Có dịp đi cùng các cán bộ Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây có củ (Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm) thăm một số mô hình trồng khoai lang theo qui trình canh tác cải tiến của Viện mới được xây dựng, chúng tôi thực sự bị thuyết phục bởi những cải tiến kỹ thuật và hiệu quả của quy trình mới này, xin ghi lại để bà con các nơi tham khảo, áp dụng.
Chọn và làm đất: Nên chọn đất cát pha, đất thịt nhẹ; làm đất kỹ, bón lót nhiều phân chuồng. Trong trường hợp phải trồng khoai trên đất xấu, trên đất ruộng mạ… cần cày bừa, làm đất kỹ và bổ sung thêm đất nhỏ, đất bột vào giữa luống rồi mới đặt dây trồng.
Chọn giống: Chọn giống tốt, đặc biệt là các đoạn thân bánh tẻ, thân đoạn 1 để trồng sẽ cho củ nhiều, củ to, năng suất cao và chất lượng khoai ngon, mẫu mã củ đẹp, bán được giá cao.
Cách trồng: Theo cách truyền thống, nông dân thường trồng dây ngiêng 30-45o theo lối áp tường nên chỉ có 1-2 mắt dây là có khả năng ra củ, các mắt trồng sâu và các mắt trồng nông phía trên không ra được củ. Theo phương pháp cải tiến, bà con trồng 1 dây thẳng hàng giữa luống gối đuôi nhau. Khoảng cách trồng 4 dây/1 m dài (mỗi dây cắt dài 35cm, trừ lại 10cm vươn lên trên mặt đất, như vậy các dây trồng gối nhau 25cm dưới mặt đất sẽ tạo điều kiện cho các mắt mầm ra củ nhiều hơn). Khi đặt dây bà con cuộn hết các lá phía dưới lại quanh thân rồi vùi hết dưới đất, chỉ chừa phần ngọn 10cm vươn lên khỏi mặt đất sẽ hạn chế dây bị mất nhiều hơi nước như cách trồng cũ, sẽ nhanh bén rễ hồi xanh hơn, hầu hết các mắt mầm trên hom dây đều có khả năng ra củ do đó cho năng suất cao hơn. Tháo nước vào rãnh sau khi trồng 3-5 ngày để đảm bảo có đủ độ ẩm cho khoai sinh trưởng, phát triển tốt.
Chăm sóc: - Trong 1 vụ khoai chỉ nên vun xới kết hợp bón thúc 2 lần: lần 1 sau trồng 20-25 ngày; lần 2 sau lần 1 từ 15-20 ngày. Không nên cuốc xới nhiều và cuốc xới muộn làm ảnh hưởng đến sự hình thành củ và tích lũy tinh bột trong củ.
- Bấm ngọn khi dây đã dài khoảng 25cm (35-40 ngày sau trồng) cho ra nhiều nhánh cấp 1 vừa để lấy nhiều đoạn giống đoạn 1 cung cấp cho sản xuất (giống đoạn 1 cho nhiều củ hơn giống đoạn 2), vừa giúp cho cây tổng hợp được nhiều chất hữu cơ hơn để nuôi củ tốt hơn.
- Nhấc dây cho đứt bớt rễ phụ tập trung dinh dưỡng nuôi củ lớn sau trồng 35-45 ngày.
Phòng trừ bọ hà: - Lên luống cao, vun kỹ không để củ lộ ra nhằm hạn chế bọ hà đẻ trứng vào củ. Trồng luân canh với các cây trồng khác, đặc biệt là lúa nước.
- Trước khi thu hoạch 20 ngày, cắt củ khoai thành nhiều mảnh rải trên mặt ruộng nhử bọ hà trưởng thành đến đẻ trứng rồi sáng hôm sau thu gom đem tiêu hủy. Kết hợp rải các loại thuốc như Basudin 10H, Regent 5G… vào giữa luống (1kg/sào Bắc bộ) trước khi thu hoạch 15-20 ngày để diệt hết con trưởng thành, ngăn không cho chúng đẻ trứng gây hại.
Để biết thêm thông tin, bà con có thể liên hệ với: TS. Nguyễn Thế Yên, Trưởng bộ môn khoai lang - Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây có củ (Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm) tại địa chỉ: Gia Lộc - Hải Dương, ĐT: 0320. 3716387, 092109226.
