| Hotline: 0983.970.780

Gỡ "nút thắt" ngành nông nghiệp thế nào?

Thứ Ba 25/06/2013 , 09:45 (GMT+7)

SX nông nghiệp đang gánh trên vai những khó khăn lớn, khi 6 tháng đầu năm 2013, giá cả và tình hình tiêu thụ của hầu hết các mặt hàng nông sản chủ lực của nước ta vẫn vô cùng ảm đạm. Vậy gỡ "nút thắt" giữa việc tăng sản lượng với vấn đề tiêu thụ ngày càng khó khăn, giá cả xuống thấp thế nào?

+ Nan giải bài toán lúa gạo

+ Cần “cách mạng giống” cho ĐBSCL

+ Chuyển 200 nghìn ha lúa sang ngô

SX nông nghiệp đang gánh trên vai những khó khăn lớn, khi 6 tháng đầu năm 2013, giá cả và tình hình tiêu thụ của hầu hết các mặt hàng nông sản chủ lực của nước ta vẫn vô cùng ảm đạm. Vậy gỡ "nút thắt" giữa việc tăng sản lượng với vấn đề tiêu thụ ngày càng khó khăn, giá cả xuống thấp thế nào?

Trong hoàn cảnh đó, bài toán điều chỉnh, tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đặc biệt là SX lúa gạo ra sao là những vấn đề hóc búa.

Lo vì... sản lượng tăng!

Báo cáo của Bộ NN-PTNT tại hội nghị sơ kết thực hiện kế hoạch 6 tháng đầu năm 2013 diễn ra hôm qua (24/6) cho thấy, SX nông nghiệp của nước ta nửa đầu năm 2013 vẫn tiếp tục giữ được đà tăng trưởng khá về sản lượng.

Về trồng trọt, vụ ĐX 2013 đã khép lại với tổng sản lượng lúa cả nước đạt trên 20,3 triệu tấn, tương đương với sản lượng năm 2011. Về chăn nuôi, nhờ dịch bệnh gia súc, gia cầm tạm thời yên ắng nên các sản phẩm gia súc, gia cầm chủ lực đã có dấu hiệu tăng trở lại trong nửa đầu năm nay.

 Ước tính, đàn gia cầm tăng khoảng 1,17%, đàn lợn tăng hơn 1%, đàn bò sữa tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2012. Tổng sản lượng thịt 6 tháng đầu năm 2013 ước đạt 2,62 triệu tấn, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm 2012. Có thể nói, đây là giai đoạn hiếm hoi trong nhiều năm gần đây, chăn nuôi có tốc độ tăng về sản lượng.

 Về thủy sản, mặc dù dịch bệnh vẫn xẩy ra ở một số địa phương nhưng 6 tháng đầu năm, khai thác, nuôi trồng thủy sản tiếp tục gặt hái kết quả rất sáng sủa với tổng sản lượng ước đạt 1,3 triệu tấn, tăng 3,6% so với cùng kỳ năm trước...

Sản lượng tăng, nhưng nghịch lí hết sức lo ngại là giá trị SX lại có dấu hiệu chững lại. Như lời Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát lo lắng: “SX nông nghiệp nước ta đang nằm trong tình thế hết sức nan giải ở chỗ, nông dân muốn gia tăng SX, tăng sản lượng nông sản để tăng thu nhập nhưng không thể làm thế. Bởi càng SX, giá càng hạ, dân càng lỗ”.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, giá trị SX (tính theo giá cố định năm 2010) của ngành nông, lâm, thủy sản 6 tháng đầu năm chỉ tăng 2,4% so với cùng kỳ năm 2012. So với kế hoạch tăng giá trị SX ngành nông nghiệp của cả năm 2013 là 3,6 - 4%, nghĩa là việc đạt được kế hoạch như ban đầu sẽ là nhiệm vụ khó, đặc biệt trong hoàn cảnh giá cả và tình hình tiêu thụ nông sản ở cả thị trường XK và nội địa nửa đầu năm 2013 còn khó khăn.


SXNN đang đối mặt khó khăn, bế tắc do tiêu thụ bị đình trệ

Cụ thể, sáu tháng đầu năm 2013, nối tiếp đà xuống giá từ cuối năm 2012, hầu hết các mặt hàng XK chủ lực của Việt Nam như gạo, cà phê, cao su, chè, sắn… tiếp tục giảm sâu cả về giá và sản lượng. Trong đó, cà phê là mặt hàng giảm mạnh nhất với mức giảm tới 24,2% về lượng và 22,4% về giá XK. Tiếp đến là sắn và sản phẩm từ sắn giảm 19,4% về lượng, 15% về giá; cao su giảm tỉ lệ lần lượt là 5% và 20%; lúa gạo giảm 7% và 10%...

Theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch XK toàn ngành 6 tháng đầu năm ước chỉ đạt 13,5 tỉ USD, giảm 1,7% so với cùng kỳ năm 2012, trong đó riêng các mặt hàng nông sản XK chủ lực chỉ đạt kim ngạch 7,6 tỉ USD, giảm tới 10% so với cùng kỳ năm 2012.

Không những bế tắc về XK, việc tiêu thụ nông sản ở thị trường nội địa cũng đang rơi vào đình trệ khi sức mua của người dân đang có dấu hiệu giảm mạnh, đặc biệt là các mặt hàng chăn nuôi như thịt, trứng...

20 năm, IRRI 50404 vẫn “bá đạo”!

Vụ ĐX 2013, SX lúa vùng ĐBSCL lại tiếp tục thắng lớn khi diện tích đạt hơn 1,6 triệu ha, năng suất bình quân đạt 55,5 tạ/ha – tăng 2 tạ/ha so với vụ ĐX 2012. Tổng sản lượng đạt trên 9,3 triệu tấn, tăng hơn vụ trước khoảng 332 nghìn tấn. Năng suất, diện tích, sản lượng tăng, nhưng có lẽ niềm vui người trồng lúa thì giảm, khi mà giá gạo XK giảm tới 7% đến 10%!

Theo Bộ trưởng Cao Đức Phát, nguyên nhân của sự bế tắc trong XK lúa gạo thời gian qua, bên cạnh sự mở rộng diện tích SX lúa nhằm tự chủ lương thực ở các thị trường XK gạo giá rẻ của VN như Indonesia, Philippinnes..., chất lượng gạo XK của VN quá thấp là một trong những nguyên nhân khiến khả năng cạnh tranh giảm nghiêm trọng. Nguồn cơn của chất lượng gạo XK tồi tệ đó, chính là do cơ cấu giống lúa chất lượng thấp, mà đơn cử là giống IRRI 50404 suốt hơn 20 năm qua vẫn đang “bá đạo” ở vùng ĐBSCL.

“Cơ cấu giống lúa, phía Bắc hiện rất đa dạng, rất nhiều giống chất lượng cao, nhưng miền Nam thì quá yếu. Nói ngay như vụ hè thu 2013, giống IRRI 50404 vẫn chiếm tới 60% diện tích ở vựa lúa Đồng Tháp cũng như nhiều tỉnh ĐBSCL. Làm sao có thể xây dựng được thương hiệu gạo XK, khi mà tỉ lệ diện tích các giống lúa chất lượng thấp như IRRI 50404 vẫn còn lớn tới như thế?” – Bộ trưởng Cao Đức Phát gay gắt.

Chuyển lúa trồng ngô

“Chúng ta đã phấn đấu SX lúa gạo tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. Khó khăn về giá cả có thể trôi qua trong thời gian tới, nhưng về lâu dài, liệu có nên tiếp tục mê say với thành tích lúa gạo, bởi thực tế SX lúa gạo đang có biểu hiện bế tắc” – Bộ trưởng Cao Đức Phát.

Trước tình thế khó khăn về tiêu thụ lúa gạo, cùng với việc triển khai chương trình hành động thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, một trong những nhiệm vụ gấp rút mà Bộ NN-PTNT đặt ra trong 6 tháng còn lại trong năm 2013, đó là sẽ điều chỉnh để giảm khoảng 200 nghìn ha lúa vụ thu đông ở các tỉnh ĐBSCL và lúa vụ mùa ở các tỉnh trung du miền núi phía Bắc để chuyển sang cây trồng khác.

Trước mắt, sẽ chú trọng vào các loại cây trồng phục vụ nguyên liệu TĂCN mà nước ta đang phải NK như ngô, đậu tương... Theo đó, Bộ NN-PTNT phối hợp với Bộ TN-MT sẽ xây dựng thông tư hướng dẫn, cho phép sử dụng linh hoạt đất lúa để có thể chuyển đổi sang trồng cây khác có lợi thế hơn nhưng không làm thay đổi công năng SX lúa về lâu dài, đồng thời hình thành các vùng SX ngô hàng hóa tập trung...

Tuy nhiên, việc “tái cơ cấu diện tích lúa” được đánh giá là không hề dễ. Đánh giá về khả năng chuyển đổi một phần đất lúa sang trồng ngô, ông Bùi Xuân Trình, hàm Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành (Văn phòng Chính phủ) băn khoăn: Trồng ngô đầu tư cao hơn trồng lúa, chắc gì dân họ chịu làm? Không những thế, ngay như ngô Tây Bắc, dân trồng ra không có máy sấy, nhiều năm bị mốc thối. Việc chuyển đổi, có nên cứ phải ở 2 vùng Trung du miền núi phía Bắc và ĐBSCL hay không?...

