Hoa mẫu đơn (Người miền Nam gọi là hoa trang) thường được các gia đình trồng làm cây cảnh ở bồn trước sân, trong vườn nhà. Loài hoa cảnh này khá đẹp mắt và tác dụng chữa bệnh, thông qua một số bài thuốc dân gian khá hiệu quả.
Hoa mẫu đơn có các màu đỏ, trắng, vàng. Hoa không chỉ được trồng làm cảnh ở nhà, mà những năm gần đây ở một số vùng, nhất là vùng đồng bằng Bắc bộ, người nông dân đã mang chúng ra đồng để canh tác đại trà, mang lại lợi nhuận kinh tế cao. Sở dĩ chúng được nhiều người nông dân chú trọng phát triển là nhờ loài hoa này đã và đang được thị trường ưa chuộng trong việc cúng lễ tại gia cũng như nơi chùa triền, miếu phủ… Ở những vùng đồi núi, Trung du, hoa mẫu đơn thường mọc tự nhiên. Tại một số nước Đông Nam Á, như Thái Lan, Singapore, Mianma…, hoa mẫu đơn màu đỏ cũng được người dân ưa chuộng trồng hai bên bờ rào làm cảnh.
Theo như các lương y về y học cổ truyền, hoa mẫu đơn có tính bình, vị đắng, đi vào hai kinh của cơ thể là tâm và can. Hoa có công dụng điều kinh hoạt huyết, khư ứ hành trệ, thường được dùng chữa cho phụ nữ bị tình trạng trục trặc về kinh nguyệt, và cả dùng chữa trật tay chân, tổn thương, đau ở vùng lưng và eo. Vỏ của thân cây hoa mẫu đơn, y học cổ truyền dùng làm vị thuốc có tên gọi là đan bì.
Một số bài thuốc hữu hiệu
- Trường hợp phụ nữ bị thống kinh (đau bụng khi hành kinh), đau đầu, thì có thể dùng 10 gr hoa mẫu đơn đem sắc (nấu) lấy nước uống (có thể cho vào một ít đường cát trắng).
- Chị em có tình trạng trước mỗi kỳ kinh hay bị đau bụng, đau vùng bụng dưới, có thể dùng bài thuốc: Lấy 10 gr hoa mẫu đơn, 10 gr hoa biển đậu đem nấu lấy nước uống thay cho trà trong ngày.
- Chị em đến kỳ kinh mà không có kinh, tay chân lạnh, kèm đau vùng eo và bụng; hoặc bị chứng xích bạch đới (khí hư ở phụ nữ) có thể dùng 10 gr hoa mẫu đơn, 10 gr hoa quế đem nấu lấy nước uống thay cho trà để cải thiện bệnh. Có thể cho vào ít đường để dễ uống.
- Sản phụ sau sinh bị tình trạng chảy máu cam, có thể dùng vỏ của thân cây hoa mẫu đơn (đông y gọi là vị thuốc mẫu đơn bì hay đan bì) cùng các vị thuốc khác: Bồ hoàng, trắc bách diệp, hoàng cầm, bạch linh (mỗi loại bằng nhau, 8 gr) đem nấu lấy nước uống thay trà.
Để giúp điều kinh hoạt huyết, cải thiện kỳ kinh của phụ nữ không thuận, có thể dùng bài thuốc sau:
Một ít hoa mẫu đơn, cùng 8 gr vị thuốc đương quy, 12 gr thục địa, 6 gr bạch thược, 20 gr xuyên khung. Hoa mẫu đơn rửa sạch rồi cùng các vị thuốc, nửa lít nước cho vào nồi, nấu đến sôi, hạ lửa nhỏ nấu thêm mươi phút nữa, gạn lấy nước, bỏ bã thuốc. Dùng nước này đem nấu với cá, nêm nếm gia vị vừa dùng.
Nam giới bị tình trạng hạ bộ nổi mụn nhọt, có thể dùng bột nghiền từ vỏ thân cây hoa mẫu đơn, bằng cách: Một ngày dùng 3 lần, mỗi lần 4 gr uống với nước.
