Cúc Phương có hệ động thực vật phong phú |
Được thành lập năm 1962 theo Quyết định số 72-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Vườn quốc gia Cúc Phương thuộc địa phận 3 tỉnh Ninh Bình, Hoà Bình và Thanh Hoá với tổng diện tích 22.408 ha. Với nhiều giá trị về cảnh quan thiên nhiên, sự đa dạng về hệ sinh thái, các giá trị văn hoá, lịch sử nên từ lâu Cúc Phương đã trở thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.
Nhờ nét đặc trưng rừng mưa nhiệt đới, Cúc Phương hội tụ quần hệ động thực vật vô cùng phong phú và đa dạng. Qua khảo sát, Cúc Phương có 2.234 loài thực vật bậc cao và rêu, trong đó có 433 loài cây làm thuốc, 229 loài cây ăn được, nhiều loài được ghi trong sách đỏ của Việt Nam.
Về động vật có 122 loài bò sát và lưỡng cư, 66 loài cá, gần 2.000 loài côn trùng, 135 loài thú (đặc biệt có loài voọc đen mông trắng là loài thú linh trưởng rất đẹp và quý hiếm được chọn làm biểu tượng của Vườn quốc gia. Bên cạnh đó, với 336 loài chim cư trú, đặc biệt có nhiều loài đặc hữu của Việt Nam và Đông Dương, từ lâu Cúc Phương từ lâu đã trở thành điểm lý tưởng đối với các nhà xem chim.
Thuộc địa hình caxtơ nửa che phủ, Cúc Phương có nhiều hang động độc đáo (động Sơn Cung, động Phò Mã Giáng…), đáng chú ý một số hang động còn lưu giữ những dấu tích của người tiền sử, sống cách ngày nay từ 7.500 năm đến 12.000 năm (hang Đắng - động người xưa, hang con Moong). Năm 2000, Cúc Phương phát hiện một hoá thạch của loài động vật có xương sống, theo kết luận ban đầu của Viện Cổ sinh học Việt Nam đây là hoá thạch của loài bò sát răng phiến, sống cách ngày nay chừng 200 đến 230 triệu năm.
Từ xa xưa, Cúc Phương là nơi cư trú và sinh sống của cộng đồng người Mường với những nét văn hoá độc đáo và đặc trưng, đó là những nếp nhà sàn, những ruộng bậc thang, những khung dệt thổ cẩm, là những lễ hội, phong tục tập quán và nếp sống của cộng đồng.