* 5 giây hoàn thành công việc của 1 ngày trước đây
Hiện nay, một số tổ chức KHCN như Hội KHKT bảo vệ thực vật Việt Nam... đang nghiên cứu và bước đầu có kết quả mô hình Chi cục bảo vệ thực vật điện tử (Chi cục BVTVĐT) phục vụ việc nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động BVTV, đặc biệt của Cơ quan BVTV cấp tỉnh, thành phố. Vậy Chi cục BVTV điện tử là gì, vai trò của nó trong hoạt động BVTV nói riêng và sản xuất nông nghiệp nói chung thế nào?
Phù hợp xu hướng phát triển hiện đại
Hiện nay việc ứng dụng công nghệ tin học trong ngành BVTV, đặc biệt ở các Chi cục BVTV tỉnh, thành phố còn rất hạn chế, chủ yếu mới trong lĩnh vực hành chính - văn thư - tài vụ. Số chi cục có trang website riêng chỉ mới có 9 đơn vị (trong tổng số 63 Chi cục trong cả nước), quản lý, nội dung và ứng dụng rất hạn chế, ít thông tin, thiếu cập nhật, chưa có sự kết nối hữu hiệu trong ngành. Trong điều kiện đó, việc xây dựng mô hình Chi cục BVTV điện tử là cần thiết và khả thi.
Mô hình Chi cục BVTV điện tử sẽ góp phần quan trọng hiện đại hóa, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức BVTV địa phương và toàn ngành BVTV. Việc ra đời và hoạt động của mô hình Chi cục BVTV điện tử sẽ đáp ứng yêu địa phương và bản thân hoạt động của Chi cục BVTV tỉnh, thành phố.
Đáp ứng tốt hơn trong triển khai nhiệm vụ BVTV
Theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ NN-PTNT, Chi cục BVTV có trách nhiệm giúp UBND tỉnh trong triển khai: (1) Nhiệm vụ quản lý nhà nước chuyên ngành trong các lĩnh vực BVTV, KDTV, thuốc BVTV và khử trùng tài nguyên thực vật; (2) Hoạt động hướng dẫn kỹ thuật và khuyến nông BVTV; (3) Dự báo và tổ chức chống dịch hại cây trồng; (4) Góp phần đảm bảo VSMT nông nghiệp nông thôn và VSATTP.
Những hoạt động này đòi hỏi tính khoa học, chính xác, khẩn trương và dự báo cao, đòi hỏi sự nắm bắt, cập nhật thông tin và cung cấp thông tin nhanh, kịp thời, chuẩn xác…
Do vậy ứng dụng tin học trong mọi hoạt động trên của Chi cục BVTV sẽ rất hiệu quả, góp phần nâng cao rõ rệt chất lượng và hiệu quả công việc, từ khâu thu thập thông tin, kết nối thông tin, xử lý thông tin, phổ biến thông tin, lưu trữ thông tin.
Thí dụ trong hoạt động dự tính, dự báo và thông báo sâu bệnh, các cán bộ kỹ thuật của chi cục từ tỉnh, huyện, cơ sở định kỳ 5-10 ngày phải điều tra nắm được dữ liệu về tình hình hàng chục có khi hàng trăm loại sâu bệnh trên hàng chục loại cây trồng, tổng hợp các số liệu điều tra, phân tích số liệu lưu trữ hàng chục có khi hàng trăm năm, từ đó xây dựng bản dự báo dịch hại ngắn hạn và trung hạn, thông báo kịp thời tình hình sâu bệnh đến các địa phương, cán bộ kỹ thuật và nông dân trong tỉnh, cũng như báo cáo lên Cục BVTV. Thông thường công việc này đòi hỏi nhiều nhân lực, thời gian, tính toán, tốn kém nhiều giấy mực sổ sách, hay có nhầm lẫn… Một khi ứng dụng tin học, có phần mềm điều tra dự tính dự báo thì chắc chắn sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.
