Ngày 12/7, TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế, đại diện chính quyền và nhân dân Quảng Trị làm lễ cung thỉnh Long vị vua Hàm Nghi về Đền thờ vua Hàm Nghi và các tướng sĩ Cần Vương ở xã Cam Chính (huyện Cam Lộ, Quảng Trị).
Đây sự kiện nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 135 năm (13/7/1885 - 13/7/2020) vua Hàm Nghi ban Chiếu Cần Vương, kêu gọi văn thân, nghĩa sĩ trong cả nước đứng lên chống thực dân Pháp xâm lược.
Vua Hàm Nghi tên thật Nguyễn Phúc Ưng Lịch, sinh năm 1871 tại Huế, là vị Hoàng đế thứ 8 của nhà Nguyễn. Vua Hàm Nghi cùng với Thành Thái, Duy Tân được xem là 3 vị vua yêu nước trong thời kỳ Pháp thuộc.
Thành Tân Sở được khởi công xây dựng từ năm 1883 – 1885 và là một trong những Sơn phòng ở các tỉnh miền Trung được các vua nhà Nguyễn cho xây dựng để phòng khi hữu sự.
Theo nhiều sử liệu, Thành Tân Sở có diện tích khoảng 23 ha, gồm 2 vòng thành đều hình chữ nhật. Vòng thành ngoài có chiều dài 548 m, rộng 418 m; xung quanh trồng tre, có 4 cửa (Tả, Hữu, Tiền, Hậu) ở chính giữa bốn mặt thành. Thành nội dài 165 m, rộng 100m, cũng có bốn cửa, bên trong có mấy nếp nhà dùng làm nhà ở của các quan, có chợ, trại lính, kho đạn, hầm súng, tàu voi, trại giam, giếng nước…
Sau khi cuộc phản công tại Kinh thành Huế thất bại năm 1885, quan phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường đưa vua Hàm Nghi ra Thành Tân Sở và phát chiếu Cần Vương, kêu gọi văn thân, nghĩa sĩ giúp vua chống Pháp. Sau khi vua Hàm Nghi bị bắt vào tháng 9/1888, Thành Tân Sở đã bị quân Pháp tràn vào cướp phá và san phẳng.
Trong khuôn khổ lễ rước Long vị vua Hàm Nghi, tỉnh Quảng Trị cũng đã cho rước Bài vị Binh bộ thượng thư Tôn Thất Thuyết, Bài vị Kỹ vĩ quận công Nguyễn Văn Tường về thờ. Đây là hai vị phụ chính đại thần triều Nguyễn có công phò tá vua Hàm Nghi, cũng là “linh hồn” của phong trào Cần Vương.
Ngày nay, theo Quốc lộ 9 sang Lào, rẽ vào Cùa chừng 7 km sẽ gặp một bình nguyên đất đỏ bazan, được bao bọc bốn phía bởi các dãy núi trùng điệp, đó là vùng đất mà Thành Tân Sở khi xưa đã tọa lạc. Năm 1995, Thành Tân Sở đã được công nhận Di tích lịch sử cấp Quốc gia.
Để ghi nhớ công lao của tiền nhân, tỉnh Quảng Trị đã dành 6 tỷ đồng để xây dựng Đền tưởng niệm vua Hàm Nghi và tướng sỹ Cần Vương tại thôn Mai Đàn, xã Cam Chính, huyện Cam Lộ.
Chính quyền địa phương mong muốn đây sẽ là một trong những nơi để giáo dục niềm tự hào độc lập dân tộc cho thế hệ trẻ và từng bước trở thành điểm thu hút du khách khi về Quảng Trị.