Nội dung này tiếp tục được hâm nóng tại Hội thảo “tăng cường thực thi lâm luật và đảm bảo gỗ hợp pháp tại tỉnh Nghệ An”…
Đề án “giao rừng gắn với giao đất lâm nghiệp và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018 - 2021” nêu rõ: “Trong những thập kỷ qua cùng với sự phát triển KT-XH, diện tích rừng tự nhiên của cả nước cũng như tỉnh Nghệ An ngày càng bị thu hẹp, chất lượng rừng ngày càng giảm sút, một số loài động thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng. Nguyên nhân là do quá trình khai thác, chuyển đổi mục đích sử dụng, phát nương làm rẫy, cháy rừng xảy ra trong thời gian dài. Công tác quản lý chưa tốt do rừng chưa có chủ quản lý, mức độ xâm hại ngày càng cao…”.
Kết quả kiểm kê rừng năm 2015 cho thấy, toàn tỉnh Nghệ An có 1.236.259,31 ha rừng và đất lâm nghiệp, phân bổ trên địa bàn 21 huyện, thị xã, thành phố. Trong số này, đất trong quy hoạch 3 loại rừng là 1.166.109,1 ha và đất ngoài quy hoạch là 70.150,21 ha.
Những năm qua mặc dù địa phương đã tiến hành chủ trương giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp và cấp GCNQSDĐ nhưng lại chưa gắn liền với giao, cho thuê rừng. Theo báo cáo của Sở TN-MT, hiện UBND các cấp mới tổ chức giao cho các hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư trên 108.234 ha sử dụng vào mục đích lâm nghiệp, trong đó hơn 96.671 ha đã được cấp GCNQSDĐ. Đáng nói, kể từ khi Thông tư 07/2011/TTLH-BNNPTNT-BTNMT có hiệu lực, Nghệ An mới giao rừng gắn với giao đất được 2.060,16 ha. Trong khi số diện tích rừng và đất lâm ngiệp chưa được bàn giao lên đến 157.537,23 ha, gồm 150.676,56 ha rừng tự nhiên và 6.680,67 ha rừng trồng.
Về nguyên nhân khách quan, thực tế các văn bản của Trung ương hướng dẫn chỉ đạo, tổ chức thực hiện chưa thực sự đồng bộ, còn chồng chéo, tạo nên sự lúng túng trong quá trình xử lý ở địa phương; thiếu hụt về kinh phí thực hiện; việc quy hoạch 3 loại rừng tại nhiều nơi chưa thực sự rõ ràng, khó xác định ranh giới địa chính.
Về phương diện chủ quan, giữa 2 ngành NN-PTNT và TN-MT chưa có sự phối hợp chặt chẽ trong công tác chỉ đạo, hướng dẫn thủ tục. Việc giao đất, cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp đã thực hiện nhưng không bàn giao tài liệu giao đất cho ngành nông nghiệp để tiến hành lập hồ sơ giao rừng cũng chưa có hướng giải quyết thấu đáo; chính quyền các cấp, nhất là cấp xã chưa thực sự quan tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo...
Giao đất không đi kèm với giao rừng kéo theo muôn vàn hệ lụy. Thực tế một số diện tích đã giao đất, cấp GCN-QSDĐ nhưng không xác định được ranh giới ngoài thực địa nên dẫn đến quá trình tranh chấp liên miên, tình trạng này phổ biến ở huyện Kỳ Sơn.
 |
| Muốn phát triển vốn rừng, các thủ tục pháp lý xoay quanh quá trình giao đất, giao rừng phải được giải quyết thấu đáo |
Nguy hại hơn là vấn đề mua bán, chuyển nhượng trái phép và sử dụng sai mục đích đất lâm nghiệp diễn ra ở hầu hết các địa phương trên địa bàn tỉnh với nhiều hình thức khác nhau (vay mượn, cầm cố, thế chấp, bán trao tay, thất lạc…). Theo số liệu tổng hợp, diện tích đất lâm nghiệp nằm trong dạng này lên đến 10.038 ha, tập trung phần nhiều tại các “điểm nóng” như Quỳ Hợp, Quế Phong, Quỳ Châu, Con Cuông hay Anh Sơn.
Chưa dừng lại ở đó, hiện tình trạng lấn chiếm, chồng lấn đất lâm nghiệp giữa các chủ rừng vẫn diễn biến phức tạp, điển hình là 3 huyện Anh Sơn, Quỳnh Lưu và Tân Kỳ. Mâu thuẫn không dứt dẫn đến khiếu kiện liên miên, điều này ảnh hưởng đến quá trình giao đất, cấp GCNQSDĐ.