Hay một việc thường gặp cho cả cán bộ kỹ thuật đến nông dân đó là tra cứu tìm ra một vài loại thuốc BVTV đặc hiệu để sử dụng phòng trừ sâu bệnh trong số hơn 4.000 loại thuốc được phép sử dụng ở Việt Nam hiện nay. Đó là một việc rất khó khăn, tốn công sức và thời gian, nhiều khi nhẫm lẫn, có khi mất cả buổi cả ngày. Nhưng với 1 phần mềm thuốc BVTV có thể hoàn thành công việc này trong vài giây đồng hồ!
Nội hàm chủ yếu của Chi cục BVTVĐT
1. Xây dựng trang mạng - website của Chi cục BVTV trong kết nối mạng với toàn hệ thống BVTV (Cục BVTV, các Chi cục BVTV, các cơ quan đơn vị có liên quan trong tỉnh, các doanh nghiệp BVTV...) là nơi cung cấp thông tin, tiếp nhận thông tin, lưu trữ và tra cứu thông tin, diễn đàn trao đổi chuyên môn, tư vấn phản biện, quảng bá kỹ thuật và sản phẩm BVTV đến sản xuất và cộng đồng.
2. Xây dựng thư viện điện tử về BVTV (văn bản pháp luật pháp quy, quy trình kỹ thuật, sâu bệnh, cỏ dại, sưu tập ảnh, từ điển BVTV...) nằm trong website chủ và chi cục.
3. Ứng dụng phần mềm về quản lý tổ chức - hành chính – tài vụ , quản trị và thông tin nội bộ...
4. Xây dựng và ứng dụng các phần mềm chuyên môn: Phần mềm dự tính dự báo dịch hại, phần mềm khảo nghiệm thuốc BVTV và phần mềm quản lý tra cứu thuốc BVTV, giống, phân bón...
Phần mềm tra cứu trực tuyến thuốc BVTV - bước đột phá
Nhận thức được vai trò quan trọng của mô hình Chi cục BVTVĐT, thời gian qua, với sự chỉ đạo và khuyến khích giúp đỡ của Hội KHKT bảo vệ thực vật Việt Nam, Công ty TNHH Tư vấn Hóa Nông (Agrochem Consultancy Co., Ltd - ACC), một doanh nghiệp xã hội chuyên tư vấn về quản lý chất lượng và phát triển sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời là thành viên của Hội đã thành công bước đầu trong nghiên cứu tạo ra Phần mềm tra cứu danh mục thuốc bảo vệ thực vật trực tuyến (Software of the Pesticide List - SPL). Đây cũng là một nội dung quan trọng của mô hình Chi cục BVTV điện tử.
Phần mềm tra cứu danh mục thuốc bảo vệ thực vật trực tuyến (SPL) là một giải pháp góp phần hiện đại hóa công vụ bảo vệ thực vật. Phần mềm SPL nâng cao khả năng quản lý và sử dụng của danh mục thuốc, hỗ trợ nhà quản lý, doanh nghiệp, nông dân, nhà khoa học trong công việc của mình. Phần mềm cung cấp thông tin danh mục thuốc tức thì, mọi lúc, mọi nơi tới tận vùng sâu, vùng xa, hải đảo, biên giới. Phần mềm SPL phục vụ các lĩnh vực về thuốc bảo vệ thực vật như: quản lý, sử dụng, thanh kiểm tra chất lượng, khảo nghiệm, đăng ký, nhãn, quảng cáo, hội thảo, kiểm tra xuất nhập khẩu tại hải quan, kinh doanh, nghiên cứu, hoạch định chính sách về thuốcBVTV.
Ưu điểm nổi trội của phần mềm SPL: Nhanh chóng, có thể tức thì (3-5 giây), tra cứu được các thông tin cần thiết về thuốc BVTV phục vụ hầu hết các hoạt động BVTV, từ quản lý đến SXKD và sử dụng thuốc BVTV. Việc phổ cập sử dụng phần mềm có tính khả thi cao, do cách sử dụng đơn giản, huấn luyện sử dụng nhanh chóng và hiện trạng phổ cập tin học hiện nay ở nước ta trong mục tiêu chiến lược “xây dựng Chính phủ điện tử” của Nhà nước.
