Mặc dù chủ trương đã được đưa ra từ nhiều năm trước nhưng đến nay, việc chuyển đổi diện tích cà phê già cỗi ở Lâm Đồng diễn ra quá chậm chạp. Mới đây nhất, lãnh đạo Sở NN-PTNT Lâm Đồng đã lên tiếng rằng, cần phải đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi diện tích cà phê già cỗi sang trồng các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn!
ĐƯỢC GIÁ, KHÔNG PHÁ BỎ
Bà Hoàng Thị Thừa ở thị trấn Di Linh (huyện Di Linh) nói: “Gia đình tôi có 2ha cà phê ở xã Đinh Trang Thượng. Mấy năm nay, do giá cà phê bấp bênh nên dẫu biết rằng việc chuyển đổi giống Robusta già cỗi (hơn 20 năm tuổi) sang trồng giống Catimor là cần thiết nhưng gia đình khó thực hiện vì thiếu vốn”. Hiện tượng thiếu vốn để thực hiện việc chuyển đổi cà phê già cỗi như bà Hoàng Thị Thừa là hiện tượng khá phổ biến trong nông dân ở Lâm Đồng. Bên cạnh đó, do tâm lý “được chăng hay chớ” nên tại nhiều vùng cà phê trọng điểm của Lâm Đồng, hiện tượng giữ vườn cây để “tận thu” vẫn còn diễn ra khá phổ biến.
Theo thống kê của Sở NN-PTNT Lâm Đồng, ngoài 10.000ha cà phê tuy dưới 20 tuổi nhưng có biểu hiện già cỗi, trên địa bàn toàn tỉnh còn có đến 40.000ha cà phê trên 20 năm đã hoàn toàn già cỗi, cho năng suất thấp, hiệu quả kinh tế mang lại không cao. “Trước mắt, 40.000ha này phải được nhanh chóng chuyển đổi bằng giống cà phê chất lượng cao hoặc chuyển sang trồng các loại cây trồng khác” – lãnh đạo Sở NN-PTNT Lâm Đồng tỏ ra kiên quyết. Song, cũng theo lãnh đạo Sở NN-PTNT Lâm Đồng, vụ cà phê vừa qua với giá cà phê nhân cao ngất ngưởng (từ 40.000 đến trên 45.000 đồng/kg – giá cao nhất trong vòng 5 năm qua) đã khiến cho nhiều hộ nông dân “triệt tiêu” ý định phá bỏ vườn cà phê cũ để thay thế vườn cây có chất lượng cao hơn.
Ông Lưu Nhi Lan, một chủ vườn cà phê trên 10ha ở xã Tân Thượng, huyện Di Linh, thẳng thắn: “Với giá cà phê cao như thế này, nguồn lợi thu về của người nông dân là rất lớn. Bởi vậy, không có nhiều người đủ “can đảm” phá bỏ vườn cây để thay đổi cây trồng khác đâu!”. Trong khi đó, theo quy hoạch chung của tỉnh Lâm Đồng thì từ nay đến năm 2015 và tầm nhìn đến 2020, Lâm Đồng sẽ ổn định diện tích cà phê chỉ khoảng 135.000ha; trong đó đặc biệt chú trọng đến việc thay thế các giống cà phê mới theo chương trình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao của tỉnh.
CẦN GIẢI PHÁP MẠNH
Công bằng mà nói, việc vận động người dân phá bỏ khoảng 50.000ha cà phê hiện có sang trồng các loại cây trồng khác hoặc sang trồng cà phê chất lượng cao ở Lâm Đồng hiện nay (trong bối cảnh giá cà phê tăng cao) là một việc làm vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, theo lãnh đạo Sở NN-PTNT Lâm Đồng, việc giữ lại diện tích cà phê già cỗi sẽ là “điều đáng tiếc” trong tương lai không xa.
Lâm Đồng hiện có 140.000ha cà phê, trong đó có trên 100.000ha cà phê kinh doanh. Sản lượng cà phê nhân hằng năm của Lâm Đồng được xếp vào hàng nhất nhì của cả nước. Song, giá cà phê của tỉnh này luôn luôn thấp hơn giá chung của cả nước là một điều đáng lo ngại. Ví dụ, hiện trung bình giá 1kg cà phê ở Tây Nguyên đang là 46.500 đồng thì giá cà phê của riêng Lâm Đồng chỉ không đến 46.000 đồng/kg. Điều đáng lo ngại nữa, cà phê Lâm Đồng góp phần không nhỏ về số lượng để cà phê Việt Nam chiếm lĩnh đến 18% thị phần cà phê thế giới nhưng ảnh hưởng của ngành cà phê Lâm Đồng nói riêng và Việt Nam nói chung không lớn trong việc quyết định giá cả sản phẩm mà việc điều tiết giá hầu như chỉ tập trung vào một vài nhà đầu cơ nước ngoài.
“Chất lượng sản phẩm phải bắt đầu từ khâu giống, chăm sóc… đến thu hoạch và bảo quản. Tiếp theo, chất lượng đó còn do khâu chế biến và cả bao bì. Thế nhưng, cà phê Lâm Đồng đã không đủ “tầm” để nâng vị thế của mình trên thị trường nên việc luôn luôn thấp hơn một vài giá cũng là điều không quá khó hiểu” – một lãnh đạo Sở NN-PTNT Lâm Đồng phát biểu.
Phải bắt đầu từ khâu giống là một trong những điều đã được các nhà hoạch định chiến lược cho lộ trình phát triển cây cà phê tỉnh Lâm Đồng đưa ra. Kế đến, để có sản phẩm cà phê sạch, cần tuân thủ quy trình canh tác của các bộ tiêu chuẩn sạch của Việt Nam và thế giới đưa ra. Rồi nữa, theo nhiều chuyên gia, Lâm Đồng – một trong những vùng trọng điểm cà phê của Tây Nguyên – không nên quá chú trọng đến việc mở rộng diện tích mà cần tập trung đầu tư để nâng cao chất lượng sản phẩm một cách toàn diện để vị thế của loại sản phẩm cà phê Lâm Đồng được nâng cao trên thị trường trong và ngoài nước.
