Hội nghị toàn thể ISG 2010: Tập trung hỗ trợ xây dựng NTM

Các nhà tài trợ quốc tế nêu ý kiến, chính sách hỗ trợ cho NTM cần minh bạch, công khai hơn nữa

Mong bạn bè quốc tế chung tay 

Trình bày về những vấn đề lớn về mục tiêu của chương trình xây dựng NTM đến năm 2010, Thứ trưởng Bộ NN- PTNT Hồ Xuân Hùng chỉ rõ, bên cạnh chủ trương đúng đắn và những thuận lợi sẵn có, việc xây dựng NTM của Việt Nam có những đặc thù và không ít khó khăn. Thách thức đầu tiên qua giai đoạn đầu xây dựng NTM đó là nhận thức của phần đông cán bộ các cấp về nội dung và cách làm NTM còn nhiều mơ hồ, người dân (đặc biệt là vùng dân tộc, vùng sâu vùng xa) còn trông chờ ỷ lại vào hỗ trợ cấp trên.

 Trong khi đó, đầu tư của tư nhân vào lĩnh vực NN- PTNT là yếu tố quan trọng để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế hiện nay đang rất thấp. Cụ thể, hiện mới chỉ có 3,7% tổng số DN cả nước đầu tư vào lĩnh vực NN- PTNT, tương đương với 6% tổng số vốn tham gia của cả nước. Điều này đặt ra thách thức đến năm 2020, việc giảm được lao động trong nông nghiệp xuống dưới 30% là hết sức khó khăn. Đặc biệt, nhu cầu vốn để xây dựng NTM, mà đặc biệt là nguồn vốn khổng lồ để xây dựng cơ sở hạ tầng ở Tây Bắc và ĐBSCL đang hết sức cấp thiết.  

“Ngoài việc huy động nội lực, Việt Nam mong muốn bạn bè quốc tế chung tay với chúng tôi để giải quyết những khó khăn bằng hành động thiết thực, giúp chúng tôi đạt được mục tiêu xây dựng NTM trong thời gian tới”, Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng nói. Trước những khó khăn thách thức này, ông Tăng Minh Lộc, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và PTNT (Bộ NN-PTNT), tập trung kiến nghị các tổ chức hỗ trợ quốc tế cho ngành NN- PTNT của Việt Nam, cần ưu tiên tập trung nguồn vốn cũng như tăng cường hợp tác trong thời gian tới bao gồm:

Thứ nhất: Nâng cao nhận thức và kiến thức xây dựng NTM cho cán bộ các cấp và cộng đồng dân cư các xã. Theo đó, cần tập trung kinh phí vào xây dựng các chương trình truyền thanh, truyền hình, báo chí, internet... và nỗ lực đưa tới các vùng khó khăn, vùng sâu vùng xa. Đối với cán bộ vận hành chương trình NTM ở TƯ đến cấp huyện phải được tổ chức đào tạo bài bản. 

Thứ 2: Các nguồn tài trợ nước ngoài nên tập trung cho các vùng đặc biệt khó khăn, vốn (huyện 30a, xã 135, vùng Tây Bắc và Tây Nam Bộ, Tây Nguyên...). Cụ thể, cần đầu tư vào các công trình mang tính dân sinh như xóa nhà tạm, đầu tư nước sạch, hệ thống xử lí nước thải, trường học nội trú, thủy lợi... Các nguồn vốn có thể kết hợp với các DN đầu tư vào hạ tầng theo hướng cho phép DN thu hồi vốn qua thu phí (như điện, đường, nước sạch...) 

Thứ 3: Tập trung vốn đầu tư nhằm phát triển SX, tăng thu nhập bền vững cho nông dân bằng cách tăng cường hỗ trợ xúc tiến thương mại, tạo điều kiện ưu tiên thuận lợi cho DN về nông thôn đầu tư làm ăn. Đồng thời, xây dựng các trung tâm dạy nghề đi đôi với xây dựng hạ tầng làng nghề, thúc đẩy và cải tiến HTX phát triển... Đặc biệt, cần có ngay chính sách bảo hiểm cho SX của nông dân. 

Thứ 4:  Tăng cường đầu tư vốn cải thiện vệ sinh nơi ở (tỉ lệ nhà tắm, nhà vệ sinh... mới đạt 30%). Đồng thời, xây dựng hệ thống xử lí nước thải nông thôn, quản lí nghĩa địa, phát triển ao hồ cây xanh. Đặc biệt phải xây dựng hệ thống xử lí rác thải nông thôn (hiện mới đạt 20% xã có đội thu gom rác). 

Thứ 5: Không bỏ quên khôi phục văn hóa truyền thống, vực dậy phong trào nếp sống văn minh, tham gia văn nghệ thể thao, xây dựng. Các nguồn vốn hỗ trợ phải được phân bổ cho việc xây nhà văn hóa, khu vui chơi giải trí... 

Tăng cường các hoạt động hỗ trợ 

Qua 6 năm hoạt động trong chương trình Chia sẻ Việt Nam – Thụy Điển, bà Marie Osstotson, Tham tán công sứ phát triển của tổ chức SIDA (Thủy Điển) tại Việt Nam, cho rằng các nguồn vốn hỗ trợ cho Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM nói riêng và cho NN- PTNT nói chung cần phải có một cơ chế quản lí nguồn vốn nhằm giảm thất thoát và được phát huy hiệu quả cao nhất.

Cụ thể, nên giao vốn trực tiếp tới từng thôn bản để họ được tự lập kế hoạch phát triển. Sau đó, các nguồn vốn hỗ trợ cần phải được minh bạch bằng cách công khai ngay từ giai đoạn lập kế hoạch sử dụng trong các cuộc họp tại thôn bản để người dân tự đưa ra các quyết định sử dụng. Đồng thời, người dân tham gia quản lí và giám sát quá trình thực hiện sử dụng nguồn vốn. 

Cùng quan điểm về vấn đề này, bà Yuriko Shoji – đại diện FAO tại Việt Nam cũng hi vọng, các nỗ lực hỗ trợ của mình sẽ được gắn với sự minh bạch, tinh thần trách nhiệm sự dụng nguồn vốn. Báo chí, truyền thông đóng vai trò quan trọng trong quá trình giám sát này.