Có một nông thôn mới ở Trung Quốc

Bình Tây vương phủ - tâm điểm du lịch của Trịnh Các Trang

Trong chuyến đi học tập, nghiên cứu tại Trung Quốc vào thu đông năm 2008 kéo dài 2 tháng, tôi có điều kiện đến nhiều vùng nông thôn của Trung Quốc thuộc Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiểm Tây và Vân Nam. Quả là sau hơn 30 năm thực hiện "Cải cách mở cửa", Trung Quốc đã có những bước tiến thần kỳ về kinh tế - xã hội, biến Trung Quốc trở thành một cực của thế giới hiện đại. Tuy nhiên, người ta vẫn nghi ngờ mà đặt vấn đề, rằng Trung Quốc mới phát triển ngang tầm thế giới ở các trung tâm và thành phố lớn thôi, chứ nông thôn Trung Quốc vẫn còn nghèo nàn lắm.

Điều đó, tôi nghĩ là không sai, nhưng cũng không hoàn toàn đúng. Đất nước này trải rộng mênh mông bắc - nam, đông - tây, đa dân tộc mà phần đông dân số vẫn sống chủ yếu bằng nông nghiệp ở khu vực nông thôn, miền núi, nên cái chuyện nghèo nàn và lạc hậu là điều khó tránh khỏi. Song chẳng lẽ, trong cơn lốc của cải cách mở cửa, nông nghiệp nông thôn lại không có gì mới sao? Trung Quốc hiện đang sở hữu những giống cây trồng, đặc biệt là các giống lúa nước cao sản nhất thế giới, ấy là thành tựu. Dường như thế là chưa đủ, người ta vẫn đang trông chờ một mô hình nông thôn mới vừa phù hợp với kinh tế - xã hội - văn hóa Trung Quốc, vừa chứa đựng sự tiến bộ của thế giới, nhất là về chủ thể và hình thái.

Trịnh Các Trang là một thôn làng được xem là mô hình nông thôn mới của Trung Quốc. Trịnh Các Trang thuộc khu Xương Bình ngoại ô Bắc Kinh. Cùng với Tử Cấm Thành - Thiên An Môn - Trịnh Các Trang nằm trên một trục thẳng và cách chừng 20 km. Nơi đây, xưa từng là trại nuôi ngựa của triều đình phong kiến nhà Thanh.

Khách sạn 4 sao Bên Hồ ở Trịnh Các Trang.

Vốn có quang cảnh thiên nhiên hữu tình với suối nước nóng và dòng sông Ôn Du thơ mộng, nên đến năm Khang Hy thứ 51 (đầu thế kỷ 18), nơi đây được xây cất thành phủ đệ của Bình Tây Vương, một trong những người con trai của Khang Hy. Và chính vị vua này cũng thường lui về đây tĩnh dưỡng hưởng không khí trong lành của vùng thôn quê, tránh xa sự ồn ào, bức bối của công việc nơi triều chính kinh thành. Bình Tây Vương phủ ngày xưa, nay được tôn tạo và trở thành tâm điểm của tour du lịch Bắc Kinh - Trịnh Các Trang.

Với diện tích gần 3 km vuông và có một lịch sử lâu đời như vậy, nên từ ngày đầu Trung Quốc xây dựng CNXH thì thôn làng này cũng đã được chọn là mô hình điểm. Nơi đây từng đón tiếp nhiều vị nguyên thủ quốc gia đến thăm, trong đó có cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Khi ấy, Trịnh Các Trang cũng đã gửi tặng Việt Nam 50 con bò sữa giống tốt. Song trong cái nền chung kinh tế xã hội kiểu bao cấp của Trung Quốc, Trịnh Các Trang cũng tàn đi như bao mô hình điểm của Trung Quốc (hay Liên Xô, các nước trong phe XHCN và Việt Nam trước đây), nếu không có luồng sinh lực mới của cải cách mở cửa, với sự xuất hiện của kinh tế thị trường.

Đó là gì? Trong cái eo hẹp, bó buộc của kinh tế bao cấp ngày ấy, một nhóm thợ xây dựng của làng bắt đầu gây dựng cơ nghiệp bằng cách tập trung nhau lại thành nhóm chuyên kinh doanh xây dựng. Vốn nhỏ thì lấy công làm lãi, chắt chiu mà lên dần. Trải ba chục năm, từ nhóm thợ nòng cốt ban đầu của làng ấy, này lớn mạnh thành Tập đoàn kinh tế Hồng Phúc (tức Phúc lớn) với đội ngũ nhân viên, lao động chủ yếu là con em trong làng, kinh doanh bằng 5 nhóm nghề (xây dựng, khoa học kỹ thuật, du lịch, giáo dục đào tạo, dịch vụ). Sản xuất nông nghiệp chỉ là thứ yếu.

Cán bộ thôn giới thiệu với đoàn cán bộ Việt Nam sa bàn toàn bộ Trịnh Các trang (Bắc Kinh)

Đến Trịnh Các Trang hôm nay, người ta không khỏi ngạc nhiên bởi, làng có riêng một tour du lịch: Nhà trưng bày lịch sử và mô hình quy hoạch làng - Tượng đài ngọn đuốc Olimpic (đây là làng duy nhất được rước đuốc Olimpic Bắc Kinh 2008) - Thủy thành Thạch Đầu ký (một trong những phim trường Hồng Lâu Mộng bản mới) - Đi du thuyền trên sông Ôn Du - Tắm nước nóng ở thủy cung thể thao - Thăm Thanh vương tỉnh (giếng nước vương phủ nhà Thanh) và Bình Tây vương phủ; thêm nữa, làng có cả trường đại học với nhiều chuyên ngành đào tạo; hệ thống siêu thị, cùng khách sạn Bên Hồ cỡ 4 sao…Chính vì thế, nguồn thu của Trịnh Các Trang khá đa dạng và ổn định theo đà tăng tiến. Và sự ổn định trên đà thăng tiến này chính là nhờ vai trò chủ đạo, bao thầu từ A-Z của Tập đoàn kinh tế Hồng Phúc. (Còn nữa)