Công ty 'nửa dơi nửa chuột'

Hồ chứa rác lộ thiên trên núi Pú Lo sau khi được “nâng cấp”

Công ty Môi trường đô thị TX.Nghĩa Lộ (Yên Bái) có nhiệm vụ: Vệ sinh thu gom, vận chuyển rác thải, thu phí vệ sinh môi trường, duy tu bảo dưỡng công trình giao thông nội thị, quản lý vận hành sửa chữa hệ thống điện chiếu sáng, trồng, chăm sóc cây xanh đường phố, quản lý tôn tạo nghĩa trang nhân dân… Mang danh là Cty, nhưng lại là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND thị xã. Một kiểu Cty 'nửa dơi nửa chuột' đang lún sâu vào chính bãi rác thải mà Cty đã thu gom…

TX.Nghĩa Lộ được tái lập ngày 15/5/1995, ban đầu chỉ có một đội thu gom rác thải trên các tuyến phố, sau 2 năm đi vào hoạt động, do nhu cầu công việc đội vệ sinh môi trường được “nâng cấp” thành Cty Môi trường đô thị TX.Nghĩa Lộ.

Hàng năm Cty phải thu gom, vận chuyển, chôn lấp 16.500-17.000m3 rác thải, duy tu bảo dưỡng 15 km đường giao thông nội thị và 3 cầu treo: Bản Xa, Pú Trạng và Bản Bay. Ngoài ra, trồng cây cảnh quan đô thị, quản lý hệ thống đèn chiếu sáng, chăm sóc 3.117 cây xanh đường phố, chăm sóc khuôn viên, vườn hoa, thu dọn vệ sinh nghĩa trang… Kinh phí Cty được phân bổ năm 2015 là 3,191 tỷ, trong đó thu phí vệ sinh môi trường là 300 triệu. Năm 2016 kinh phí Cty được phân bổ 3,596 tỷ, trong đó thu phí vệ sinh môi trường là 300 triệu, khối lượng thu gom rác thải là 17.000m3.

Theo quyết định, thì Cty là đơn vị sự nghiệp có thu, giống như nhiều đơn vị sự nghiệp khác, hàng năm kinh phí hoạt động do UBND TX.Nghĩa Lộ phân bổ, Cty không được hạch toán kinh doanh, không được thực hiện Luật Doanh nghiệp. Trong khi đó ngành nghề của Cty được xếp vào loại ngành nghề độc hại, người lao động được hưởng phụ cấp độc hại, được nghỉ hưu trước tuổi theo Luật Lao động.

Một góc hồ chứa rác

Do là đơn vị sự nghiệp có thu, nên lương của người lao động rất thấp, đời sống không đảm bảo, công nhân mắc một số bệnh nghề nghiệp… Từ đó ảnh hưởng tới tâm lý của người lao động.

Theo một lãnh đạo TX.Nghĩa Lộ: Trước Tết Ất Mùi 2015, công nhân của Cty tuyên bố nghỉ việc, dừng thu gom rác thải. Khiến lãnh đạo UBND TX.Nghĩa Lộ phải gặp gỡ, động viên và hỗ trợ. Nếu không thì TX.Nghĩa Lộ sẽ ngập rác chỉ trong vài ngày Tết. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới bộ mặt của thị xã văn hóa, du lịch mà tỉnh Yên Bái đang xây dựng.

Điều đáng lo ngại nhất là bãi rác thải của Cty được xây dựng trên đồi Pú Lo, thuộc thôn Pá Làng, X.Nghĩa Phúc. Đây là bãi rác lộ thiên, lại nằm trên đồi cao nguy cơ chất thải độc hại từ bãi rác ngấm xuống nguồn nước của thôn Pá Làng và một số hộ dân phường Pú Trạng là điều không tránh khỏi.

Trước năm 2015, bãi rác đổ vào hẻm đồi ngay cạnh đường lên xã Phúc Sơn (Văn Chấn). Do bãi rác thải lộ thiên không được chôn lấp nên mùi xú uế lan rộng cả một vùng đã ảnh hưởng tới cuộc sống của nhiều hộ dân xã Nghĩa Phúc và phường Pú Trạng. Sau khi người dân kêu khản cổ năm 2015 tỉnh Yên Bái mới cấp kinh phí “nâng cấp” bãi rác, đào đắp thành hồ nhân tạo chôn rác rộng 2 ha tại chính bãi rác đó.

Theo ông Lò Minh Trung, GĐ Cty: Theo thiết kế dưới đáy hồ rác được trải bạt chống thấm, ngăn chất độc hại ngấm vào môi trường. Nhưng theo quan sát của PV báo Nông nghiệp Việt Nam thì hồ rác không hề có bạt chống thấm dưới đáy cũng như xung quanh. Rác thải đổ thẳng xuống hồ, phía cuối hồ rác được xây dựng 2 ao lắng nước xanh lè không một loại thủy sinh nào sống được. Ông Trung cho biết thêm: Do bờ đập hồ rác được nâng cao, đường cống thoát nước bị lấp, đơn vị thi công vẫn chưa làm, khi trời mưa nước không có lối thoát ngấm vào lòng đất. Nếu mưa to hồ rác không chứa hết thì nước sẽ tràn ra ngoài…

Bãi rác lộ thiên trên đồi Pú Lo của TX.Nghĩa Lộ đã tiếp nhận rác thải từ mấy tháng nay, với bề mặt đáy của hồ rác chúng tôi ước chừng khoảng 15.000m2 đang bắt đầu ngập rác thải, nhưng vẫn chưa được xứ lý chôn lấp ngoài việc… đốt, khiến khói bay mù mịt, khét lẹt. Nguy cơ ô nhiễm môi trường đã hiện hữu từ hồ rác lộ thiên này, đe dọa cuộc sống của nhiều hộ dân sống xung quanh.

Lãnh đạo tỉnh Yên Bái cần sớm xóa bỏ công ty 'nửa dơi nửa chuột' là Cty MTĐT TX.Nghĩa Lộ để thành lập Cty CP, hay Cty TNHH đảm bảo quyền lợi của người lao động mà công việc của họ mang lại. Tết Bính Thân sắp tới nếu công nhân Cty quyết không thu gom rác thải thì điều gì sẽ xảy ra?