Đường cát nhập lậu
Những ngày qua, ở ĐBSCL thị trường đường cát cuối năm vô cùng sôi động. Nhu cầu tiêu dùng thực phẩm chế biến trong mấy ngày tết gia tăng, tưởng đây là dịp các NM đường bán hàng mạnh, giải thoát tình trạng dư thừa. Nào ngờ, đường nội đụng độ đường nhập lậu ngay trên sân nhà, cạnh tranh hết sức căng thẳng. Giá cả đường nhập lậu bám sát giá đường nội. 
Hồi tháng 11/2011, cách đây một tháng, đường Thái Lan vào mùa sản xuất, bán tại vùng biên giới Tây Nam Việt Nam- Campuchia giá 18.600- 18.700 đồng/kg. Lúc đó các NM trong vùng ĐBSCL bán sỉ giá cạnh tranh 18.400- 18.500 đồng/kg, nhưng so ra giá bán lẻ vẫn cao hơn. Lượng hàng tiêu thụ các NM chậm. Đến tháng cuối năm, một số NM đường đứng trước áp lực tài chính vốn vay, cần tiền mua mía, lo lương thưởng tết cho công nhân viên…nên sản xuất xong cần bán đường ngay, mức giá cạnh tranh hạ thấp còn 17.700-17.800 đồng/kg. Lúc này đường trắng Thái Lan cũng “thi đua” giảm theo, giao hàng tới nơi chỉ còn 17.600 – 17.700 đ/kg.
Giám đốc một NM đường công suất lớn tại Hậu Giang than dài: “Sau nhiều năm, cuộc chiến đường nhập lậu và đường nội vẫn chưa ngã ngũ. Hồi trước đường nhập còn vận chuyển lén lút, nhỏ lẻ, nhưng vào cuối năm nay đường nhập lậu gần như công khai, không cần sang bao đổi nhãn mác thành đường nội như trước kia, cứ ngang nhiên chuyển hàng. Người mua hàng ở xa như Tam Bình (Vĩnh Long) hay Phụng Hiệp (Hậu Giang)…đặt bao nhiêu cũng có, bình quân giá rẻ hơn đường nội 200- 300 đồng/kg. Hiện thời đường Thái Lan vào mùa, ngày nào hàng cũng bán qua biên giới ào ào, chỉ trừ ngày lễ bên nước họ hàng ngưng gián đoạn 1- 2 ngày".
Theo ước đoán, mỗi ngày có khoảng 500 tấn đường chuyển qua biên giới. Nhưng đó chỉ là thông tin bề nổi, vì khó có thể ước đoán chính xác mỗi ngày có bao nhiêu tấn đường đưa sang tiêu thụ ở miền Tây và TP HCM. Đáng trách hơn cả là một số đại lý của NM đường cũng quay qua tiếp tay đưa đường lậu về ép đường nội. Chính vì đường nội trong thế “nội công ngoại kích” nên xảy ra tình trạng hàng tồn kho ứ đọng khá nhiều.
Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, hiện tổng lượng đường tồn kho của cả nước là trên 200.000 tấn, trong đó 10 NM đường ở ĐBSCL tồn kho khoảng 53.000 tấn. Trong khi mức tiêu dùng bình quân cả nước khoảng 60.000-70.000 tấn/tháng, vào dịp tết mức tối đa khoảng 100.000 tấn. Đường sản xuất trong nước dư thừa và đang cạnh tranh “sát sườn” với đường nhập lậu nên khó có chuyện sốt giá xảy ra.
Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, Tổng Giám đốc Công ty CP Mía đường Cần Thơ (Casuco) cho rằng: Hiệp hội đang tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất và mở thêm thị trường tiêu thụ sản phẩm cho các NM. Hiệp hội kiến nghị Chính phủ không cho nhập khẩu đường trong tình hình đường sản xuất trong nước dư thừa như hiện này. DN nào có điều kiện XK đường thì nên cho xuất và chặn đứng tình trạng đường nhập lậu, tạo sự bình ổn thị trường đường trong nước.
