"Có còn công lý?"

Nhà báo Trần Đình Bá

* Bao Công không bằng bao thư

* Bạn đọc tiếp tục bất bình

Sau khi phiên tòa phúc thẩm của TAND Hà Nội kết thúc với kết quả xét xử vô cùng phi lý, NNVN đã có cuộc phỏng vấn nhà báo Trần Đình Bá, nguyên phóng viên báo Quân đội Nhân dân.

>> Ranh giới mong manh
>> Kết thúc phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ Cty ICC kiện NNVN: Công lý đã thất bại!

Ông có theo dõi vụ Cty ICC kiện NNVN?

Sau khi phiên tòa sơ thẩm kết thúc trong thất vọng cách đây khoảng 30 tháng, chị Nghiêm Thị Hằng có đến gặp tôi, trông chị rất buồn. Chị bảo tôi: "Em thất vọng quá mất hết cả niềm tin, quá chán nản định bỏ cuộc vì cứ cái đà này mình có cố đến đâu cũng vô nghĩa. Anh là nhà báo chống tham nhũng lâu năm có nhiều kinh nghiệm, em rất cần lời khuyên của anh?".

Thế lúc đó ông khuyên chị Hằng thế nào?

Xem qua đống tài liệu đến cả ngàn trang, trong lòng tôi trào lên một sự nể trọng, kính phục và cảm thông trước ý chí, nghị lực và trách nhiệm của một nhà báo nữ với nghề nghiệp, với nhân dân của chị mà tôi tin tưởng chắc chắn rằng rất nhiều nhà báo nam không thể làm được.

Từ kinh nghiệm bản thân, từ sâu thẳm đáy lòng tôi không muốn một người con gái như chị phải tiếp tục chạy vạy đến nhiều vùng miền của đất nước, nhiều ngóc ngách của xã hội để tiếp tục sưu tầm tài liệu, tiếp tục cuộc chiến đấu cho chân lý, cho lợi ích của nhân dân, của đất nước, để rồi tiếp tục gánh chịu nỗi thất vọng ngày càng chua chát, cay đắng, nặng nề hơn. Nhưng tôi không thể khuyên chị bỏ cuộc.

Ông có thể nói cụ thể hơn?

Tôi bảo chị: Em đừng tin rằng với dăm mười báo, thậm chí hàng trăm bài báo phanh phui về một vụ tham nhũng với những bằng chứng pháp lý không thể chối cãi có thể đánh tan một đường dây tham nhũng. Và nếu như chúng ta cứ tin vào những lời tuyên bố hùng hồn của ai đó “Phải chống tham nhũng quyết liệt” là lời nói thật, là họ sẽ làm thật thì làm sao còn nạn tham nhũng đang hoành hành, đang tàn phá đất nước như hiện nay.

Nhưng những người làm báo chúng ta không vì thế mà chùn bước trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Em từng là một người lính Trường Sơn, đã chịu đựng và vượt qua bao vất vả thiếu thốn và sự ác liệt của chiến tranh. Nếu em bỏ cuộc chiến đấu này thì em có thực sự thanh thản với bao người đồng đội của em đã nằm xuống trên các chiến trường không? Chị khóc nức nở, rồi lủi thủi ra về. Tiễn chị ra cổng và tôi cũng không kìm được nước mắt. Qua cuộc trò chuyện đó, tôi tin rằng chị đã lường hết mọi gian khổ bất trắc, mọi áp lực nhưng chắc chị sẽ tiếp tục chiến đấu.

Ông có bình luận gì khi mà cuộc chiến đấu này lại có kết cục như vậy?

Biểu trưng của ngành Toà án chúng ta là một cái cân đĩa, đòn cân luôn luôn nằm ở góc 180⁰, 2 cái đĩa luôn luôn nằm thẳng nhau, không chênh lệch 1 ly. Điều đó khẳng định tòa của chúng ta xét xử luôn luôn công bằng, công minh vì công lý. Không như ở một nước nào đó “Cái gì không mua được bằng tiền sẽ mua được bằng rất nhiều tiền”; không như cái thời phong kiến “Nén bạc đâm toạc tờ giấy”, không như cái thời xa xưa “Chân lý chân gì cũng thế thôi”.

 Thế nhưng trong thực tế có hàng ngàn vụ án xét xử oan sai. Nếu tôi nhớ không nhầm thì có lần vị Chánh án TANDTC đã bộc bạch những lời gan ruột của mình trước một kỳ họp Quốc hội: “Tòa chúng ta xử thế nào cũng được”. Thay vì cần làm rõ vì sao Tòa của chúng ta lại có tình trạng đó mà tìm cách khắc phục, để không còn các vụ án oan sai thì hình như sau lời phát biểu đó vị Chánh án thanh liêm này phải nghỉ việc. Vì sao vậy?

Phải chăng vì năng lực của các quan tòa yếu kém? Theo tôi không phải như vậy, mà do cơ chế thị trường, do chạy án, do tham nhũng. Qua những bài viết của Báo NNVN và nhiều báo khác, qua tranh tụng của các luật sư, qua diễn biến của phiên tòa phúc thẩm, dư luận cho rằng đây là một ví dụ điển hình về tình trạng đó.

Ông có sáng kiến hoặc đề nghị gì với Báo NNVN và nhà báo Nghiêm Thị Hằng?

Tôi nghĩ rằng để chân lý không bị bẻ cong, để cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng thực sự có hiệu quả, các nhà lãnh đạo, các cơ quan chức năng cần xem vụ việc này như một vụ tham nhũng điển hình, một vụ bao che tham nhũng điển hình mà có sự chỉ đạo, xử lý thật nghiêm minh, thật kiên quyết. Bản chất của vụ án này là một vụ án tham nhũng nên chuyển cho cơ quan điều tra, điều tra tiến hành tố tụng.

Theo tôi Báo NNVN nên tiến hành mở một cuộc lấy chữ ký phản đối phán quyết sai trái của phiên tòa phúc thẩm trong đội ngũ các hội viên Hội Nhà báo, các luật sư và đông đảo bạn đọc báo NNVN. Sau đó báo tập hợp số chữ ký đó gửi cho các nhà lãnh đạo các cơ quan chức năng.

Ông có tin cách làm này hiệu quả?

Nếu các nhà lãnh đạo, các cơ quan chức năng vẫn không làm gì, sự phi lý của bản án vẫn có hiệu lực thì có nghĩa là: Nhà báo chống tham nhũng, báo chí chống tham nhũng, người dân chống tham nhũng chỉ là những hạt cát mà tham nhũng, bao che tham nhũng là cả một sa mạc mênh mông; Nhà báo chống tham nhũng, báo chí chống tham nhũng, người dân chống tham nhũng chỉ là một mũi kim trong lúc tham nhũng bao che tham nhũng như là một mặt trời chói nắng. Mũi kim có bao giờ che được ánh nắng mặt trời?

Nếu như vậy chị Nghiêm Thị Hằng chỉ có một việc nên làm là viết một cuốn sách về vụ án này. Tôi tin rằng, nó sẽ rất hấp dẫn, sẽ được bạn đọc đón nhận nồng nhiệt. Trên tất cả, cuốn sách sẽ để lại cho hậu thế một mảng màu sinh động trong bức tranh muôn màu của ngành Tòa án chúng ta vào thời điểm đất nước vừa kết thúc Đại lễ ngàn năm Thăng Long – Hà Nội.

Xin cảm ơn ông!