Hành trình người nhập cư lậu tới châu Âu: [Bài 4] Bỉ, điểm trung chuyển ưa thích

Chiếc xe tải chở 39 thi thể được phát hiện ở hạt Essex, đông bắc thủ đô London, Anh, ngày 23/10. Ảnh: Sun.

Công tố viên liên bang Bỉ hôm 24/10 cho biết họ đã mở cuộc điều tra vụ 39 người, nghi là dân nhập cư, chết trong thùng container đông lạnh ở hạt Essex, đông bắc thủ đô London, Anh. Những phát hiện ban đầu cho thấy thùng container đã đi qua cảng hàng hóa Zeebrugge của Bỉ. Từ đây, nó tiếp tục được chuyển qua phà tới Anh.

Tuy nhiên, Văn phòng Công tố Liên bang lưu ý chưa có bằng chứng cho thấy các nạn nhân bắt đầu hành trình thảm họa của mình từ Bỉ. “Cuộc điều tra sẽ xác định họ đã chết được bao lâu. Chiếc container có thể đã vượt qua eo biển Anh với người nhập cư đã chết bên trong”, Francois Gemenne, chuyên gia về di cư từ Đại học Liège, nói với AFP.

Dù diễn biến sự việc ra sao, hành trình của chiếc container cho thấy Bỉ hiện là địa điểm được ưu tiên hàng đầu cho những người di cư muốn đặt chân tới Anh. Ước tính có khoảng 800 đến 1.000 người di cư đang có mặt trên đất Bỉ để tìm đường vượt eo biển Anh thông qua cảng Zeebrugge hay các cảng khác của Pháp ngay bên kia biên giới.

Trước đây, người di cư thường chọn thị trấn Calais của Pháp làm điểm trung chuyển trên đường tới Anh. Nơi đây cung cấp dịch vụ phà theo giờ và có một tuyến đường hầm dưới biển là con đường ngắn nhất dẫn đến Anh. Con số này không thay đổi đáng kể cho tới ba năm trước, khi Pháp đóng cửa “trại Rừng rậm” ở thị trấn Calais, phía bắc nước này, khiến 8.000 người di cư phải tìm nơi trú ẩn mới.

Rất nhiều người di cư và kể cả những kẻ buôn người đã chuyển đến Bỉ. “Có một sự thay đổi hành trình tới Anh, chuyển từ Calais tới đường cao tốc E40 của Bỉ”, Stef Janssens, quan chức thuộc trung tâm di cư liên bang Bỉ, cho hay.

Theo Janssens, những băng đảng buôn người đang kiểm soát những điểm đỗ xe nơi người di cư tụ tập dọc theo đường cao tốc từ Brussels tới bờ Biển Bắc. Trái với Calais, cảng Zeebrugge chủ yếu xử lý hàng hóa và khách du lịch, giải trí chỉ chiếm tỷ lệ thấp.

Chó nghiệp vụ và máy quét nhiệt được dùng để kiểm tra các thùng hàng, tuy nhiên, chúng có thể trở nên vô hiệu đối với những container đông lạnh bị niêm phong như chiếc chứa 39 thi thể ở Anh.

Năm 2014, một người di cư Afghanistan được tìm thấy đã thiệt mạng bên trong một container ở cảng Tilbury của Anh, bên cạnh 34 người khác sống sót. Container kể trên cũng đi qua Zeebrugge nhưng lúc bấy giờ, máy quét nhiệt chưa hoạt động.

“Nếu họ phải mở thùng container của tất cả các xe đầu kéo, sẽ xuất hiện một hàng dài ôtô nối đuôi nhau từ đây đến Brussels. Mỗi ngày, có khoảng 4.000 xe tải đến cảng này”, Dirk de Fauw, thị trưởng thành phố Bruges nói.

Theo Janssens, hoạt động buôn người di cư đem lại nguồn lợi nhuận rất lớn. Mỗi người di cư có thể phải trả tới 6.700 USD cho một chuyến đi “được bảo đảm” tới Anh.

“Người di cư thường đi theo tam giác Paris - Brussels - Calais”, Mehdi Kassou, lãnh đạo một mạng lưới công dân che chở cho những người nhập cư bất hợp pháp, chủ yếu từ Trung Đông, Sudan hay Eritrea, nói.

Vụ 39 người chết trong thùng container ở Essex không phải vụ vận chuyển người di cư qua Zeebrugge gây thương vong lớn đầu tiên. Một container chứa thi thể của 58 người Trung Quốc được tìm thấy ở cảng Dover, Anh, hồi năm 2000, cũng đi qua Zeebrugge.

Hoạt động tại cảng Zeebrugge của Bỉ. Ảnh: Reuters.

Tổ chức Di cư Thế giới (IOM) cho hay họ còn ghi nhận một xu hướng trong năm qua khi mà ngày càng có nhiều người di cư chọn cách tới Anh bằng cách vượt biển trên những con thuyền nhỏ. 5 vụ chết đuối đã xảy ra ở eo biển Anh trong năm 2019, tính tới hiện tại.

Tháng trước, một mạng lưới buôn người liên quan đến các băng đảng Albania đã bị triệt phá ở thành phố Ghent, tây bắc Bỉ. Nhưng chuyên gia tin rằng việc đổ lỗi cho các băng đảng buôn người là điều quá dễ dàng trong khi các giải pháp mang tính cấu trúc, thường gặp khó khăn về mặt chính trị, lại quá dễ bị bỏ qua.

Một cuộc cải cách nhằm thay đổi tình trạng tị nạn trên toàn châu Âu đang lâm vào bế tắc và cái gọi là Quy định Dublin, giao việc giải quyết đơn xin tị nạn cho quốc gia đầu tiên mà người tị nạn đặt chân tới, thường là Hy Lạp và Italy, đang thất bại.

“Chúng ta đang bị mắc kẹt trong một tình huống chắc chắn sẽ dẫn người di cư đến cái chết hoặc khiến họ rơi vào tay của những kẻ buôn người”, Kassou nhận xét.

“Chừng nào Anh vẫn là một điểm đến hấp dẫn đối với người di cư, họ sẽ tiếp tục tìm mọi cách để vượt biên và những kẻ buôn người chắc chắn không bao giờ mảy may quan tâm tới số phận của họ”, Gemenne nhấn mạnh.