Đằng sau việc di dân siêu nhanh

Xây dựng khu tái định cư (TĐC) chậm cùng khuất tất của cán bộ ban bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) huyện Phổ Yên đã làm cho người dân gặp phải những hạt sạn khó nhằn.

Di dân nhanh, xây khu TĐC rùa bò

Không thể phủ nhận nỗ lực của tỉnh Thái Nguyên trong việc thực hiện công tác dân vận để sớm có mặt bằng bàn giao cho dự án 3,2 tỉ USD của Cty Samsung Electronies Việt Nam tại huyện Phổ Yên.

UBND tỉnh Thái Nguyên đã áp dụng cơ chế khuyến khích bằng tài chính để người dân sớm bàn giao mặt bằng phục vụ dự án. Chỉ trong vòng 20 ngày sau khi dự án được cấp giấy phép đầu tư, tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức di dời trên 50 hộ dân để bàn giao 50ha đất cho chủ đầu tư phục vụ lễ khởi công. 39 ngày tiếp theo, lại có thêm 50ha được kiểm đếm, bồi thường xong. Như vậy, trong 59 ngày, 100ha mặt bằng đã được kiểm đếm, bồi thường và GPMB.

Đầu tiên phải kể đến sự chậm trễ của Cty CP Đầu tư Phát triển Yên Bình trong việc xây dựng khu TĐC cho người dân phải di dời nhường đất cho dự án. 10ha đất dành cho xây dựng khu TĐC tại xóm An Bình, Thái Bình, Chiến Thắng đã được chi trả xong. UBND cấp xã cũng đã thực hiện xong việc xét TĐC cho các hộ dân nhưng chưa thể giao được đất cho người dân an cư vì hạ tầng chưa hoàn thiện.

Không những vậy, trên 120ha đã được GPMB, ảnh hưởng đến hơn 100 hộ dân nhưng khu TĐC thì vẫn đang trong quá trình lập quy hoạch. Đó là khu TĐC xã Hồng Tiến và thị trấn Bãi Bông. Ở khu TĐC này, Cty Yên Bình thậm chí còn chưa đóng mốc GPMB và đến đầu tháng 6 vẫn chưa chuyển bản đồ để cơ quan chức năng triển khai thu hồi đất.

Những người dân đã di dời phục vụ dự án đang phải sống nhờ, sống tạm, còn một số hộ vẫn kiên quyết bám trụ vì “chờ TĐC”. Như 8 hộ dân ở xóm An Bình vẫn đang chờ được bố trí TĐC, họ kiên quyết không nhận khoản tiền hỗ trợ 35 triệu đồng để di dời ra nơi ở tạm.

Khuất tất của cán bộ GPMB

Việc thực hiện kiểm kê, GPMB trong thời gian quá ngắn đã khiến đơn vị thực hiện bản đồ trích đo chưa thể quy chủ cho nhiều thửa đất, bản đồ cũng chưa được thẩm định ngay của Sở TN-MT trước khi bồi thường cho người dân. Đây là yếu tố kỹ thuật có thể làm phát sinh những khuất tất trong quá trình bồi thường.

Ông Đỗ Văn Kỳ (xóm Thái Bình, xã Đồng Tiến) là hộ dân đã bị cán bộ ban bồi thường GPMB huyện Phổ Yên kiểm kê “nhầm” hàng nghìn m² đất, suýt mất trắng hàng trăm triệu đồng. Ông Kỳ cho hay: “Khi đo bản đồ gia đình tôi đã hỏi diện tích được đền bù khoảng 17.000m² nhưng giấy mời ra nhận tiền lại chỉ kê hơn 15.000m². Gia đình đã nhiều lần kiến nghị làm cho rõ, mỗi lần kiến nghị họ lại kê thêm cho một mã đất nữa, có lần nhận thêm 50 triệu đồng, có lần được 23 triệu đồng”.

Ông Đỗ Văn Kỳ (người đeo kính) tường trình vụ việc

Cuối tháng 2/2013, tình cờ người nhà ông Kỳ biết thông tin về việc có người ở xóm khác nhận tiền bồi thường một thửa đất trên 1.000m² dọc theo đất của gia đình ông Kỳ. Không biết cụ thể ai đã nhận tiền bồi thường thửa đất đó, một lần nữa ông Kỳ tiếp tục kiến nghị ra xã Đồng Tiến.

Đến ngày 20/2, ông Nguyễn Văn Tuấn (Tổ trưởng tổ công tác) thực hiện kiểm đếm khu vực kể trên đã đến gặp ông Kỳ và nhận là “nhầm” khi kê khai. Diện tích thửa đất rộng 1.580,7m² của gia đình ông Kỳ đã được kê khai và bồi thường cho ông Nguyễn Văn Thạch ở xóm Tân Hoa, xã Đồng Tiến với số tiền gần 279 triệu đồng.

Tối 25/2, ông Kỳ đã nhận lại gần 279 triệu đồng bồi thường cho thửa đất nói trên của gia đình mình. Khi đến nhận tiền, ông Kỳ được ông Tuấn đưa cho một tờ biên bản thống nhất việc nhận tiền bồi thường GPMB không ghi ngày, ghi địa điểm là UBND xã Đồng Tiến với thành phần có cả chủ tịch UBND xã, cán bộ địa chính xã và ông Nguyễn Văn Thạch – người nhận “nhầm” tiền bồi thường.

Nhưng thực tế việc trao trả tiền cho ông Kỳ được ông Tuấn thực hiện tại nhà riêng, vào buổi tối và không có sự tham gia của các thành phần kể trên. Sau vụ việc này, người dân trong diện phải di dời đã có tâm lý lo lắng về tính chính xác, minh bạch của việc kê khai, kiểm đếm bồi thường.

Ngày 4/4, lãnh đạo UBND huyện và Ban bồi thường GPMB đã đến thực địa kiểm tra. Ngoài thửa đất của gia đình ông Kỳ được gán nhầm sang cho ông Nguyễn Văn Thạch, Ban bồi thường GPMB phát hiện tiếp thửa đất 177 (490) diện tích 615,1m² vốn của ông Tạ Văn Phúc cũng được kê khai cho ông Thạch. Tổng cộng ông Thạch nhận số tiền bồi thường, hỗ trợ cho cả hai thửa đất là trên 468 triệu đồng.

Ông Đỗ Tất Thành (Trưởng Ban bồi thường GPMB huyện Phổ Yên) cho biết, việc kê khai và bồi thường cho ông Nguyễn Văn Thạch là sai khi quy đất ông Kỳ thành đất ông Thạch không có cơ sở. Đồng thời lại cắt đất cùng thửa của ông Phúc ra thành một thửa riêng biệt, tính là đất liền kề cho ông Thạch, trong khi ông Thạch không có đất và không có giấy tờ mua bán về đất.