Di dời khẩn cấp dân ra khỏi chân đập hồ Từ Hiếu

Mùa bão lũ đã cận kề, nguy cơ vỡ đập Từ Hiếu thuộc huyện Lục Yên (Yên Bái) đã được cảnh báo từ mấy năm nay. Nhưng do nhiều lý do, nên việc di dời người dân ra khỏi vùng nguy hiểm chưa thực hiện được. Chỉ đến khi nước chảy qua thân đập, đe dọa sự an nguy của đập nên việc di dời dân mới trở nên cấp thiết…

Lãnh đạo tỉnh Yên Bái thị sát việc khắc phục sự cố đập hồ Từ Hiếu

Đập thuỷ lợi Từ Hiếu được xây dựng từ năm 1997 bằng nguồn vốn của Bộ NN-PTNT cấp. Đây là công trình thuỷ lợi cấp III, diện tích lưu vực 9 km², dung tích hồ chứa 2,853 triệu m³, dung tích hữu ích 2,707 triệu m³, đủ tưới cho 385ha ruộng hai vụ của xã Mường Lai và Vĩnh Lạc. Do đập đắp bằng đất, trải qua hơn chục năm khai thác công trình đã xuống cấp, lại bị huỷ hoại bởi những tổ mối khổng lồ. Từ những vết rò đã phát hiện tổ mối trên đỉnh đập giáp với tràn xả lũ, diện tích 4m², cao 0,15m, đường mối xung quanh 50m², thêm vào đó là phía tràn xả lũ xuất hiện lún sụt, đất trong thân đập bị trôi với diện tích 1m².

Sự "cộng hưởng" này tạo thành dòng xoáy lớn thoát ra dưới chân đập phía hạ lưu, tổng lưu lượng nước chảy qua thân đập là 10-15lít/giây. Với độ cao chênh lệch 110m, lưu lượng nước như vậy vào mùa mưa lũ nguy cơ vỡ đập là khó tránh khỏi. Nếu hồ Từ Hiếu bị vỡ sẽ ảnh hưởng tới 400 hộ dân, vùng trọng điểm bị lũ quét sẽ tràn qua từ thôn 1 đến thôn 5 của xã Mường Lai, và 3 thôn: Loong Xe, Làng Mác, Làng Mường, Yên Thịnh của xã Vĩnh Lạc. Tỉnh Yên Bái đã thành lập Ban Chỉ huy phòng, chống và ứng cứu hồ Từ Hiếu nếu sự cố vỡ hồ xảy ra.

Người dân đang khẩn trương dỡ nhà di chuyển khỏi vùng nguy hiểm

Không để sự cố vỡ hồ xảy ra, UBND tỉnh Yên Bái đã trích ngân sách dự phòng gần 1 tỷ đồng để gia cố thân đập, bằng cách xây một bờ ngăn từ dưới chân đập cắt ngang ổ mối và chỗ sụt lún, bịt ổ mối không để nước rò rỉ tác động xấu tới thân đập. Công trình khắc phục sự cố đang được khẩn trương triển khai, để đến ngày 20/5 sẽ hoàn thành trước khi lũ tiểu mãn đổ về. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tình thế, về lâu dài đập thuỷ lợi Từ Hiếu phải được xây dựng bằng bê tông cốt thép.

Cùng với việc gia cố thân đập là việc khẩn trương di dời các hộ dân nằm dưới chân đập ra khỏi vùng nguy hiểm. Mặc dù nguy cơ vỡ hồ Từ Hiếu đã được cảnh báo từ nhiều năm nay, Ban quản lý dự án đầu tư & XDCT Thuỷ lợi Yên Bái đã triển khai xây dựng khu tái định cư, nhưng do công tác giải phóng mặt bằng, thiếu vốn nhất là chính quyền và các ngành có liên quan không thật sự vào cuộc, nên dự án phải kéo dài 3 năm. Đến cuối năm 2011 mặt bằng xây dựng mới hoàn thành cũng như các điều kiện thiết yếu cho cuộc sống của người dân là điện và nước được kéo về thì việc di dời dân mới được thực hiện.

Trước nguy cơ vỡ đập Từ Hiếu đã hiện hữu trước mùa mưa bão năm nay thì việc di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm đang khẩn trương tiến hành. Ông Mông Văn Mô, thôn 2, xã Mường Lai đang dỡ nhà di chuyển tới nơi ở mới cho biết: Gia đình tôi nhận đất ở khu tái định cư mấy tháng nay rồi, đầu năm gia đình tôi chưa chuyển một phần do nơi ở mới chưa có điện, nước. Nay nhà nước đã kéo điện nước về rồi thì phải chuyển thôi, ở đây không yên tâm lắm đâu, nếu hồ bị vỡ, chắc cả gia đình tôi thành cá hết…

Nơi ngươi dân tái định cư

Ông Đoàn Hữu Phung - Trưởng Ban Quản lý dự án đầu tư & XDCT Thuỷ lợi Yên Bái cho biết: Đây là dự án di dân lớn nhất mà ngành NN-PTNT thực hiện trong mấy năm qua, cũng là dự án kéo dài nhất do thiếu vốn và công tác giải phóng mặt bằng gặp rất nhiều khó khăn. Với 153 hộ đã nhận đất, số hộ đã di chuyển là hơn 100 hộ, còn hơn bốn chục hộ nữa chúng tôi phấn đấu đến hết ngày 30/6 thì di chuyển toàn bộ số hộ còn lại ra khỏi vùng nguy hiểm…