Chưa vỡ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp

Dành ít phút chia sẻ với PV NNVN về tình hình việc làm cho người lao động sau Tết Nguyên đán, ông Lê Quang Trung (ảnh) - Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB&XH) muốn nói nhiều đến các chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) dành cho họ. Theo ông Trung, chính sách này đã lập được nhiều kỷ lục, thực sự là chỗ dựa tin cậy của người lao động.

Thưa ông, nhiều người e ngại sau Tết, tỷ lệ lao động đăng ký BHTN sẽ gia tăng? 

Một hiện tượng chung thường xảy ra ở nhiều năm là những tháng đầu năm thì tỷ lệ lao động đăng ký thất nghiệp gia tăng mạnh ở các trung tâm giới thiệu việc làm và càng dần về cuối năm thì lại giảm. Lý do là gần đến Tết, người lao động muốn giữ chỗ để có tiền thưởng. Thanh toán xong mới “nhảy việc".

Năm 2013 số người đăng ký hưởng BHTN vẫn sẽ tăng do kinh tế vẫn còn khó khăn, nhưng theo nhận định của chúng tôi, mức độ tăng không lớn nên DN vẫn có thể yên tâm khi bộ máy bắt đầu hoạt động.

Có nhiều ý kiến lo ngại về lâu dài Quỹ BHTN sẽ bị “vỡ” nếu ngày càng nhiều lao động bị cắt giảm việc làm? 

Không thể có chuyện vỡ được bởi từ khi Quỹ BHTN bắt đầu triển khai vào năm 2009 đến nay, mặc dù nền kinh tế liên tục gặp nhiều khó khăn, số lượng người bị ảnh hưởng việc làm tăng lên, nhưng quỹ vẫn còn dư tới 16.000 tỷ đồng.

Có một điều mà người lao động cũng như cơ quan quản lý bức xúc, lo ngại là tình trạng nhiều đối tượng lách luật, lợi dụng kẽ hở để trục lợi tiền BHTN…

Khi triển khai chính sách BHTN, chúng tôi đã dự báo tới 7 - 8 khả năng có thể xảy ra mà người lao động có thể lợi dụng. Chẳng hạn như chủ DN và người lao động thông đồng với nhau. Nhưng trong năm 2012, chúng tôi đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra mà không phát hiện có trường hợp nào như vậy.

Việc phát hiện các trường hợp DN đã chấm dứt hợp đồng với người lao động mà sau đó lại tuyển dụng trở lại không hề khó. Bởi sau khi đã hưởng trợ cấp thất nghiệp, lao động đóng bảo hiểm ở đâu là cơ quan BHXH soi ra ngay.

Những điểm mới để khắc phục bất cập trong chính sách BHTN là gì, thưa ông?

Điểm mới nhất là trong năm 2013, thay vì phải đăng ký BHTN với cơ quan lao động trong thời hạn chỉ có 7 ngày sau khi chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động sẽ được kéo dài thời hạn này tới 3 tháng để tạo điều kiện về thủ tục.

Quy định mới cũng có thêm ràng buộc khi yêu cầu trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp của cơ quan lao động, cơ quan BHXH phải thực hiện chi trả tiền trợ cấp thất nghiệp hàng tháng hoặc trợ cấp một lần cho người lao động.

Nhiều công nhân ngành thủy sản cũng đăng ký bảo hiểm thất nghiệp

Trường hợp cơ quan BHXH không thực hiện việc chi trả theo đúng thời hạn quy định hoặc từ chối yêu cầu chi trả các chế độ BHTN không đúng quy định của pháp luật thì phải có văn bản thông báo cho cơ quan lao động và người lao động biết và nêu rõ lý do. Tức là rút ngắn thời hạn bắt đầu chi trả để tạo thuận lợi và đảm bảo quyền lợi cho lao động.

Khi triển khai chính sách BHTN có thuận lợi gì, thưa ông?

Có thể khẳng định, việc triển khai chính sách BHTN ở nước ta đã đạt được nhiều kỷ lục với những con số ấn tượng. Đến nay cả nước đã có tới 8,07 triệu người lao động tham gia đóng BHTN. Trong năm 2012, tỷ lệ người tham gia BHTN vẫn tăng thêm 6,6% so với năm trước.

Như vậy, số lượng người tham gia BHTN đã tăng lên nhanh chóng, do chịu ảnh hưởng biến động của nền kinh tế và nhận thức của người lao động đã được nâng lên rõ rệt; công tác thông tin tuyên truyền giúp họ có điều kiện tiếp cận với chính sách mới.

Cũng nhờ có chính sách này, sau 3 năm, cả nước đã có 1.007.640 lượt người bị ảnh hưởng việc làm đã đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp, trong đó 869.115 người được chi trả tiền trợ cấp. Theo phân loại và đánh giá thì tỷ lệ nữ chiếm tới 58,83%.

Nhìn lại năm cũ, báo cáo của các địa phương cho thấy số lao động đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng đột biến. Có lẽ tìm kiếm được việc làm ngày càng quá khó đối với họ?

Theo chúng tôi, số đăng ký gia tăng là do việc chấp hành các chính sách, chế độ thủ tục về BHTN, việc ký hợp đồng giữa DN và lao động đã tốt hơn. Và số người tham gia BHTN đã tăng hơn trước, trong khi số người đủ điều kiện (tháng) đóng để hưởng cũng tăng lên. Mặt khác cũng phải thừa nhận là do ảnh hưởng của suy giảm kinh tế, nhiều người bị mất việc làm… Như vậy, khó khăn về việc làm chỉ là một phần của việc gia tăng số lượng lao động đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Xin cảm ơn ông!