Bà Nguyễn Thị Thúy Ngân ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xin hỏi:
Tôi là bị đơn trong vụ kiện dân sự về tranh chấp đất đai, đang được tòa án thụ lý, giải quyết. Nay tôi rất mong được luật gia giải thích cụ thể về việc cung cấp chứng cứ và chứng minh của các bên đương sự trong vụ án dân sự. Luật có quy định tòa án phải giải thích cho đương sự về vấn đề này không?
Trả lời:
Căn cứ vào điều 6 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) và Nghị quyết số 04 ngày 17/9/2005 của Hội đồng thẩm phán TANDTC hướng dẫn thi hành một số quy định của BLTTS có nêu: Các đương sự có quyền và nghĩa vụ cung cấp chứng cứ cho tòa án và chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp. Cá nhân, cơ quan, tổ chức khởi kiện, yêu cầu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác có quyền và nghĩa vụ cung cấp chứng cứ, chứng minh như đương sự. Tòa án chỉ tiến hành xác minh, thu nhập chứng cứ trong những trường hợp do BLTTDS quy định.
Theo quy định tại khoản 1 điều 6 của BLTTDS thì về nguyên tắc chung, cung cấp chứng cứ và hợp pháp vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của đương sự, của cá nhân, cơ quan, tổ chức khởi kiện, yêu cầu để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của người khác. Tuy nhiên theo quy định tại điều 79 của BLTTDS, khi có yêu cầu tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình hoặc phản đối yêu cầu của người khác đối với mình hoặc bảo vệ lợi ích cộng cộng, lợi ích của Nhà nước hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, thì đương sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức khởi kiện, yêu cầu có nghĩa vụ phải đưa ra chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.
Việc cung cấp chứng cứ và chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp có thể được thực hiện trong quá trình tòa án giải quyết vụ việc dân sự, trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự. Tòa án phải giải thích cho đương sự biết, nếu đương sự có nghĩa vụ đưa ra chứng cứ để chúng minh mà không đưa ra được chứng cứ hoặc không đưa ra đủ chứng cứ, thì tòa án tiến hành giải quyết vụ việc dân sự theo thủ tục chung.
Tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ đã thu thập được có trong hồ sơ vụ việc dân sự và nếu vụ việc dân sự được xét xử, giải quyết tại phiên tòa, phiên họp thì tòa án chỉ căn cứ vào tài liệu, chứng cứ đã được kiểm tra, xem xét tại phiên tòa, phiên họp, kết quả việc hỏi tại phiên tòa, phiên họp, xem xét đầy đủ ý kiến của người tham giá tố tụng, kiểm sát viên để quyết định. Đương sự phải chịu hậu quả của việc không chứng minh được hoặc chứng minh không đầy đủ. Nếu thấy chứng cứ mà đương sự giao nộp chưa đủ cơ sở để giải quyết, thì tòa án yêu cầu đương sự giao nộp bổ sung chứng cứ.
Từ quy định như đã nêu ở trên thì luật quy định trong quá trình giải quyết vụ án tòa án phải giải thích cho đương sự biết trách nhiệm cung cấp chứng cứ chứng minh trong vụ án dân sự.
