Bộ sách “Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954)”
Bộ sách đồ sộ và chi tiết
2 tập sách với hơn 1.000 trang in là sản phẩm chắt lọc từ những tư liệu ngồn ngộn mà tác giả thuộc vào hàng “xưa nay… siêu hiếm” đã kỳ công làm việc trong Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II. Từng lĩnh vực đều được tác giả làm rõ như bộ máy hành chính, quân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế…
Không chỉ với các sắc lệnh, nghị định suốt 100 năm của chính quyền thực dân Pháp, tác giả còn kết hợp với nhiều nguồn tài liệu tham khảo có giá trị khác nhằm làm rõ bản chất của chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ xuyên suốt từ lúc nổ tiếng súng xâm lăng đầu tiên đánh thành Gia Định (1859) cho đến năm 1954.
Tập 1 (560 trang), gồm có 2 phần, phần thứ nhất: Thực dân Pháp đánh chiếm Nam Kỳ và cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Nam Kỳ, tác giả đã khái quát công cuộc chống Pháp của nhân dân Nam Kỳ ở nửa cuối thế kỷ XIX đến nửa đầu thế kỷ XX. Phần thứ hai: Bộ máy cai trị các cấp của thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ.
Qua các chương sách trong phần 2, cho thấy sự tổ chức, quản lý của người Pháp mang một trình độ khoa học, văn minh cao như: Xây dựng bộ máy hành chính các cấp từ cấp quản hạt cho toàn khu vực Nam Kỳ cho đến cấp tỉnh, phủ - huyện, tổng, xã với bộ máy viên chức chặt chẽ nhưng rất gọn nhẹ và hoạt động hiệu quả; Xây dựng và quy hoạch địa bàn các thành phố ở Nam Kỳ như Sài Gòn, Chợ Lớn, Sa Đéc, Mỹ Tho, Biên Hoà, Bạc Liêu…
Bộ mặt mới được hình thành ở vùng đất Nam Kỳ, từ một xã hội phong kiến cổ truyền đã chuyển sang một xã hội tư bản hiện đại theo phương Tây. Bộ mặt đô thị ở Nam Kỳ cách đây hàng trăm năm như Sài Gòn, Chợ Lớn, Thủ Dầu Một…. sẽ cho người đọc một sự liên tưởng lý thú với ngày nay.
Tập 2 (584 trang), gồm 11 chương là Công cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ. Tác giả đã trình bày rất chi tiết về các lĩnh vực quan trọng như: Khai thác nông nghiệp, khai thác giao thông vận tải, khai thác công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp…
Để lại cho các nhà nghiên cứu trẻ
“Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954)” với nguồn tư liệu gốc phong phú, dồi dào giúp ích rất nhiều cho thế hệ sau khi bắt tay vào nghiên cứu vùng đất phương Nam. Trong Lời nói đầu, tác giả đã cho biết lý do để biên soạn cuốn sách này như sau:
“Trong thời gian sưu tầm tài liệu để viết cuốn Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, tôi có sưu tầm được một số lớn các sắc lệnh, nghị định suốt gần 100 năm của chính quyền thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ đăng trong bộ Bulletin Officiel de la Cochinchine Francaise và Bulletin Administratif de la Cochinchine Francaise về những gì người Pháp đã làm ở đây. Nay có dịp trở lại Trung tâm tìm hiểu thì hầu hết các số báo ấy đã bị mủn nát, không còn khai thác được nữa. Thiển nghĩ những gì tôi đã sưu tập được, nếu không đem ra công bố rộng rãi cũng sẽ cùng chung số phận như những số báo kia thì uổng quá.
Vì vậy, không quản tuổi già sức yếu (94 tuổi) và khả năng có hạn, tôi tập hợp số tư liệu ấy trong một công trình biên khảo dưới nhan đề Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954) (gồm 2 tập) coi như một tập hợp các tài liệu gốc để sau này các nhà nghiên cứu trẻ sử dụng thực hiện những công trình giá trị và sâu sắc hơn”.
| Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư (SN 1922) trong một gia đình trí thức Nho học ở Nghệ An. Ông là công chức, từng làm việc ở Ty Điền địa tỉnh Phú Yên, Nha Điền địa (thuộc Bộ Canh nông) ở Sài Gòn thời Chính phủ Việt Nam Cộng hoà… Tác giả Nguyễn Đình Tư đã có tổng cộng 17 tác phẩm được xuất bản. Ông tạo được dấu ấn lớn trong lòng độc giả qua những nghiên cứu, biên khảo công phu như: Địa chí Khánh Hòa (1972), Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ (2008), Tiểu sử và hành trạng các nhà khoa bảng Hán học Nam Bộ (2013)… |