“Theo tôi, trước mắt cứ đưa một số DN vào cuộc, làm một số mô hình trước. Muốn làm được phải làm đồng bộ, chẳng hạn làm ngô thì phải có máy sấy, DN tiêu thụ cho dân. Khi mô hình làm được rồi, dân ắt sẽ làm theo” – ông Trình hiến kế.

Chung quan điểm, ông Nguyễn Trọng Thừa - Cục trưởng Cục Chế biến, Thương mại Nông lâm thủy sản và nghề muối ái ngại: Việc chuyển đổi lúa sang ngô, có thể dân đồng tình. Nhưng lo nhất là hạ tầng, nhiều nơi sẽ khó mà đáp ứng được, đặc biệt là thủy lợi.

Ở khía cạnh khác, ông Nguyễn Xuân Dương – Phó Cục trưởng phụ trách Cục Chăn nuôi lại cho rằng, một trong những giải pháp có triển vọng để cứu lúa gạo, đó là việc chuyển đổi lúa gạo sang làm TĂCN, nhưng sẽ khó. Ông Dương cho rằng, tiềm năng sử dụng gạo cho chăn nuôi của VN rất lớn, nhưng vấn đề đang tắc ở chỗ thiếu những nghiên cứu về lúa gạo phục vụ cho TĂCN.

“Nếu cả 3 Cục gồm Trồng trọt, Chăn nuôi và Chế biến cùng đồng bộ vào cuộc, đưa DN chăn nuôi xây dựng vùng nguyên liệu ngay từ đầu, không phải mua lại lúa của đại lí, sẽ hoàn toàn lấy lúa gạo làm TĂCN đảm bảo được giá thành” – ông Dương quả quyết.

 

Cái bẫy gạo XK giá rẻ

“Nếu mục tiêu của chúng ta là tiêu thụ nội địa, tôi cá rằng giống IR 50404 đã biến mất từ lâu trên bản đồ giống lúa, chứ đâu còn diện tích lớn như bây giờ? Mấu chốt ở đây nằm ở DNXK gạo lâu nay đã lún quá sâu vào cái bẫy gạo XK giá rẻ.

Lâu nay, do không thể cạnh tranh được thị trường XK gạo chất lượng cao với Thái Lan, nên DN Việt Nam buộc phải tìm thị trường gạo giá rẻ. Để có lời, họ dùng nhiều chiêu thức pha trộn gạo chất lượng kém như IRRI 50404 vào gạo chất lượng cao hơn để kiếm lời, có khi tỉ lệ pha trộn tới 50 – 60%.

DN khác muốn đi vào XK gạo chất lượng cao, mở rộng diện tích lúa chất lượng cao cũng đành phải thua vì không thể cạnh tranh được với thị trường gạo giá rẻ. Có cung ắt có cầu! Bên cạnh yếu tố dễ tính, năng suất cao, giống IR 50404 sở dĩ tới nay vẫn tung hoành là điều dễ hiểu, bởi nhu cầu làm nguyên liệu pha trộn cho gạo giá rẻ luôn rất lớn”.

(Ông Phạm Văn Dư, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt)

Xem thêm
Đảng ủy Bộ NN-PTNT bế giảng lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng năm 2024

Ngày 27/3, tại Trường Cán bộ quản lý NN-PTNT, Đảng ủy Bộ NN-PTNT đã tổ chức Bế giảng lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng năm 2024.

Nhãn, vải ra hoa ít, ong nuôi ‘đói’ mật, nông dân thất thu

Vụ mật ong xuân năm nay chỉ có 40% số hộ nuôi ong mật nội rừng ở Kinh Môn (Hải Dương) thu được mật, sản lượng giảm so với vụ xuân trước.

Kia ưu đãi giá mới, giảm đến 75 triệu đồng trong tháng 9

Từ 11/9/2023, Kia áp dụng giá mới với mức điều chỉnh tương đương 50% lệ phí trước bạ. Chương trình được áp dụng tùy theo dòng xe và phiên bản.

Giông lốc gây thiệt hại tài sản, hoa màu của người dân Si Ma Cai

Lào Cai Giông lốc, mưa lớn gây ảnh hưởng đến mùa màng của người dân trên địa bàn huyện Si Ma Cai và huyện Mường Khương.

Bình luận mới nhất