Chăm sóc dừa và biện pháp tăng thu nhập

Diễn giả: PGS.TS Trần Văn Hậu (ĐH Cần Thơ), KS Nguyễn Thị Nguyệt (Chi cục BVTV Bến Tre), KS Nguyễn Ngọc Mỹ (Cty CP Phân bón Bình Điền)

“THẤY DỪA THÌ NHỚ BẾN TRE”

“Thấy dừa thì nhớ Bến Tre, thấy sen thì nhớ đồng quê Tháp Mười”, câu ca đi vào lòng người hơn cả thế kỷ nay vẫn còn ngân nga, vang vọng. Bến Tre là địa phương dẫn đầu cả nước về diện tích dừa với 40.000 ha, sản lượng khoảng 200 triệu trái/năm; đã trở thành thương hiệu. Ngay tại vùng dừa Tam Quan (Bình Định) người bán dừa tươi cũng treo bảng "Dừa Bến Tre". Tại Quảng Ngãi, có hẳn 1 Cty độc quyền phân phối dừa Bến Tre...

Trên thế giới có khoảng 12 triệu ha dừa, trong đó 85% tập trung ở châu Á- Thái Bình Dương. Nhiều năm nay giá dừa lên xuống không ổn định, năm 2011, giá cao nhất lên đến trên trăm nghìn một chục dừa khô (12 trái), nhưng giờ chỉ còn 25.000 đ/chục. Việc giá xuống thấp có nguy cơ người trồng dừa bỏ phế vườn.

Vì vậy cần có biện pháp tăng thu nhập cho SX dừa là cấp bách. Bến Tre đã thành công trong việc xen canh dừa với ca cao, bưởi da xanh và nuôi tôm càng xanh dưới mương liếp. Trong các mô hình xen canh thì cây ca cao tỏ ra khả thi nhất, diện tích đã lên tới 10.000 ha.

DỪA LÀ CÂY DỄ NHƯNG KHÓ

Dừa là cây có khả năng thích ứng mạnh và rộng nên nhiều người cứ lầm tưởng không cần phân bón, tưới tắm. Chính vì ngộ nhận như vậy nên năng suất bình quân của dừa Bến Tre thường chỉ đạt 36-38 quả/cây/năm (năng suất bình quân các nước khác đạt 85 trái/năm). Thực tế là ở Việt Nam chưa có vườn dừa nào đạt năng suất như trên.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến năng suất thấp, mà trước hết là do nhận thức. So với các cây trồng khác, cây dừa có đặc tính là sinh trưởng và sinh sản liên tục, trên cây lúc nào cũng có lá non, buồng trái gần thu hoạch, buồng mới trổ. Vì không có thời gian nghỉ để phục hồi nên dừa thường có những “mùa treo”. Mùa treo là thời điểm trên cây không có quả, không có hoa thường xẩy ra vào mùa mưa từ tháng 7 đến tháng 10.

Ngoài ra với đặc điểm 2 mùa mưa, nắng ở Nam bộ nên cây thường bị hạn, thiếu nước vào mùa nắng làm giảm năng suất. Ngoài ra cây dừa còn bị một số dịch hại tấn công mà nguy hiểm nhất là bọ dừa ăn hết thịt lá khi lá đang còn trong bẹ. Ngành BVTV đã thành công trong việc hạn chế tác hại của bọ dừa bằng cách thả ong ký sinh nhưng nguy cơ vẫn luôn rình rập. Ngoài bọ dừa, sâu vòi voi cũng thường tấn công quả lúc còn non bằng nắm tay khiến cho quả bị rụng.

PHÂN BÓN CHO CÂY DỪA

Dừa là cây sinh trưởng và phát triển liên tục nên cần nhiều phân. Đạm, Kali và Clo là 3 yếu tố cây cần nhiều nhất. Đã có một số kết quả nghiên cứu bước đầu đưa ra công thức chuyên dùng cho dừa là 3N + 7K + 4 Cl. Vì dừa cần cả Kali và Clo nên việc bón phân “muối ớt” KCl là tiết kiệm nhất bởi cây hấp thụ được cả 2 yếu tố.

Ngoài KCl, thì muối ăn NaCl cũng là thành phần dinh dưỡng nên bổ sung. Việc đục thân cây dừa bỏ muối vào là kinh nghiệm không chỉ của nông dân Việt Nam mà còn ở nhiều nước khác. Cũng có thể bỏ muối cục (loại muối mỏ cục to khó tan) vào một bao vải và gác lên đọt dừa để muối tan từ từ.

Kinh nghiệm người trồng dừa ở Philippines cho thấy cần phải bón mỗi năm từ 2-2,5 kg muối ăn/cây. Lân là nguyên tố cây không cần nhiều nhưng để đảm bảo sự cân bằng dinh dưỡng nên cần thiết phải bón thêm 0,5 P2O5 theo công thức trên.

Trong các nguyên tố trên thì việc thiếu Kali và Clo sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng. Khi vườn thiếu Clo nếu chỉ thiếu nhẹ thì đỉnh lá bị khô phía ngoài, nếu thiếu nặng thì cùng lúc có thể 5-6 lá bị khô treo tòng teng mà không tự rụng bình thường được. Thiếu Kali sẽ xảy ra hiện tượng rụng trái, nứt trái.

Hiệu quả phân bón với dừa khó nhận biết, thông thường với vườn dừa kinh doanh thì phải từ 2-2,5 năm mới thấy được hiệu quả của nó qua việc ổn định năng suất và chất lượng. Bởi vậy muốn có vườn dừa năng suất tương đối cao và ổn định thì phải tiến hành chăm sóc ngay từ khi chọn giống, kiến thiết cơ bản và vườn kinh doanh.

Nếu vườn dừa được chăm sóc tốt trong thời kỳ kiến thiết cơ bản thì sẽ cho trái sớm từ 2-3 năm. Thông thường với dừa lùn thì sẽ có trái sau 3 năm, dừa cao sau 6 năm.