Gà trống... vắng ở làng quê

Có rất nhiều thứ khan hiếm trong dịp Tết làm cho giá đội lên gấp nhiều lần, gà trống ta là một điển hình. Vì vậy mà, ngay từ bây giờ, cả nông dân và lái buôn đã nắm bắt lấy cơ hội hốt bạc này. 

Dậy muộn vì… gà trống

Gần 6 giờ sáng, bà Miền đã cho lợn gà ăn xong mà vẫn chưa thấy lão Miên dậy, bà chạy vào trong nhà, lấy bàn tay còn vương bụi thóc đập vào cổ lão và bảo: “Ông có dậy mà ra đồng xem cho tôi vườn bắp cải không, họ nói sáng nay về cắt đấy. Tôi đã bảo ông rồi mà, ông xem ti vi khuya thế cho hại sức khoẻ ra. Nối vòng tay lớn, người ta có thu được 5 hay 10 ngàn tỉ đồng, ông nghèo đấy thì cũng còn lâu mới đến lượt, tiền còn lâu mới về đến tay ông”.

Lão Miên vừa gãi cổ vừa nhìn lên chiếc đồng hồ treo trước mặt, đáp: “Ồ, đã 6 giờ rồi cơ à. Sao bà mắng tôi thế? Không phải tại cái thằng ti vi hay Nối vòng tay lớn đâu, mà chỉ tại mấy cái thằng buôn gà trống thôi. Còn hơn một tháng nữa mới đến Tết cơ mà, sao chúng nó mua gà trống sớm thế. Bà sống với tôi gần 40 năm nay rồi, thức khuya mấy, cứ gà gáy là tôi dậy rồi còn gì. Tôi dậy muộn là gà nó không gáy đấy chứ. Bà có mắng thì ra đường túm mấy thằng mua gà trống mà mắng”.

Bà Miền mềm giọng: “Tối hôm qua, còn mấy con gà trống ta ở xóm này, họ mua sạch rồi, họ còn quay lại đây làm gì nữa mà túm, mà mắng. Còn ông nữa đấy, ông không trông nom cẩn thận, có 2 con trống tôi nuôi cả năm trời cho Tết để nó bắt trộm mất rồi, ông liều liệu mà sang làng bên dặn nhà ai có mua đi, chứ kẻo Tết này chẳng có gà trống mà thắp hương các cụ đâu”.

Câu chuyện ấy tôi nghe được ở một gia đình thuộc vùng nông thôn Thanh Miện (Hải Dương). Mấy năm trở lại đây, chăn nuôi nhỏ lẻ đã nhường chỗ cho chăn nuôi lớn, chăn nuôi tập trung, chăn nuôi nhỏ lẻ còn rất ít, vì thế gà trống, với vai trò là nuôi để phối giống cho các đàn gà quy mô nhỏ lẻ ở nông thôn cũng mất dần.

Nhưng với tập tục của người dân Việt Nam, gà trống vẫn giữa một vai trò không thể thay thế trong các dịp hiếu, hỉ, lễ và đặc biệt là trong ngày Tết Nguyên đán nên trong các hộ gia đình ở nông thôn vẫn nuôi mỗi hộ một vài con để có tiếng gáy và để phục vụ những ngày có ý nghĩa trọng đại đó, dù nuôi gà trống, người dân vẫn nói là nuôi báo cô, ăn nhiều mà chậm lớn.

Lang thang ở nông thôn mấy ngày nghỉ Tết dương lịch, tôi gặp đến cả chục người đi mua gà trống. Họ vừa đi đường rao “ai gà trống bán không” vừa hỏi thăm người dân vào từng nhà nuôi gà trống một. Ngay cả những bà bán hàng tạp hoá, bán hàng thịt lợn ở nông thôn nay cũng làm thêm một việc là mua gà trống sau đó bán lại cho dân tư thương kiếm lời. Có nhà còn gom hàng chục con về nuôi để bán Tết. Ngẫm, cũng phải thôi. Dân nông thôn mình cứ thấy cái gì có lợi là làm.

Lãi gấp 3 không có gà bán

Gà trống được các lái gà chuyên nghiệp và không chuyên gom lại ở khắp các vùng nông thôn, sau đó bán lại cho những đầu mối cấp vùng, rồi từ đó chuyển ra các thành phố lớn tiêu thụ.

Theo Hùng “gà” ở xã Thạch Khôi, huyện Gia Lộc (Hải Dương) thì gà trống sau khi được gom về khu vực này sẽ theo các xe chở rau vào các chợ tại TP HCM bán.

“Lí do để gà trống vào được TP HCM là các đại lí mua rau của vùng rau Gia Lộc, Tứ Kỳ (Hải Dương) nhận luôn cả việc mua gà trống ta phục vụ Tết. Vì vậy mà chúng tôi mới có cơ hội đưa gà trống ta vào TP HCM. Bán ở trong đó, vào những ngày gần Tết và sau Tết, giá gấp 3 lần mà không có gà bán. Nếu mình nuôi được một trại gà trống khoảng 10 ngàn con thì cứ Tết là thu tiền tỉ ngon như chơi” - Hùng “gà” quả quyết.

Tìm về đại bản doanh của Gà “còi” ở Văn Giang (Hưng Yên), Gà “còi” khiêm tốn: “Anh làm bé thôi, ngày thường, mỗi ngày khoảng trên 500kg đến 1 tấn. Những ngày Tết thì vài tấn. Nếu có hàng, chục tấn bán cũng hết. Giá tăng vài lần so với hiện nay. Ví dụ bây giờ 60 ngàn/kg thì khi đó phải 180 – 250 ngàn/kg mới bán. Nhưng sức mình chỉ mua vào được như thế, thì bán ra như thế thôi. Mình chưa có điều kiện trữ gà nhiều như lái ở quê, mình có thì… ăn đủ.”

Mời nhau điếu thuốc và chén nước chè, dù rất bận cân gà và đếm tiền nhưng Gà “còi” vẫn không ngớt lời quảng cáo: “Mua gà ăn thử đi rồi quảng cáo cho anh. Chất gà của anh ở vùng này không có thằng nào qua mặt được đâu. Toàn là gà trống ta tuyển cả, dù giá cao một chút nhưng nó xứng với đồng tiền. Anh giao cho anh em ở các điểm bán ngoài Hà Nội, khách không chê một câu nào”.

Theo lời một vài tư thương bán gà trống tại Hà Nội về Gà “còi” nhập gà, thì năm ngoái, thời điểm cận Tết, giá gà trống lên đến 150-180 ngàn đồng/kg mà không có gà bán. Mùng 2 Tết giá lên đến 250 ngàn/kg. Năm nay, giá vào những ngày đó sẽ không dưới 200 ngàn đồng/kg.

“Gà trống ta trong ngày Tết là không thể thiếu được với nhiều người dân Việt Nam, giá có 300 ngàn đồng/kg mà còn gà thì dân cũng sẽ mua thôi. Chỉ sợ là năm nay gà trống ta sẽ vãn ngay từ Tết ông Táo, mấy trăm ngàn cũng không mua được vì tình hình hiện tại cho thấy gà trống năm nay hiếm lắm. Nhà tôi có ô tô đi quần khắp nơi mà cũng không mua được mấy chú ạ”- Gà “còi” khẳng định.