Giải đáp thắc mắc về Thủ đô Hà Nội

Thứ Năm 25/02/2010 , 10:34 (GMT+7)

Trong kì này, NNVN xin được giải đáp một vài thắc mắc của độc giả xunh quanh Thủ đô Hà Nội.

* Sau khi có quyết định mở rộng Thủ đô Hà Nội thì thành phố này hiện có bao nhiêu quận huyện tất cả?

Huỳnh Thị Hồng, Hội An, Quảng Nam

Hiện nay Hà Nội có 10 quận (Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai, Long Biên, Hà Đông ). Hà Nội hiện có 18 huyện (Từ Liêm, Gia Lâm, Thanh Trì, Đông Anh, Sóc Sơn, Ba Vì, Đan Phượng, Hoài Đức, Phúc Thọ, Thạch Thất, Quốc Oai, Thanh Oai, Chương Mỹ, Thường Tín, Phú Xuyên, Ứng Hòa, Mỹ Đức và Mê Linh). Hà Nội còn có thêm một thị xã là Sơn Tây.

* Năm cửa ô của Hà Nội là những cửa ô nào?

Phạm Hùng Anh, Nghi Lộc, Nghệ An

Chúng ta thường nhớ lời bài hát của nhạc sĩ Văn Cao: Năm cửa ô đón chào đoàn quân tiến về, như đài hoa đón chào nở năm cánh đào... cho nên nhiều người thường nghĩ Hà Nội chỉ có 5 cửa ô mà thôi. Thực ra theo nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc thì ngày nay có thể nhắc đến chí ít là 7 cửa ô: Ô Yên Phụ, Ô Cầu Giấy, Ô Chợ Dừa, Ô Đồng Lầm, Ô Cầu Dền, Ô Đống Mác, Ô Quan Chưởng. Thực ra Hà Nội trước đây còn nhiền cửa ô hơn nữa, tùy từng thời, từng lúc. Tuy nhiên hiện chỉ còn lại duy nhất một cửa ô mang bóng dáng cửa ô cũ, đó là cửa Ô Quan Chưởng.

* Tại sao có câu "Hà Nội 36 phố phường”? Hiện nay có những phố nào mang tên Hàng ở Hà Nội?

Lê Thù Mỵ, Hồng Dân, Bạc Liêu

Thăng Long thời Lê có 36 phường (giữ suốt 3 thế kỷ), Hà Nội thời Minh Mạng có 239 phường, thôn, trại, Hà Nội thời Tự Đức có 153 phường, thôn, trại. Gọi Hà Nội 36 phố phường là không đúng vì ngay thời Lê cũng đâu có phố?

Hiện nay Hà Nội có cả thảy 53 phố hoặc ngõ mang chữ Hàng ở đầu tên. Đó là Hàng Bạc, Hàng Bài, Hàng Bè, Hàng Bồ, Hàng Bông, Hàng Bột, Hàng Buồm, Hàng Bún, Hàng Bút, Hàng Cá, Hàng Cân, Hàng Chai, Hàng Cháo, Hàng Chỉ, Hàng Chiếu, Hàng Chĩnh, Hàng Chuối, Hàng Cỏ, Hàng Cót, Hàng Da, Hàng Dầu, Hàng Đào, Hàng Đậu, Hàng Điếu, Hàng Đồng, Hàng Đường, Hàng Gà, Hàng Gai, Hàng Giày, Hàng Giấy, Hàng Hành, Hàng Hòm, Hàng Hương, Hàng Khay, Hàng Khoai, Hàng Lược, Hàng Mã, Hàng Mành, Hàng Mắm, Hàng Muối, Hàng Ngang, Hàng Nón, Hàng Phèn, Hàng Quạt, Hàng Rươi, Hàng Than, Hàng Thiếc, Hàng Thùng, Hàng Thịt, Hàng Tre, Hàng Trống, Hàng Vải, Hàng Vôi.

Trong số này có ba ngõ là Hàng Bột, Hàng Cỏ, Hàng Thịt. Trước đây còn có nhiều phố khác có tên Hàng, như Hàng Hài, Hàng Mụn, Hàng Bừa, Hàng Cuốc, Hàng Tàn hay Hàng Lọng, Hàng Bột (phố Tôn Đức Thắng), Hàng Chè, Hàng Giò, Hàng Kèn, Hàng Đàn, Hàng Màn, Hàng Lam, Hàng Lờ, Hàng Nâu, Hàng Tiện, Hàng Sơn, Hàng Đẫy, Hàng Mã, Hàng Mây, Hàng Trứng, Hàng Gạo, Hàng Thêu, Hàng Sắt... (theo sách “1000 năm Thang Long-Hà Nội”, NXB Trẻ, 2010).

* Nhắn bác Lê Bá Tiên, xã Tịnh Ấn Tây, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi:

Xin chân thành cảm ơn về các ý kiến phê bình chính xác của bác. Tôi chỉ chuyên sâu về Vi sinh vật học, về các vấn đề khác tôi đều phải tra cứu qua sách vở, internet hay hỏi bè bạn... vì vậy không tránh khỏi có lúc thiếu sót. Mong bác tiếp tục theo dõi và chỉ bảo cho các thiếu sót nếu có.

Gs.TS Nguyễn Lân Dũng