Khách hàng cần mua bán với các DN điều đạt tiêu chuẩn để tránh rắc rối xảy ra
Trước bức xúc của một số DN nhập khẩu điều nước ngoài bị DN VN xù hợp đồng hoặc giao hàng kém chất lượng, Hiệp hội Điều VN (Vinacas) đã khuyến cáo khách hàng cẩn trọng với các DN nhỏ lẻ, tay ngang, thiếu uy tín đang nở rộ trong thời gian gần đây… 
Ông Paul Rath – GĐ Cty Raths & Cotrading limited Australia (một Cty nhập khẩu nhân điều lớn của Úc) cho biết, nhìn chung hạt điều tại VN khi nhập từ các DN có thương hiệu lớn thì khá tốt. Nhưng khi Cty thiếu hàng nhập từ các DN nhỏ mọi việc khác hẳn: Cty nhiều lần bị xù hợp đồng hoặc bị giao hàng chất lượng không như cam kết. Ông Paul Rath cho rằng, người mua rất sợ “dính” phải các Cty kiểu làm ăn tay ngang, ngắn hạn, chủ yếu nhảy vào kiếm lợi nhuận bằng việc giao hàng kém chất lượng cho đối tác.
Trước tình thế này, Cty Raths & Cotrading limited Australia đã phải tìm thêm nguồn cung từ Ấn Độ và châu Phi. “Vì thế, nếu ngành điều VN không có biện pháp kiểm soát các DN kiểu này, thì về lâu dài uy tín và hình ảnh của hạt điều VN sẽ sụt giảm” – ông Paul Rath nói. Đại diện một Cty nước ngoài khác cũng phản ánh: “Các DN thiếu uy tín gần đây bùng nổ, họ giống như các tay chơi bài, chỉ biết kiếm tiền mà không hề có tâm huyết với ngành điều VN!”.
Trước bức xúc của khách hàng, ông Nguyễn Thái Học – Chủ tịch Vinacas khẳng định, hầu hết các DN lớn ngành điều VN đã xây dựng được hệ thống quản lý chất lượng VSATTP đạt tiêu chuẩn quốc tế (đặc biệt là trong CLB G20). Tuy nhiên, trong khoảng 5 năm trở lại đây, có rất nhiều DN tham gia vào ngành điều khiến số lượng tăng vọt. Trong số này, có khá nhiều DN làm ăn chụp giựt, không đạt bất cứ một tiêu chuẩn gì, luôn sẵn sang vi phạm hợp đồng và chất lượng để tìm kiếm lợi nhuận. Vì thế, Vinacas khuyến cáo các DN nhập khẩu nước ngoài cần tránh xa các DN kiểu này, không vì ham giá rẻ mà ký kết hợp đồng nhập khẩu, khi thị trường biến động tức khắc bị gây khó dễ.
Ông Phạm Văn Công – GĐ Cty Nhật Huy, Phó Chủ tịch Vinacas cũng khuyến cáo, trong năm 2011 rất nhiều DN nhập khẩu nước ngoài mua hàng của các DN điều không đạt chuẩn, dẫn đến kiện cáo nhiều. “Ngành điều VN chỉ dám cam kết chất lượng cho khách hàng khi họ tuân thủ không mua hàng của những DN không đạt chuẩn thôi” – ông Công nói. Trong khi đó, ông Học khẳng định, ngành điều đang hành động quyết liệt để loại trừ tận gốc các DN làm ăn chụp giựt bằng việc xây dựng đề án “DN điều xuất khẩu có điều kiện” (về sản xuất, nhà xưởng, tài chính…) để trình Chính phủ.
Ông Nguyễn Thái Học – Chủ tịch Vinacas: Hiện ngành điều có quá nhiều đầu mối XK, trong năm 2011 theo thống kê toàn ngành có trên 290 đầu mối. Vì thế rất khó khăn cho ngành trong việc kiểm soát chất lượng và giá cả XK ở từng thời điểm cụ thể nên thua thiệt thường thuộc về phía VN. Với đề án chúng tôi đang xây dựng để trình Chính phủ, sẽ có hàng loạt DN không đạt chuẩn bị loại bỏ.
Khi đề án này được phê duyệt, có thể sẽ chỉ còn vài chục DN thực sự có uy tín mới được XK nhân điều ra thế giới. Một trong những bước chuẩn bị hiện nay là các DN điều lớn của VN (nòng cốt là CLB G20) đang chủ động đầu tư nhà xưởng, công nghệ thiết bị hợp “Quy chuẩn kỹ thuật cơ sở chế biến hạt điều”, điều kiện đảm bảo VSATTP. Tăng cường đầu tư chế biến sâu các sản phẩm nâng giá trị nhân điều, thực hiện phương án DN gắn chế biến với vùng nguyên liệu trên địa bàn và đầu tư vùng nguyên liệu ở nước ngoài.
Ngoài ra, Vinacas cũng cho biết, do ngành điều VN phải nhập gần 50% nguyên liệu từ châu Phi và một số nước châu Á, nhưng trong thời gian qua nhiều đối tác đã không giao hàng đúng lịch trình cam kết. Vì thế, một số hợp đồng chế biến XK nhân điều thành phẩm từ VN tới khách hàng cũng bị ảnh hưởng. Vì thế, VN đang cố gắng nâng cao năng suất, sản lượng điều tại các vùng trọng điểm như Bình Phước, Đồng Nai… để hạn chế phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nước ngoài.
Để thực hiện, ngành điều kiến nghị Nhà nước đầu tư chương trình nghiên cứu tuyển chọn bộ giống điều cao sản, phù hợp với biến đổi khí hậu, thời tiết, thổ nhưỡng ở từng địa phương. Có chủ trương, chính sách để trồng xen canh cây điều, ca cao, tăng cường kinh phí khuyến nông, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật thâm canh, BVTV cho người trồng điều. Hỗ trợ một số chính sách để các DN VN tiếp cận đầu tư, phát triển vùng nguyên liệu điều tại Campuchia, Lào…
