Gian nan đòi nợ tiền bảo hiểm

* 6.000 tỷ khó đòi

Nhiều người lao động khi vào viện mới biết mình bị doanh nghiệp “quỵt” tiền BHXH

6.000 tỷ khó đòi

Cũng với thời gian 5 năm, BHXH đã tiếp nhận và giải quyết chế độ cho trên 600 ngàn người hưởng lương hưu; trên 2,4 triệu người hưởng trợ cấp BHXH một lần, hơn 20 triệu người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, giải quyết cho 22.500 người hưởng BHXH tự nguyện và trên 180.000 người hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Thế nhưng theo bà Nga, Luật BHXH đã thể hiện bất cập khi quy định giữ lại 2% quỹ tiền lương, tiền công đóng BHXH của đơn vị để chi trả cho người lao động lúc ốm đau, giải quyết chế độ tai nạn lao động đối với trường hợp là tai nạn giao thông khá phức tạp, trong khi cán bộ trực tiếp giải quyết chính sách còn chưa thông thạo (hoặc cố tình không tuân thủ đúng quy định của pháp luật, quy định ngành BHXH) đã ảnh hưởng nhiều đến quyền lợi người lao động.

Dự đoán hết năm 2011, DN còn trốn đóng hoặc chây ỳ tiền BHXH lên tới 6.000 tỷ đồng nhưng sẽ khó đòi vì chế tài xử phạt chưa đủ mạnh, cán bộ thanh tra ít nên không kịp xử lý…

Tình trạng đi đòi nợ các DN tiền BHXH còn được ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động Việt Nam khắc họa tại TP.HCM. Tính đến hết năm 2010, tại thành phố này có hơn 19.000 DN, đơn vị nợ đóng BHXH của gần 700.000 người lao động với tổng số tiền nợ lên đến gần 374 tỷ đồng (có DN còn nợ hơn 10 tỷ). Quá hạn, cơ quan BHXH phải đi đòi bằng việc trích tiền từ tài khoản của DN. Thế nhưng, hầu hết các DN đối phó bằng cách luôn để tài khoản “trống trơn”.

Ngay cả khi thanh tra có quyết định xử phạt hành chính cũng khó lấy được tiền bởi hiện nay không có cơ chế cưỡng chế với các DN sai phạm. Không lấy được tiền, cơ quan bảo hiểm chỉ biết cách khởi kiện. Thế nhưng, việc khởi kiện DN nợ BHXH ra toà cũng gian nan do vướng mắc rất nhiều về thủ tục phức tạp, tốn kém thời gian, công sức. Rồi đợi khi thắng kiện, nhiều DN đã cao chạy bay xa rồi. Cuối cùng chịu thiệt thòi nhất vẫn là người lao động.

Bổ sung cho những bất cập quanh Luật BHXH, ông Bùi Sĩ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của QH kể rằng, khi xuống địa phương, ông mới vỡ lẽ thêm rằng, báo cáo bằng văn bản thì nói lãnh đạo địa phương quan tâm nhưng khi làm việc cụ thể thì sự quan tâm này lại khá nhạt nhòa. BHXH như là cơ quan “tầm gửi” ở địa phương. Ngoài ra, ở nhiều địa phương cũng không có sự phối hợp đồng bộ với các cơ quan liên quan trong việc quản lý, rà soát, thống kê đối tượng, đối chiếu tài chính của doanh nghiệp…

 Đây là nguyên nhân khiến nhiều người lao động không được các chủ doanh nghiệp đóng BHXH. Họ chỉ biết khi có bệnh vào viện mà không được BHXH thanh toán. Công việc thì bộn bề, áp lực nặng nề nhưng số người biên chế trong ngành rất ít (nhất là tại Hà Nội và TP.HCM). Vì thiếu người nên có trường hợp, người dân phải đợi vài tháng sau kể từ khi hoàn thành hết thủ tục mới được giải quyết chế độ.

Luật cần sửa đổi nhiều

Để người lao động không bị cắt giảm quyền lợi chính đáng từ BHXH, bà Nga đề xuất Luật BHXH cần sửa đổi quy định người sử dụng lao động giữ lại 2% tiền đóng vào quỹ ốm đau, thai sản bởi hiện nay các DN khó thực hiện, nhất là những DN sử dụng nhiều lao động vì cần phải thêm người phụ trách và đào tạo chuyên môn sâu về BHXH.

Còn với ông Chính thì đề nghị Bộ LĐTB-XH phối hợp BHXH VN nghiên cứu, giải quyết quyền lợi của người lao động trong trường hợp họ đã trích tiền lương đóng BHXH rồi nhưng DN không đóng. Ngoài ra, cần tăng cường công tác thanh, kiểm tra việc ký kết Hợp đồng lao động và đóng BHXH cho người lao động ở các DN.

Đại diện cho Tổng Liên đoàn Lao động VN cũng đề nghị Chính phủ thành lập thanh tra chuyên ngành BHXH thuộc BHXH VN để kiểm tra việc thực hiện pháp luật trong ngành này. Đồng thời thực hiện phương pháp tính lương bình quân làm căn cứ hưởng BHXH để tạo sự bình đẳng giữa các đối tượng tham gia thuộc các loại hình doanh nghiệp khác nhau.