Thành công to lớn của đề án đã đưa chè Thái Nguyên đứng trước cơ hội lớn để vươn tầm bay cao, bay xa hơn nữa.
Chuyển dịch nhanh
Ngay trong năm đầu thực hiện đề án, các chỉ tiêu đều đã tăng vọt. Hết năm 2011, Thái Nguyên có gần 18.200 ha chè, tăng 1.141 ha so với 1 năm trước. Trong đó có trên 16.600 ha chè cho sản phẩm, năng suất đạt gần 109 tạ/ha, cao hơn năm 2010 gần 2 tạ/ha/năm, sản lượng đạt trên 181.000 tấn.
Đến trước Festival chè Quốc tế lần thứ hai 2013, Thái Nguyên có gần 19.000 ha chè, đứng thứ hai trong cả nước về diện tích trồng chè, sau tỉnh Lâm Đồng và là tỉnh dẫn đầu về năng suất, chất lượng chè với sản lượng chè búp tươi đạt gần 200.000 tấn/năm.
Sau 4 năm, với hàng ngàn ha chè trồng mới và trồng thay thế, diện tích chè hiện có của tỉnh Thái Nguyên đã là 20.600 ha (vượt chỉ tiêu đề án 2.100 ha). Điều đáng nói là diện tích trên vẫn tiếp tục được nâng lên khi số lượng đăng ký trồng mới và thay thế của người dân trong năm 2015 là 1.000 ha.
Ngay từ khi triển khai đề án, tỉnh Thái Nguyên ban hành hàng loạt chính sách khuyến khích cho cây chè như thực hiện trợ giá giống chè cho diện tích trồng mới và trồng lại chè có năng suất cao, chất lượng tốt, mức trợ giá từ 30 - 100%.
Đội ngũ cán bộ nông nghiệp thường xuyên có mặt tại các vùng chè. Lực lượng này giữ vai trò chủ lực trong việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong canh tác, chuyển đổi giống, nâng cao giá trị SX chè.
Các nhà khoa học trên địa bàn tỉnh luôn sát cánh cùng nông dân đưa giống chè mới chất lượng cao, được thị trường ưa chuộng như LDP1, Keo Am Tích, Phúc Vân Tiên, Kim Tuyên... vào nghiên cứu, thử nghiệm và chuyển giao cho bà con.
Hàng chục mô hình SX chè VietGAP được thực hiện, hàng trăm tổ chức, cá nhân được cấp chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể "Chè Thái Nguyên" đã làm cho các HTX, làng nghề SX, chế biến chè tăng cả về số lượng, quy mô, hiệu quả hoạt động SXKD.
Việc chuyển dịch cơ cấu giống chè cũng là một thành công đặc biệt trong quá trình thực hiện đề án. Với tỷ lệ 56,4% chè giống mới, năng suất vượt trên 110 tạ/ha thì sản lượng chè Thái Nguyên hứa hẹn sẽ cho con số trên 200.000 tấn/năm.
Điều đáng nói là việc chuyển dịch cơ cấu giống chè đã làm cho chất lượng, giá trị chè Thái vượt trội. Từ chỗ giá bán của vùng chè đặc sản như Tân Cương, Phúc Xuân, Phúc Trìu… thời điểm 4 năm trước chỉ vào 150.000 - 200.000 đ/kg đã được nâng lên 350.000 - 400.000 đ/kg.
Vùng chè Phú Lương, Đại Từ, Đồng Hỷ, Phổ Yên, Sông Công cũng tăng từ 50.000 - 100.000 đ/kg lên trên 200.000 đ/kg. Vùng chè Định Hóa, Võ Nhai, Phú Bình, trước đây với giá chỉ vài chục ngàn thì nay đã nâng lên trên 100.000 đ/kg.
| "Qua hai lần tổ chức thành công Festival trà quốc tế, cùng với những tín hiệu khả quan từ thị trường và nhà đầu tư, nhiều cơ hội và kỳ vọng đang đón đợi bước nhảy vọt mới của chè Thái Nguyên trong tương lai", ông Long nhấn mạnh. |
Hiệu quả thực hiện đề án được đội ngũ cán bộ quản lý cũng như người làm chè Thái Nguyên đánh giá cao. Là huyện có diện tích chè lớn nhất tỉnh với gần 5.000 ha, ông Lê Thanh Sơn, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đại Từ cho biết, đề án đã đưa cây chè từ chỗ là cây xóa đói, giảm nghèo trở thành cây mũi nhọn, cây làm giàu của người dân.
Bà Đỗ Thị Hiệp, Chủ nhiệm HTX Chè Tân Hương, TP Thái Nguyên cho biết, qua đề án và sự hỗ trợ của các ngành, kể từ khi sản phẩm của HTX Chè Tân Hương được làm theo tiêu chuẩn Quốc tế UTZ Certified thì không đủ để tiêu thụ mà giá luôn cao.
Cơ hội mới
Ông Hoàng Văn Dũng, PGĐ Sở NN-PTNT Thái Nguyên cho biết: "Trong khi diện tích chè của một số tỉnh có xu hướng giảm nhưng tại Thái Nguyên đã tăng nhanh. Thực tế đó khẳng định, việc phát triển chè của tỉnh Thái Nguyên đã đi đúng định hướng, tạo ra nền tảng cơ sở quan trọng với một vùng nguyên liệu tiềm năng, bền vững.
Rõ ràng, thị trường đã tạo ra và là tín hiệu để cơ quan quản lý tiếp tục lộ trình khẳng định vị thế chè Thái.
Để chè Thái tiếp tục duy trì thương hiệu thủ phủ chè Việt thì cần gia tăng giá trị cho sản phẩm. Mục tiêu trong tương lai thì chè Thái Nguyên không chỉ mãi thống soái thị trường nội tiêu với giá cao mà phải vươn xa hơn với chiến lược phát triển sản phẩm đến giá trị, đẳng cấp cao hơn nữa.
Hiện tại, người làm chè, sản phẩm chè Thái đã sẵn sàng cho mục tiêu trên. Khi các doanh nghiệp lớn với vai trò vừa là động lực thúc đẩy, vừa là đầu kéo tham gia nâng tầm thương hiệu cho sản phẩm thì cơ quan quản lý sẽ tiếp tục cụ thể hóa cơ chế chính sách phù hợp để hỗ trợ sự phát triển".
Ông Dương Ngọc Long, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên cho biết, mới đây, Cty CP Đầu tư phát triển Yên Bình đã xin cấp phép đầu tư dự án nghiên cứu, SX, chế biến và kinh doanh chè xanh Thái Nguyên bằng công nghệ cao tại khu tổ hợp nông nghiệp công nghệ cao Yên Bình.
Đây là một dự án có quy mô lớn với tổng mức đầu tư hàng chục triệu đô la mà sản phẩm không còn đơn thuần là chè mạn xanh thông thường nữa. Nó có thể được nâng tầm với công nghệ chế biến sâu để trở thành những thức uống cao cấp, phổ biến mang tầm quốc tế; cũng có thể là thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh… với giá trị gia tăng cao hơn rất nhiều lần so với giá chè hiện tại.
