Mùa lễ hội Xuân 2017 mới bắt đầu được hơn chục ngày, nhưng những diễn biến tại một số lễ hội đã bộc lộ nhiều vấn đề khiến cơ quan quản lý - Bộ VH-TT&DL phải thực hiện công tác kiểm tra, đôn đốc các địa phương.
Hình ảnh không đẹp ở chốn tôn nghiêm
Theo ghi nhận của Bộ VH-TT&DL, một số lễ hội đầu năm: Lễ hội Gò Đống Đa (Hà Nội mùng 5 tết), Lễ hội Đền Hai Bà Trưng (Hà Nội mùng 6 tết), Lễ hội Tịch Điền Đọi Sơn (Hà Nam mùng 7 tết)… tái hiện và khẳng định truyền thống hào hùng của dân tộc và phát động ngày xuống đồng trong nhân dân, mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong nhân dân.
Cùng với đó, đến hết ngày 5/2/2017, tức mùng 9 tháng Giêng, lễ hội Cửa Ông (Quảng Ninh) đón gần 70 nghìn lượt người; Chùa Hương (Hà Nội) trên 160 nghìn lượt người; Miếu Bà (An Giang) đón gần 70 lượt; Yên Tử (Quảng Ninh) đón trên 360 nghìn lượt…
Theo bà Trịnh Thị Thủy - Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TT&DL), ngoài việc tuyên truyền về các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, của Bộ VH-TT&DL về quản lý lễ và tổ chức lễ hội; tuyên truyền về ý nghĩa, giá trị của di tích, lễ hội; tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân thực hiện nếp sống văn minh khi tham dự lễ hội tại nơi diễn ra lễ hội được thực hiện nghiêm túc thì công tác an ninh, trật tự, vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm cũng được đảm bảo.
Các lễ hội có một số tập tục mang yếu tố bạo lực thời gian trước, không phù hợp với xu thế thời đại đã có sự chuyển biến rõ rệt: Lễ hội Ném Thượng (Bắc Ninh) năm thứ hai không tổ chức chém lợn công khai giữa sân đình. Hội Đả cầu cướp phết ở Bàn Giàn (Vĩnh Phúc) diễn ra an toàn không xảy ra ẩu đả, đánh nhau.
Tuy nhiên, trong những ngày qua, một số hạn chế tại các lễ hội đã bị báo chí phản ánh nhiều đó là ý thức của người dân khi tham gia lễ hội, nên dẫn đến tình trạng: Trang phục không phù hợp với nơi tôn nghiêm, hình ảnh tranh cướp lộc gây phản cảm tại chùa Hương, đền Gióng Sóc Sơn…
Ngoài ra, hình ảnh treo cổ trâu đến chết tại một lễ hội ở Yên Bái được xác định là từ mùa lễ hội năm 2016 nhưng cũng gây phản cảm, năm nay, Bộ VH-TT&DL kiên quyết yêu cầu địa phương không để tái diễn hình ảnh phản cảm này.
Bà Trịnh Thị Thủy cũng cho biết: Bộ VH-TT&DL đã chủ động chỉ đạo các địa phương từ tháng 10 năm 2016 trong công tác quản lý, tổ chức lễ hội. Trong các năm trước, Bộ VH-TT&DL cũng cử các đoàn kiểm tra, đôn đốc công tác quản lý, tổ chức lễ hội ở địa phương do lãnh đạo Bộ dẫn đầu ngay từ trước Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, năm nay, công tác kiểm tra được triển khai chậm hơn.
Theo đó, Thứ trưởng Huỳnh Vĩnh Ái cùng các đơn vị chức năng sẽ kiểm tra công tác chuẩn bị, tổ chức lễ hội tại Đền Trần (Nam Định) ngày 10/2 (tức 14 tháng Giêng) và Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên cùng các đơn vị chức năng sẽ kiểm tra công tác chuẩn bị, tổ chức lễ hội tại Đền Trần Thương (Hà Nam) và Đền Trần (Thái Bình) ngày 8/2 (tức 12 tháng Giêng).
Ngoài tăng cường công tác kiểm tra lễ hội, Bộ VH-TT&DL cũng tham mưu Chính phủ ban hành Chỉ thị về việc tăng cường công tác quản lý, tổ chức lễ hội, lễ kỷ niệm trong thời gian sắp tới.
Theo Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên, công tác kiểm tra được thực hiện ngay trước ngày diễn ra các lễ hội, ngay tại di tích, với thành phần là đại diện lãnh đạo UBND các cấp của địa phương tổ chức lễ hội. Theo đó, yêu cầu địa phương có báo cáo phương án tổ chức lễ hội, kịch bản tổ chức, những hạn chế của mùa lễ hội trước sẽ được khắc phục như thế nào trong mùa lễ hội năm nay…
Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên cũng cho biết, đồng thời với công tác kiểm tra lễ hội, lãnh đạo Bộ cũng sẵn sàng đối thoại với các cơ quan báo chí về những bất cập, những vấn đề của lễ hội, đồng thời cùng với truyền thông tuyên truyền về quy tắc ứng xử, văn hóa đi lễ hội trong nhân dân.
Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên nhận định: “Lễ hội nào còn xảy ra tiêu cực, phản cảm, lãnh đạo địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ”.
Đối với lễ hội Đền Trần, Nam Định, Thứ trưởng Huỳnh Vĩnh Ái cho rằng, băn khoăn nhất vẫn là hiện tượng ném tiền vào kiệu rước, tranh cướp lộc. Tuy nhiên, năm nay, địa phương đã có kịch bản kỹ lưỡng trong công tác tổ chức để tránh hiện tượng này lặp lại.
