- Thưa thầy, nhân dịp mừng thọ thầy tám mươi, con xin thầy cho con đến… đằng kia, nói với bà Mận cho đón chú út về, rồi trong lễ mừng thọ, nhân tiện có đủ mặt họ hàng, thầy công bố luôn chuyện ấy, để niềm vui được trọn vẹn…
Nghe người con cả, một người con chí hiếu, nói vậy, lòng dạ ông Hà cứ bồi hồi, ngổn ngang trăm mối. Cách đây đúng hai mươi năm, ngày ấy ông vừa tuổi sáu mươi. Sáu mươi, nhưng sức lực của ông vẫn chẳng khác những anh trai làng là mấy. Gặp cô Mận ở cuối làng, lúc ấy mới ba mươi tư, chồng chết đã mấy năm, ông đâm để ý. Mấy lần đi ngang qua nhau, mấy lời lửng lơ, mấy lần ông “đầu mày” và cũng thấy cô “cuối mắt” đáp lại. Đêm ấy, ông đánh liều vào nhà cô, may chẳng ai nhìn thấy.
Thấy ông, cô chẳng nói gì, chỉ lặng lẽ rót nước vối ra cái bát đàn bưng đến. Hai đứa con gái cô, đứa mười hai đứa lên tám, đã ngủ lăn lóc. Đón bát nước, ông tiện thể nắm tay cô. Cô cúi đầu. Cạn bát nước, ông ôm lấy cô… Xong việc, cô chỉ hỏi ông mỗi một câu “Nhỡ tôi có chửa, thì có nuôi được con không?”, ông hăng hái gật đầu. Mấy tháng sau, cái bụng cô cứ lùm lùm cùng với tiếng xì xào của dân làng.
Trước ngày cô đẻ, ông chỉ kịp lẻn đến, đùm cho cô mấy chục trứng gà với mấy trăm ngàn bạc, rồi từ đó, ông biền biệt không đến nữa. Khi biết tin thằng bé thi đỗ vào trường cao đẳng của tỉnh nhà, ông cũng chỉ nhờ người đưa cho cô được triệu bạc… Giờ thì thằng bé đã học hết năm thứ hai, chỉ chừng năm nữa là ra trường. Trầm ngâm một lát, ông mới ngập ngừng bảo con:
- Thấy chỉ sợ… bà ấy không cho nó nhận bố. Chừng ấy năm… thầy đã tệ bạc với bà ấy, lại thiếu trách nhiệm với thằng bé…
- Chuyện ấy thầy đừng lo, cứ để con.
Nghe anh Thuỷ, con cả ông Hà, người còn hơn cả tuổi mình, cứ một thưa hai gửi gọi mình bằng dì, trình bầy về chuyện ông muốn đón thằng Thuận - đứa con trai có được sau cái đêm “gió táp mưa sa” với ông già sáu chục ngày ấy - về dự lễ mừng thọ, rồi cũng làm lễ nhận con luôn, và nguyện vọng của anh em Thuỷ muốn có anh có em, lúc đầu, bà Mận chỉ thấy lòng mình trào lên cả nỗi chua xót lẫn nỗi giận hờn. Hai mươi năm trời đằng đẵng, bà vật lộn nuôi giọt máu của ông trong sự ghẻ lạnh, xì xèo của người đời.
Bà đâu có phải con người dâm đãng, chỉ vì lúc đó chồng chết, mà cả hai đứa con đều là gái, sợ sau này chúng nó đi lấy chồng hết, một mình vò võ, nên bà mới có ý định “kiếm thêm” đứa nữa, nếu được trời thương gái goá mà cho thằng cu, thì còn hòng có chỗ nương tựa lúc tuổi già. Thế nên sau khi có thằng Thuận, tuổi chưa đến bốn mươi, bà vẫn còn khá mặn mà. Nhiều kẻ tưởng bà… thiếu thốn cái nọ cái kia, buông lời gạ gẫm, đều bị bà mắng té tát. Cũng may mà thằng Thuận là đứa con ngoan ngoãn, hiếu thảo. Nhưng cứ nghĩ đến cái sự tệ bạc của bố nó, bà lại đâm giận. Ngoài mấy chục quả trứng với vài trăm ngàn bạc lúc bà sinh, với lại triệu bạc lúc nó đi học, thì tuyệt nhiên không…
Giá như nó là đứa hư hỏng, nghiện ngập cờ bạc thì liệu giờ ông ấy có nhận nó không? Đã định từ chối, nhưng rồi nghĩ lại, bà lại thấy cái lẽ khác. Lúc ấy, ông ấy cũng phải lo cho gia đình ông ấy. Với lại, dù ông ấy có công khai đi lại với bà thì cũng không ổn. Còn bà, thì mục đích là có thằng cu đã đạt. Mình đã vậy, còn con, chẳng lẽ để nó mang tiếng không bố cả đời. Mấy đứa con nhà ông Hà cũng đều tử tế, cho nó về nhận bố, nhận các anh chị cũng hay…
Đám mừng thọ ông Hà đang lúc tưng bừng nhất thì vợ Thuỷ ở đâu chạy về, ghé sát tai chồng:
- Anh ra ngay mà đưa mẹ về. Mẹ đang chửi nhau với bà Mận đấy.
Ba chân bốn cẳng chạy ra, Thuỷ thấy mẹ mình, tuổi cũng vừa tám mươi, đang túm chặt lấy tóc bà Mận mà chửi bới bằng một thứ giọng thều thào rằng con đĩ thế này, con đĩ thế kia, dám cướp chồng bà…Gỡ được mẹ ra, Thuỷ thụp xuống:
- Con lạy bu, con lạy bu, bu về đi không thì làng xóm người ta cười chết.
Còn bà Mận thì bảo:
- Tôi đứng im cho bà ấy muốn làm gì thì làm, vì bà ấy già rồi, có đánh tôi cũng chả thấy đau. Với lại tôi chỉ sợ tôi vùng ra một cái thì bà ấy ngã, mà có làm sao thì tôi ân hận cả đời. Tám chục tuổi đầu rồi còn gì.
