Gặp khó vì doanh nghiệp nợ xi măng

Là doanh nghiệp (DN) mũi nhọn của tỉnh Hà Giang nên trong quá trình xây dựng NTM, Cty CP Xi măng Hà Giang được tỉnh tạo điều kiện bao tiêu 100% đầu ra. Lợi dụng sự ưu ái của tỉnh cộng với sự nôn nóng của cán bộ địa phương, Cty Xi măng Hà Giang thu trước hơn 4 tỉ đồng, song đến nay mất khả năng chi trả sản phẩm.

NÔN NÓNG

Trong những năm qua, nhờ sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo tỉnh cộng với phong trào thi đua giữa các huyện, các xã, tỉnh Hà Giang gặt hái rất nhiều thành công lớn trong xây dựng NTM, đặc biệt là công tác tuyên truyền và cấp xi măng cho người dân xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn.

Tuy nhiên, khi phong trào thi đua không được điều chỉnh, định hướng kịp thời cộng với sự nôn nóng của cán bộ một số địa phương dẫn tới việc chạy đua theo thành tích. Rất nhiều lãnh đạo xã đã đồng ý cùng Cty CP Xi măng Hà Giang lập hồ sơ, chứng từ và bàn giao tiền khi chưa nhận được tấn xi măng nào.

Trao đổi với chúng tôi, ông Bế Xuân Đại, Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình NTM Hà Giang, cho biết, theo Nghị quyết số 74 và Quyết định số 1676 của Tỉnh ủy và UBND tỉnh Hà Giang, địa phương chủ yếu hỗ trợ xi măng để người dân tiến hành xây dựng NTM.

Từ chủ trương muốn hỗ trợ DN trong tỉnh, tỉnh Hà Giang phối hợp với Cty CP Xi măng Hà Giang bằng việc bao tiêu 100% đầu ra (khoảng 70.000 tấn/năm).

"Sau khi được tỉnh đồng ý, Cty CP Xi măng Hà Giang trực tiếp xuống các huyện, xã ép các địa phương phải trả trước toàn bộ tiền mới giảm giá 10%. Do nôn nóng muốn có xi măng để xây dựng cộng với không nắm rõ các nguyên tắc về quản lí tài chính nên lãnh đạo các xã, thậm chí có cả lãnh đạo huyện đã cùng Cty CP Xi măng Hà Giang lập khống chứng từ trước rồi nhận hàng sau để rút tiền ngân sách.

Ông Bế Xuân Đại: Việc gì cần thiết thì phải làm trước

Nay nội bộ Cty CP Xi măng Hà Giang gặp trục trặc, Cty tạm ngưng hoạt động nên mất khả năng chi trả, hiện còn nợ hơn 3.000 tấn xi măng, tương đương trên 4 tỉ đồng”, ông Đại cảnh báo.

Trong số hơn 3.000 tấn còn nợ, cụ thể Cty CP Xi măng Hà Giang nợ huyện Quản Bạ 308,6 tấn; Đồng Văn 583,15 tấn; Vị Xuyên 1.598,63 tấn; TP.Hà Giang 979,58 tấn.

Được biết, UBND tỉnh Hà Giang đã có nhiều cuộc họp để giải quyết vấn đề này và yêu cầu Cty CP Xi măng Hà Giang phải có trách nhiệm cung ứng đầy đủ cho các xã, các huyện số xi măng còn nợ trước ngày 30/4/2014, đồng thời phải có trách nhiệm hoàn trả số kinh phí chênh lệch giá xi măng do nhà máy chậm giao hàng làm cho các địa phương phải đi mua nơi khác để hoàn thiện công trình. 

CHUYỂN TỪ ĐIỂM SANG DIỆN

Sau bài học kinh nghiệm được rút ra từ việc hợp tác với Cty CP Xi măng Hà Giang cộng với quá trình triển khai xây dựng NTM theo mô hình thôn, xã điểm nhận thấy có nhiều điểm bất hợp lý nên bắt đầu từ năm 2014, tỉnh Hà Giang thay đổi cách tiến hành xây dựng NTM từ điểm sang diện.

Giải thích việc thay đổi này, ông Bế Xuân Đại chia sẻ: Ở Hà Giang có những thôn, xã hiện nay chưa có điện, đường, trường trạm nhưng không thuộc diện thôn, xã điểm nên chưa được đầu tư. Trong khi đó, khi tiến hành xây dựng mô hình điểm thường các địa phương chọn những nơi ở mức khá trở lên nên xảy ra nghịch lí “chỗ ăn không hết chỗ lần chẳng ra".

“Nhân đây tôi tâm sự thật rằng, có xã điểm ở Hà Giang hoàn thành trên 15 tiêu chí rồi. Trong các hạng mục có nhà văn hóa, được đầu tư mấy tỉ đồng rộng mênh mông, song một năm chỉ dùng đến vài ba lần. Tất nhiên, có thể bây giờ nhà văn hóa kiên cố chưa cần thiết lắm, nhưng sau này chắc sẽ cần.

Cái tôi muốn đề cập đến ở đây là trong quá trình xây dựng NTM, cái gì cần thiết phải làm trước, đặc biệt là những công trình, tiêu chí phục vụ việc phát triển SX, nâng cao đời sống người dân. Nếu đem mấy tỉ xây nhà văn hóa kia đi đầu tư đường điện hoặc trường học cho các thôn, xã đặc biệt khó khăn trước có phải thiết thực hơn không? Sau này khi có điều kiện, chúng ta xây nhà văn hóa sau", ông Bế Xuân Đại cho hay.

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình NTM Hà Giang, với 131 tỉ đồng tiền trái phiếu Chính phủ, từ năm 2014 - 2015 tỉnh Hà Giang tập trung vào thực hiện các hạng mục nằm trong bộ tiêu chí xây dựng NTM là giao thông nông thôn gồm: Đường liên xã, trục thôn xã, đường liên thôn… Các tiêu chí, phong trào khác như “Nhà sạch vườn đẹp” chuyển giao để người dân trực tiếp làm. Để rút kinh nghiệm, toàn tỉnh vẫn chọn 1 xã điểm để triển khai là Việt Lâm, huyện Vị Xuyên, còn lại tất cả các xã đều triển khai theo diện rộng.

Cũng bắt đầu từ năm 2014, tỉnh Hà Giang ban hành quy chế phát triển địa phương, qua đó người dân tự bàn và quyết định mô hình phát triển của thôn bản mình. Tỉnh tạo cơ chế đặc biệt cho các thôn tự nhận công trình để làm. Số tiền công có được thay vì phải thuê sẽ được dùng để làm quỹ phát triển thôn.

Hiện, đã có 84 thôn bản đăng ký tham gia với kinh phí thí điểm ban đầu là mỗi thôn 30 triệu đồng, sau này nếu phát triển, quản lí hiệu quả sẽ tăng lên, nhưng không quá 300 triệu đồng. Với nguồn quỹ phát triển thôn, người dân sẽ tự họp và bình bầu cho các hộ, gia đình trong thôn vay để phát triển kinh tế, sau thời gian quay vòng sẽ chuyển cho những hộ khác. Quá trình bình bầu, giám sát do người dân trong thôn chịu trách nhiệm chính.