Các tiện ích của Phần mềm tra cứu danh mục thuốc bảo vệ thực vật trực tuyến SPL:
Trong khi với cách tra cứu thủ công theo văn bản hiện nay, chỉ có thể tra cứu 3 tiêu chí và tiện ích chủ yếu từ danh mục thuốc BVTV (với trên 1.000 tên hoạt chất và hơn 4.000 tên thương phẩm) là: (1) Chọn thuốc theo loại được phép hay cấm sử dụng; (2) Chọn thuốc theo mục đích sử dụng (trừ sâu, bệnh, cỏ...) và (3) Chọn tên hoạt chất kèm chuỗi tên thương phẩm đồng thời mất nhiều thời gian có khi cả buổi, cả ngày lại chỉ tra cứu được ở trong văn phòng, thì sử dụng phần mềm SPL mọi người có thể tra cứu nhanh chỉ trong 3-5 giây, ở mọi nơi mọi lúc, trong nhà ngoài đồng, miễn có 1 máy tính hay điện thoại di động thông minh và có thể tra cứu được 11 tiêu chí và tiện ích về thuốc BVTV, đó là:
(1) Phân loại thuốc theo danh mục (được phép sử dụng, hạn chế, cấm). (2) Phân loại thuốc theo mục đích sử dụng (trừ sâu, trừ bệnh, trừ cỏ...). (3) Phân loại thuốc theo nguồn gốc hóa học hay sinh học. (4) Phân loại thuốc theo dạng thành phẩm. (5) Chọn tên thương phẩm bất kỳ. (6) Chọn tên hoạt chất bất kỳ kèm chuỗi tên thương phẩm. (7) Chọn đối tượng phòng trừ bất kỳ kèm chuỗi tên thương phẩm. (8) Chọn đơn vị đăng ký thuốc bất kỳ kèm chuỗi tên thương phẩm; cho phép tìm hiểu về doanh nghiệp, chọn sản phẩm của thương hiệu có uy tín. (9) Chọn thuốc theo độ độc và một số tiện ích khác.
Kết quả bước đầu ứng dụng phần mềm thuốc BVTV - SPL
Theo yêu cầu của một số Chi cục BVTV và khuyến nghị của Liên hiệp Hội KHKT Việt Nam, Hội BVTV Việt Nam đã chỉ đạo Cty Tư vấn hóa nông – ACC, tổ chức tập huấn và chuyển giao ứng dụng thử nghiệm cho các Chi cục BVTV Hải Phòng, Phú Thọ, Hải Dương, Hà Nam... và Cty nông dược Việt Nam. Chỉ sau 2 ngày lý thuyết và đặc biệt là thực hành, trên 120 cán bộ thanh kiểm tra, kinh doanh thuốc BVTV đã có thể sử dụng tốt phần mềm trong các công việc chuyên môn của mình với những nhận xét rất thống nhất: Đánh giá cao vai trò của Chi cục BVTVĐT, mong muốn xây dựng mô hình này ở tỉnh, hiệu quả và tiện ích của phần mềm thuốc BVTV-SPL.
Đôi lời đề nghị
Từ thực tế của kết quả bước đầu nghiên cứu và ứng dụng của 1 Cty với nhiệt huyết và kinh phí tự bỏ ra, đề nghị các cơ quan chức năng và hữu quan của TW, như Bộ NN-PTNT, Bộ KH-CN, Liên hiệp Hội KHKT Việt Nam, Cục BVTV cũng như các địa phương cần khẳng định vai trò quan trọng và cấp thiết của việc xây dựng mô hình Chi cục BVTVĐT để ứng dụng TBKT này trong tiến trình thực hiện tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường, phát triển nông nghiệp bền vững và cải cách hành chính. Từ đó có kế hoạch đầu tư thích đáng của nhà nước cho công trình nghiên cứu này, sớm hình thành Chi cục BVTVĐT trên cả nước. Hội KHKT bảo vệ thực vật Việt Nam sẵn sàng cùng các cơ quan chức năng và địa phương triển khai nhiệm vụ này.
