Thấy đứa cháu nói líu ríu: "Ông có điện”, tôi vội cầm tổ hợp. Thì ra ông Cần - hàng xóm - mời sang uống rượu. Tôi vội lấy cái áo khoác…
- Có chuyện gì long trọng thế? Mà vừa rồi ông đi đâu? Lâu lâu không nhìn thấy.
- Ấy đấy! Chả là tôi vừa có chuyến đi Paris. Lần đầu tiên được dẫm chân lên tuyết…
Vừa nói, ông Cần vừa kéo tôi ngồi xuống ghế. Rồi ông với tay lấy chai rượu Martin từ cái tủ tường, vặn nút, rót ra hai cái ly nhỏ. Ông nói như phân vua:
- Không phải rượu mua từ Paris đâu. Mua ở nhà đấy. Nhưng là rượu “xịn” trăm phần trăm. Nào, chúc sức khoẻ!
Hơi rượu bừng bừng. Cảm thấy sảng khoái hẳn. Ông Cần gật gù:
- Chờ chút có món nhắm mang lên. Ông không vội gì đấy chứ?
- Chả vội gì. Đang muốn nghe ông kể chuyện Paris đây. Có gì vui không?
Nhiều đấy! Cứ xem cách quản lý thành phố của họ, mà thấy phát thèm. Ta nói thì hay mà làm thì dở. Nói nhiều mà làm ít. Về đến Hà Nội, thấy nó nhếch nhác mà xấu hổ, ông ạ. Nhưng thôi, tôi lại muốn kể cho ông chuyện này cơ. Một chuyện buồn. Ờ! Mà ta cụng ly cái đã…
“Tôi ở Paris được có ba ngày. Rất may là có cháu Sơn, con anh Bân - bạn học cũ - dẫn đi tham quan Paris. Sơn đã ở Pháp 5 năm, thuộc Paris như lòng bàn tay. Nhờ Sơn, mà tôi biết được hệ thống tầu điện ngầm, sông Seine, tháp Epphen…Tôi còn được Sơn dẫn đến một số siêu thị, có rất nhiều người Việt kinh doanh.
Ngày cuối cùng, tôi bỗng nhận được điện thoại của Sơn. Theo thông tin vắn tắt, thì hình như đến thăm một người bạn. Một người Việt…
Sơn đánh xe đến đón tôi.
- Đi đâu thế?
- Ra ngoại thành.
- Thăm ai à?
- Vâng! Một người gốc Việt. Ông này là bạn cũ của bố cháu.
- Có lẽ mua ít quà…
Sơn cười:
- Món quà quý nhất của ông ấy bây giờ, là sự có mặt của chú và cháu. Ông ấy rất cần gặp một người thuần Việt.
- Để bù khú à?
Sơn cười buồn:
- Không! Lát nữa, rồi chú sẽ rõ.
Phải hơn một tiếng sau, chúng tôi mới đến được một vùng ngoại ô. Nhà cửa, vườn tược trông thật thích mắt. Xe chúng tôi tiến vào sân một biệt thự khá lộng lẫy. Chúng tôi xuống xe. Nhưng không có ai ra đón. Đoán được sự ngạc nhiên của tôi, Sơn nắm lấy bàn tay tôi, ngầm ra hiệu im lặng. Trước cửa nhà, chúng tôi thấy hai gã đàn ông, cỡ tuổi Sơn, đứng như hai lính gác cổng. Sơn nói một câu tiếng Pháp. Hai gã hơi cúi đầu. Chúng tôi đi thẳng vào bên trong.
Ngôi nhà rộng, thoáng, mà cảm giác rất ít người ở. Tôi chợt thấy một "bà đầm” đứng tuổi. Bà ta nhìn chúng tôi, nét mặt vô cảm. Sơn kéo tay tôi đi thẳng vào phòng cuối.
Căn phòng rộng nhưng hơi tối. Chỉ có một cái đèn “sò” gắn trên tường, toả ra thứ ánh sáng vàng vọt. Trên chiếc giường gỗ cũ kỹ, một người đàn ông tóc trắng xoá, nằm bất động. Chúng tôi đến bên giường. Sơn nắm lấy tay ông già, nói một câu tiếng Việt:
- Bác có đỡ mệt không?
- Cảm ơn! Đừng an ủi tôi. Anh đến đây là an ủi lớn nhất. Cả ông nữa… Cảm ơn! Tôi mãn nguyện rồi.
Câu chuyện cứ rời rạc. Tần ngần một lúc, Sơn kéo tay tôi…
Cho đến lúc lên xe, tôi vẫn chưa hiểu chuyện gì. Sơn nhìn tôi, vẫn nụ cười buồn:
- Chú biết không? Ông ấy đang gần đất xa trời, trước khi từ giã cõi đời, muốn được nói một câu bằng tiếng mẹ đẻ. Đã hơn ba mươi năm nay, ông ấy không được nói tiếng Việt trong ngôi nhà của chính mình. Vợ người Pháp. Các con không đứa nào chịu nói bằng ngôn ngữ của bố. Dù đó là bố đẻ của chúng…”
*
* *
- Đúng là câu chuyện buồn. Nhưng quả thật, tôi không tưởng tượng nổi.
- Ông là nhà văn, mà còn không tưởng tượng được? Tôi cũng vậy. Chuyện của một người xa lạ, sao cứ thấy day dứt mãi...
