Người đứng đầu LHQ cho biết, một cuộc Chiến tranh Lạnh mới có thể nguy hiểm hơn. “Bây giờ, ngày nay, mọi thứ đã thay đổi và ‘dễ cháy’ hơn nên ngay cả kinh nghiệm trong quá khứ để quản lý khủng hoảng cũng không còn hữu dụng nữa”, ông Guterres nói.
Đề nghị của ông Antonio Guterres được loan đi ngay trước thềm hội nghị thường niên của Liên Hợp quốc tế trong tuần này và trong bối cảnh hàng loạt vấn đề giữa hai cường quốc có ảnh hưởng sâu rộng đến phần còn lại của thế giới vẫn chưa được giải quyết, tháo gỡ.
Ông Guterres cho rằng, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới nên hợp tác về vấn đề khí hậu, chống đại dịch và đàm phán mạnh mẽ hơn về thương mại và công nghệ ngay cả khi những rạn nứt chính trị dai dẳng về nhân quyền, kinh tế, an ninh và chủ quyền ở Biển Đông.
Trong cuộc phỏng vấn với hãng AP cuối tuần qua, ông Guterres nói: “Chúng ta cần thiết lập lại trật tự các mối quan hệ quốc tế để giải quyết các vấn đề tiêm chủng, biến đổi khí hậu và nhiều thách thức toàn cầu khác mà không thể giải quyết được một khi không có các mối quan hệ mang tính xây dựng, đặc biệt là giữa các siêu cường".
Cách nay hai năm, ông Guterres đã cảnh báo các nhà lãnh đạo toàn cầu về nguy cơ thế giới bị chia cắt làm đôi, sau khi Mỹ và Trung Quốc lâm vào thế đối đầu trên một loạt mặt trận chiến lược, từ tiền tệ, thương mại, tài chính đến chính trị và quân sự.
Nhà lãnh đạo LHQ đã nhắc lại cảnh báo đó trong cuộc phỏng vấn với AP, đồng thời nói thêm rằng hai bên ở trong tình thế đối địch về chính trị và quân sự sẽ gây ra "nguy hiểm" và chia rẽ thế giới. Vì vậy, mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington cần phải được “sửa chữa” sớm. “Chúng ta cần phải tránh bằng mọi giá một cuộc chiến tranh Lạnh mới và nó sẽ rất khác với quá khứ, có thể nguy hiểm hơn và khó lường hơn”, ông Guterres nói.
Cái gọi là Chiến tranh Lạnh giữa Liên Xô với các đồng minh Đông Âu và Mỹ với các đồng minh phương Tây bắt đầu ngay sau Thế chiến II và kết thúc bằng sự tan rã của Liên Xô vào năm 1991. Đó là cuộc đụng độ của hai thế lực vũ trang hạt nhân có hệ tư tưởng đối địch, một bên là chủ nghĩa tư bản và bên kia là dân chủ.
Ông cho biết, thỏa thuận Mỹ-Anh cung cấp cho Australia các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân để nước này có thể hoạt động mà không bị phát hiện ở châu Á "chỉ là một mảnh nhỏ của một câu đố phức tạp hơn trong mối quan hệ bòng bong rối loạn giữa Trung Quốc và Mỹ".
Thỏa thuận được đàm phán bí mật đã khiến Trung Quốc và Pháp nổi giận, khi Washington và London đã ký gói hợp đồng với Australia trị giá ít nhất 66 tỷ USD cho một chục tàu ngầm.
Khi được hỏi Liên Hợp quốc sẽ có vai trò gì ở Afghanistan mới? Ông Guterres gọi đó là “điều viển vông” khi tin rằng sự tham gia của tổ chức này “khó có thể tạo ra một chính phủ đảm bảo rằng tất cả các quyền con người đều được tôn trọng, không còn khủng bố, hay rằng nạn buôn bán ma túy sẽ ngừng lại ở Afghanistan".
Tuy nhiên theo ông Guterres, mặc dù Liên Hợp quốc có “năng lực và đòn bẩy hạn chế”, nhưng tổ chức này vẫn đang đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Afghanistan. Ngoài ra LHQ cũng đang thu hút sự chú ý của Taliban về tầm quan trọng của một chính phủ hòa nhập, tôn trọng quyền con người, đặc biệt là đối với phụ nữ và trẻ em gái.
“Rõ ràng đang có một cuộc chiến giành quyền lực trong các nhóm khác nhau trong giới lãnh đạo của Taliban. Tình hình vẫn chưa được làm rõ”, ông Guterres nói và gọi đó là một lý do nữa tại sao cộng đồng quốc tế nên can dự với Taliban.
Ông Guterres cũng than thở về sự thất bại của các quốc gia trong việc hợp tác với nhau để giải quyết tình trạng ấm lên toàn cầu và đảm bảo rằng người dân ở mọi quốc gia đều được tiêm chủng. “Một năm trước, chúng tôi đã thấy một sự chuyển động rõ ràng hơn theo đúng hướng, và sự chuyển động đó đã chậm lại trong thời gian gần đây. Vì vậy, chúng ta cần tăng tốc trở lại nếu không muốn gặp thảm họa. Sự chia rẽ giữa các nước phát triển ở phía Bắc và các nước đang phát triển ở phía Nam ‘rất nguy hiểm cho an ninh toàn cầu’ và rất nguy hiểm cho năng lực kết nối thế giới lại với nhau để chống lại biến đổi khí hậu”, ông Guterres nói.