năm. Nhà nước cũng cần có thêm qui định về hỗ trợ dành cho nhóm người tham gia BHXH tự nguyện trong một số trường hợp như lao động nông thôn, người ở vùng cao, người thuộc diện nghèo.

BHXH VN cũng kiến nghị có thêm quy định mức lãi của số tiền chưa đóng, chậm đóng BHXH cao hơn 2 lần mức lãi tiền vay của ngân hàng (hiện nay quy định là 1 lần); quy định cụ thể hơn về tính thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước ngày 1/10/1995 đối với trường hợp chưa nhận trợ cấp thôi việc hoặc trợ cấp 1 lần, trợ cấp xuất ngủ, phục viên. Cuối cùng, đề nghị có quy định chi phí quản lý BHXH và việc sử dụng biên chế của tổ chức BHXH như đối với các đơn vị sự nghiệp (chi phí quản lý được xác định tính theo tỉ lệ % trên tổng số thực thu BHXH hằng năm do người sử dụng lao động và người lao động đóng).