Đi bằng đôi chân mình: Lấy đức làm đầu

Bà là người bạn đời của ông Lê Văn Lương, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tổ chức Trung ương, Bí thư Thành ủy Hà Nội.

Vị Đại tá, nguyên Phó Cục trưởng Cục Cảnh vệ - Bộ Công an, năm nay 94 tuổi song trò chuyện vẫn cứ sang sảng và đầy dí dỏm.

Không cậy thế cán bộ cao cấp

Khi còn công tác, bà luôn bận rộn, vừa làm nhiệm vụ bảo vệ lãnh tụ Đảng và Nhà nước, bà vừa dành thời gian chăm sóc con cái. Còn ông, toàn bộ thời gian dành cho công tác chuyên môn, không biết việc nhà.

Khi tôi hỏi, bà có khi nào phải can thiệp vào việc học hành của các con hay không? Bà Bích Thuận dứt khoát: “Cả đời tôi lẫn đời các con, tôi chưa bao giờ đến nói với thầy xin điểm. Các con tôi ở lớp đã học giỏi rồi, thi điểm lại cao. Đến nỗi Bộ Giáo dục họ còn nói rằng các cháu muốn ở bên quân đội hay sang học ở Đại học Bách khoa, đi đâu cũng được”.

Bà Bích Thuận kể lại, chăm chỉ học tập là truyền thống của gia đình, của dòng họ cả hai bên. Bản thân bà, làm đến Cục phó vẫn tiếp tục trau dồi kiến thức chuyên môn lẫn bản lĩnh chính trị. Vừa nuôi con, vừa đi làm, bà vẫn theo học tại trường cán bộ Bổ túc Công nông. Tối về, bên ngọn đèn dầu, người mẹ ấy lại ngồi vào bàn học bài như bao học trò khác, khi giường bên, các con đã yên giấc ngủ.

Trong ký ức của bà, tự lập, tự học là đức tính từ nhỏ. Đến nay bà Bích Thuận vẫn nhớ lời cha dạy: “Con chịu khó học đi, bố sẽ lo cho con học. Con gái cũng phải học, phải có kiến thức thì sau này chồng nó khỏi khinh”.

Học xong trường Lò Đúc, thi vào trường Đồng Khánh, cụ thân sinh sợ sức học của con không thi nổi, đã có ý muốn nhờ người tác động. “Bố đừng nói gì cả, cứ để con thi”. Thương con, cụ mắng: “Mày giỏi, mày tự ái, mày không cần nhờ ai”. Tư tưởng và suy nghĩ tự lập ấy của người mẹ đã truyền lại cho các con sau này.

Nhớ lại những năm tháng đất nước khó khăn, trong gia đình đã có hai người con được cử đi học ở nước ngoài, một người do quân đội cử đi và một người do Bộ Giáo dục cử. Mấy năm sau, người con trai thứ của bà, thi đỗ điểm cao, tới 27 điểm, vượt chỉ tiêu đi học nước ngoài. “Có người đi tố giác con tôi đi học nước ngoài ngoài vượt tiêu chuẩn, yêu cầu Bộ Giáo dục rút hồ sơ của cháu về”.

Đại tá Nguyễn Thị Bích Thuận

Lần đầu tiên bà đến gặp lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội và Sở Giáo dục để hỏi tiêu chuẩn đi nước ngoài của sinh viên là như thế nào? Khi biết tiêu chuẩn của quân đội riêng và tiêu chuẩn của hệ dân sự riêng, bà để nghị ai đã rút hồ sơ thì hoàn trả trở lại để con mình tiếp tục đi học.

“Vì sao vậy? Vì tôi có thế. Thế của tôi không phải thế của cán bộ cao cấp đâu mà thế của tôi là lực học của các con và thế nằm trong tiêu chuẩn được phép của Nhà nước dành cho mọi sinh viên chứ không phải cậy cục ai”.

Dạy con lấy đức làm đầu

Bà Bích Thuận luôn quan tâm đến con dù con không ở trước mặt mình nhưng đường đi nước bước của các con bà đều theo dõi. “Tôi theo dõi để hướng dẫn, dìu dắt cho con. Tôi muốn xem con làm tốt hay con làm chưa tốt. Có người con lâu không được vào Đảng, tôi hỏi, tại sao chưa được vào? Tôi hỏi xong, rồi động viên con tiếp tục phấn đấu, chứ tôi cũng không can thiệp với tổ chức”.

Được nuôi dạy trong một gia đình giáo dục phong kiến nền nếp gia phong, và lại được gần Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước: Trường Chinh, Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng, bà Bích Thuận chia sẻ rằng phải hết sức giữ gìn uy tín của người cán bộ cách mạng.

Bà kể lại rằng, khi có đợt tuyển quân ở miền Bắc vào miền Nam đánh Mỹ, các con bà xung phong đăng ký. Ông bà đều đồng ý. Ông Lê Văn Lương chỉ dặn con một câu: Bố đồng ý để con đi. Nhưng con đừng làm “Hà chuồn” nhé. Kể ra xa con như thế thì tôi cũng buồn, nhưng tôi vẫn tự động viên con: Thôi con cứ đi đi”.

Gia đình ông Lê Văn Lương vào thăm nhà sàn Bác Hồ (1980)

Động viên con như vậy mà trong lòng bà cũng lo sợ bom đạn ngoài chiến trường đâu có kiêng nể gì ai. “Người mẹ nào cũng lo lắng cho con như vậy. Song anh Lương vận động thêm công tác tư tưởng với tôi: Mình có 3 con trai, nếu mình không cho con đi bộ đội thì ai cho con đi?”.

Đất nước thống nhất, dù là cán bộ cao cấp của Đảng, thấy con cái đi làm vất vả, tuy nhiên không khi nào ông bà tác động để luân chuyển công việc cho con.

“Tôi không cậy mình dễ quen, dễ gặp với các anh lãnh đạo cao cấp, còn nhà tôi, không bao giờ anh Lương nói một câu nào. Anh Lương không bao giờ xin cho bất cứ người con nào hết. Tổ chức phân đâu thì con cái đi đấy. Rất thương con nhưng một điều đặc biệt mà tôi hiểu anh. Trong đầu anh luôn nghĩ tới công việc của đất nước mà không hề biết vun vén cá nhân. Có những bữa cơm gia đình, các con tôi hỏi một đằng, anh trả lời một nẻo, khiến cả nhà cười ồ lên.

Còn tôi, giữa hai khía cạnh đức với tài thì tôi lại dạy các con sống lấy đức làm đầu, rồi mới đến tài, có như thế, trong đời sống mới vững bền. Tôi tự giác ngộ cách mạng nên cũng có được ý thức tự thâm tâm chứ không phải theo trào lưu. Nhờ đó, con cái tôi cũng theo gương cha mẹ”.

Năm người con của ông bà Lê Văn Lương, mỗi người một công việc khác nhau nhưng đúng như bà tự hào về đạo đức “Cha nào con đấy”.