Trong y văn, người ta gọi đó là bệnh rối loạn cương dương (gọi tắt RLC). RLC không mang nghĩa “cương bất chợt, cương cứng không kiểm soát” như nhiều quý ông vẫn hiểu nhầm, mà nó chỉ tình trạng không thể cương hoặc có lên nhưng không “căng”.
RLC được Hội Nam học thế giới dùng thay cho các từ bất lực, liệt dương, thiểu năng sinh dục nam giới… từ năm 1997. Dân gian có nhiều cụm từ dí dỏm để nói về chứng khó nói khá phổ biến ở đàn ông này, nào là “trên bảo dưới không nghe” hay “yếu sinh lý”.
Bệnh nhân ngày càng trẻ hóa
Khoảng 18 - 30 triệu người tại Mỹ bị RLC. Báo cáo mới nhất của ĐH Winsconsin (Mỹ) ghi nhận có 5% nam giới dưới 40 tuổi bị RLC hoàn toàn. Tỷ lệ rối loạn chung của nhóm tuổi này là 40% và tăng lên 50% khi chạm tuổi ngũ tuần.
Tại Việt Nam, tỷ lệ nam giới bị RLC cũng ở mức tương tự, đặc biệt, độ tuổi RLC ngày càng trẻ hóa, thậm chí đã xuất hiện ở những người mới ngoài 30.
RLC là một bệnh mang tính xã hội, ảnh hưởng đến đời sống tinh thần bệnh nhân. Từ đó, ảnh hưởng đến năng suất lao động, sinh hoạt xã hội và có thể dẫn đến những bệnh lý khác.
Tại Việt Nam, xuất phát từ tập tục văn hóa phương Đông, bệnh nhân thường có tâm lý mặc cảm, giấu người thân thậm chí cả thầy thuốc về tình trạng của họ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, số bệnh nhân đến bệnh viện để được tư vấn và điều trị ngày càng tăng.
Khi viết bài này, tôi nhận được tin nhắn hỏi thăm kèm hình ảnh của anh N.T (38 tuổi, sống tại Đăk Lăk) với đề nghị cho các con anh gọi tôi bằng ba.
Năm 2010, anh bị RLC do chứng bệnh chít tắc cơ giới các động mạch nguyên ủy của động mạch dương vật làm cho sự tưới máu vào dương vật bị hạn chế, dương vật không thể cương cứng được. Sau phẫu thuật, năm 2012 vợ chồng anh có cháu đầu lòng, và nay, con thứ hai của anh vừa tròn 8 tháng.
Lâm tình trạng này là những bệnh nhân bị xơ vữa mạch máu ngoại vi, tăng huyết áp, tăng cholesteron máu, người mắc bệnh tim và người hút thuốc lá…
Trong đó cơ bản là RLC do các chứng bệnh của động mạch, tĩnh mạch hay do các chấn thương (gãy xương chậu kèm tổn thương niệu đạo sau, chấn thương tầng sinh môn) và một số trường hợp RLC do điều trị mạch máu ngoại vi hay động mạch (có thể làm giảm lưu lượng máu từ động mạch hạ vị gây RLC), sau ghép thận, đặc biệt trong ghép lần hai; xạ trị vùng chậu…
Nói tóm lại, có rất nhiều nguyên nhân gây RLC. Việc chẩn đoán RLC phải tiến hành đầy đủ và nghiêm túc. Thầy thuốc phải hỏi bệnh và khám tỉ mỉ từng bước. Bệnh nhân phải trình bày bệnh trạng chính xác và thoải mái. Tốt nhất nên có mặt cả vợ và chồng.
Với các bệnh nhân RLC lớn tuổi, ngành Nam khoa hiện nay đã có thể thực hiện các loại phẫu thuật như lắp ghép bộ phận giả; hay tạo hình các bệnh làm biến dạng hình thể giải phẫu dương vật. Một số bệnh dị tật bẩm sinh hoặc mắc phải làm thay đổi hình thể giải phẫu dương vật và không thể đưa được vào âm đạo để giao hợp như bệnh Peyronie, dương vật chẻ đôi, dương vật nhỏ, dương vật ngắn... cần phẫu thuật tạo hình sửa chữa trả lại hình thể bình thường của dương vật khi cương cứng.
Chọn Đông y hay Tây y?
Phần lớn bệnh nhân RLC do lối sống gây nên. Để điều trị, các bệnh nhân cần tích cực thay đổi lối sống. Thường xuyên tập thể dục tránh tình trạng béo phì. RLC có tỉ lệ cao ở người lười vận động và tỉ lệ thấp hơn ở người năng vận động. Chú ý tập luyện các nhóm cơ vùng chậu. Không hút thuốc lá. Hút thuốc lá gia tăng đáng kể RLC, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, và phải dùng thuốc điều trị. Đi xe đạp đường trường là một yếu tố nguy khác cần bàn luận.
Khi bệnh nhân than phiền về suy giảm tình dục sau khi điều trị, rất cần xác định vấn đề liên quan. Thuốc hạ áp làm giảm huyết áp, ảnh hưởng nguyên phát đến sự cương dương. Các thuốc ức chế không chọn lọc là nguyên nhân thường gặp gây ảnh hưởng cương dương. Cần chú ý các thuốc như methyldopa, reserpine, lợi tiểu thiazide, spironolactone, ức chế kênh canxi, ức chế men chuyển angiotensin…
Stress, lo lắng có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục nên không được xem thường phương pháp tâm lý - tình dục liệu pháp trong điều trị. Trên bệnh nhân điều trị trầm cảm, nhiều chiết xuất thảo mộc đã được dùng trong nhiều thể kỷ ở nhiều nơi trên thế giới để trị RLC.
Ở nước ta, dược thảo có trong một số bài thuốc gia truyền, các bài thuốc y học cổ truyền bằng thảo mộc trong đó có nhân sâm, ba dương, dâm dương hoắc. Năm 1997, Hàn Quốc giới thiệu bài thuốc mà vị thuốc chính là nhân sâm đỏ. Dùng bạch tật lê (Tribulus) là một loại cây cỏ mọc ở Bungaria, một số nước ASEAN, miền Trung Việt Nam dùng loại cây cỏ này làm thức ăn. Tuy nhiên, cần được các lương y kê toa theo thể tạng từng người.
