Hàng triệu người dân ở các bang bờ Đông nước Mỹ bị khủng hoảng thiếu điện và nước sinh hoạt. Ảnh: NYT
Các chuyên gia khí tượng học thuộc chính phủ và tư nhân đều cho rằng, điều gì đến đã phải đến khi bão tuyết lạnh giá kỷ lục đổ bộ vào nhiều khu vực ở Mỹ từ cách nay khoảng gần ba tuần. Họ đã bắt đầu cảnh báo điều này từ trước đó hai tuần với các giới chức thông qua mạng xã hội nhưng rất tiếc thiệt hại do thiên tai vẫn nặng nề.
Và thảm họa đã xảy ra. Ít nhất hơn 30 người đã chết và 4 triệu ngôi nhà tại một số thời điểm bị mất điện, nhiệt hoặc nước kéo theo vô số khó khăn khác.
Giáo sư khoa học thảm họa Jeannette Sutton của Đại học Albany ở New York cho biết: “Giờ đây tình hình đã trở thành một thảm họa vì sự yếu kém của con người và cơ sở hạ tầng, do thiếu kế hoạch cho những tình huống xấu nhất cùng với sự khắc nghiệt của thời tiết”.
Hệ thống điện lâu năm ở bang Texas bị tê liệt gây mất điện diện rộng buộc chính phủ phải tăng cường các xe phát điện di động đi cứu trợ khẩn cấp. Ảnh: NYT
Các nhà khí tượng học và chuyên gia cho biết, thiên tai đã phơi bày một thực tế cho thấy chính phủ và cơ sở hạ tầng của chúng ta không được chuẩn bị để đối phó với các hiện tượng thời tiết cực đoan. Và điều này sẽ trở thành vấn đề ngày một lớn hơn cùng với biến đổi khí hậu.
Theo ước tính sơ bộ từ công ty mô hình rủi ro Karen Clark & Company, thiệt hại được bảo hiểm - chỉ bằng một phần nhỏ chi phí thực - cho đợt bão tuyết gây đóng băng dữ dội kéo dài gần một tuần vừa qua có thể lên tới 18 tỷ USD.
Bà Kim Klockow-McClain, giám đốc truyền thông tin của Dịch vụ Thời tiết Quốc gia Mỹ, cơ quan chuyên đưa ra các dự báo và cảnh báo để mọi người dễ hiểu và dễ hành động hơn, cho biết: Mọi người đều đã được nghe hoặc nhận được các tin nhắn cảnh báo trước. Nhưng vì nhiều lý do khác nhau – có thể họ nghĩ rằng đợt lạnh giá này không có gì to tát, và chỉ sợ băng tuyết hơn là nhiệt độ xuống thấp nên đã không chuẩn bị gì.
Chuyên gia độc lập về bão mùa đông Judah Cohen thuộc Viện Nghiên cứu Khí quyển và Môi trường đã cảnh báo lần đầu tiên trên blog cá nhân về mối nguy hiểm thời tiết hiện nay vào ngày 25 tháng 1. Ông cho biết các tín hiệu khí tượng từ Bắc Cực, nơi khởi phát không khí lạnh vẫn “nhấp nháy màu đỏ theo nghĩa đen. Đó là hiện tượng cực đoan nhất mà tôi từng thấy".
Còn giáo sư khí tượng học Kevin Kloesel, thuộc Đại học Oklahoma, đồng thời là chuyên gia quản lý trường hợp khẩn cấp cũng đã đưa ra cảnh báo vào ngày 31 tháng 1 về nền “nhiệt độ dưới mức đóng băng và khả năng có gió buốt dưới 0 độ”. Đến ngày 7 tháng 2, gần một tuần trước khi đợt đóng băng tồi tệ nhất bắt đầu xảy ra, ông còn tiếp tục gửi đi nhiều cảnh báo hằng ngày.
Giáo sư khí tượng Jason Furtado ở Đại học Oklahoma cũng đã tweet về tình hình thời tiết lạnh giá “chưa từng có trên biểu đồ” tại Mỹ từ ngày 5 tháng 2.
Ông John Murphy, giám đốc điều hành Dịch vụ Thời tiết Quốc gia Mỹ cho biết, họ đã nói về tình trạng đóng băng trước khi điều tồi tệ xảy đến khoảng hai tuần và đưa ra “dự báo chính xác nhất mà chúng tôi có thể làm cùng với thông điệp nhất quán. Tuy nhiên tầm quan trọng và mức độ nghiêm trọng của sự kiện là điều mà một số người đã không chuẩn bị đầy đủ”.
Giáo sư Kloesel cho biết: “Bộ nhớ của các tổ chức dường như chỉ có tác dụng chưa đầy 10 năm, bởi vì điều tương tự đã xảy ra vào năm 2011 với một loạt các khuyến nghị toàn diện về cách phòng tránh điều này trong tương lai”.
Bão tuyết đóng băng cộng với nền nhiệt độ giảm sâu khiến hàng chục bang ở Mỹ bị thiệt hại nặng nề. Ảnh: Insider
Trong khi đó, giám đốc điều hành hệ thống lưới điện, Bill Magness thì nói rằng cơ quan này đã chuẩn bị đối phó thiên tai dựa trên các đợt bùng phát lạnh trong quá khứ nhưng “đợt này mọi thứ thay đổi rất nhiều, nghiêm trọng hơn rất nhiều và chúng tôi đã thấy tác động của nó”.
“Giờ đây chúng ta chỉ còn có thể đổ cho là, do bão tuyết quá lớn nên nó đã không được lên kế hoạch đối phó cụ thể. Ngoài ra, điều này bất thường đến mức những người bình thường không biết phải xử trí như thế nào, bởi đơn giản nó không phải là điều họ đã trải qua trước đây. Nhưng dù sao chúng ta cũng phải học hỏi từ những thất bại của mình”, chuyên gia Sutton nói.
Hôm qua (20/2) Tổng thống Joe Biden đã phê duyệt tuyên bố tình trạng thảm họa thiên tai nghiêm trọng đối với bang Texas, nơi bị mất điện và thiếu nước trên diện rộng giữa thời tiết giá rét. Cơ quan Xử lý tình huống khẩn cấp liên bang cho biết, động thái này sẽ giúp mở rộng các hoạt động hỗ trợ cho người dân Texas, bao gồm hỗ trợ nhà ở tạm thời, khắc phục sửa chữa nhà và các khoản vay chi phí thấp. Dự kiến sang tuần, ông Biden sẽ có chuyến thị sát bang này.
